Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 và động lực chuyển đổi xanh - số của Việt Nam

Thông điệp từ người đứng đầu Chính phủ

Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 với sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Minh Chính, cùng các lãnh đạo Chính phủ, hơn 500 doanh nghiệp công nghệ, đại diện nhiều tổ chức quốc tế và cơ quan ngoại giao cho thấy tầm quan trọng của một diễn đàn hoạch định tầm nhìn về tương lai phát triển của Việt Nam trong kỷ nguyên xanh – số.

Chủ đề “Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” không chỉ là khẩu hiệu của riêng diễn đàn năm nay, mà nối tiếp chuỗi cam kết của Việt Nam về tăng trưởng xanh, phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, gắn với lộ trình chuyển đổi số quốc gia đã nhiều lần được Chính phủ nhấn mạnh tại các diễn đàn doanh nghiệp, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn thời gian qua. Chính vì vậy, những thông điệp được gửi đi từ Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 lần này có ý nghĩa như một bản “tuyên bố mùa thu” về con đường phát triển mới của Việt Nam.

Trong bài phát biểu khai mạc và tại phiên toàn thể, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh ba quan điểm xuyên suốt trong chiến lược “chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” của Việt Nam. Thứ nhất, mọi sự phát triển phải lấy con người, nhân dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể, mục tiêu và động lực; không đánh đổi tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh và môi trường để chạy theo tăng trưởng thuần túy. Thứ hai, Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, là bạn tốt, đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Thứ ba, nguồn lực bắt đầu từ tư duy và tầm nhìn, động lực đến từ đổi mới sáng tạo, sức mạnh đến từ nhân dân và doanh nghiệp, được nhân lên khi kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Ba thông điệp đó là lời nhắc rất rõ rằng chuyển đổi xanh không phải là một “gói dự án môi trường” đứng ngoài quỹ đạo phát triển, mà là cách Việt Nam định hình lại mô hình tăng trưởng. Khi người đứng đầu Chính phủ khẳng định không chấp nhận đánh đổi môi trường, an sinh để lấy vài điểm phần trăm tăng trưởng, điều đó cũng đồng nghĩa với việc các quyết sách công nghiệp, năng lượng, thương mại trong thời gian tới phải đặt tiêu chí xanh - số hóa lên hàng đầu, từ quy hoạch điện, chiến lược xuất khẩu đến tiêu chuẩn sản phẩm và hạ tầng số.

Thông điệp “Việt Nam là bạn tốt, là đối tác tin cậy” được nhấn mạnh đúng vào thời điểm nước ta liên tiếp được các đối tác như EU coi là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng xanh, từ nông sản, dệt may đến linh kiện điện tử. Nếu không đẩy nhanh chuyển đổi xanh và minh bạch hóa phát thải, doanh nghiệp Việt khó đáp ứng các cơ chế như Thuế biên giới carbon hay Quy định chống phá rừng của EU; ngược lại, nếu đi trước một bước, Việt Nam không chỉ giữ được thị trường mà còn có cơ hội trở thành điểm đón dòng vốn xanh, công nghệ cao trong cuộc tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tại diễn đàn, Thủ tướng cũng nhắc lại cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và khẳng định Việt Nam sẵn sàng mở cửa thị trường, hoàn thiện khung thể chế để đón nhận dòng vốn, công nghệ xanh và công nghệ số từ các đối tác quốc tế. Việt Nam cần nguồn lực quốc tế, nhưng quan trọng hơn là phải chủ động cải cách thể chế trong nước, từ quy hoạch năng lượng, tiêu chuẩn sản xuất đến các cơ chế thử nghiệm chính sách mới (sandbox) cho mô hình kinh tế số, đô thị thông minh.

Thế hệ thông minh và vai trò tiên phong của TP. Hồ Chí Minh

Không phải ngẫu nhiên diễn đàn được tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh. Thành phố mang tên Bác được xác định là cực tăng trưởng, trung tâm đổi mới sáng tạo và là nơi định hình những bước đi đầu tiên, những chiến lược mới về kinh tế số và kinh tế xanh. Lãnh đạo thành phố khẳng định mục tiêu trở thành siêu đô thị thông minh, xanh, bền vững – nơi hạ tầng dữ liệu, trung tâm dữ liệu sử dụng năng lượng tái tạo, giao thông xanh và môi trường pháp lý linh hoạt cho mô hình kinh doanh mới cùng được đẩy mạnh.

Trong bức tranh đó, doanh nghiệp không thể đứng ngoài cuộc. Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy doanh nghiệp Việt đang chịu áp lực kép: vừa phải nâng cao năng suất, chất lượng, vừa phải đầu tư cho công nghệ xanh, tuân thủ các chuẩn mực môi trường ngày càng nghiêm ngặt. Nếu chậm thay đổi, doanh nghiệp có thể tụt lại trong “cuộc đua xanh”; nhưng nếu coi chuyển đổi xanh – số là cơ hội tái cấu trúc, chính họ sẽ là lực kéo quyết định để những thông điệp ở Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 đi vào đời sống kinh tế.

Một nét khác biệt của Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 là việc dành trọn một phiên thảo luận mang tên “Intelligent Generation NOW – Thế hệ thông minh đương thời” cho giới trẻ. Hơn 500 bạn trẻ, từ sinh viên, doanh nhân khởi nghiệp đến trí thức trẻ, viên chức, đại diện cộng đồng Global Shapers đã đối thoại trực tiếp với lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh, đại diện Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) và các tổ chức quốc tế về trí tuệ nhân tạo, khởi nghiệp xanh và đạo đức số.

Trong những chiếc áo sơ mi, áo khoác công nghệ đầy màu sắc, đó là thế hệ được gọi tên. Và chính họ, chứ không chỉ là những robot AI ở sảnh hay các màn trình diễn số, mới là nhân vật trung tâm của Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn gọi thế hệ trẻ là “tài sản quý giá, chủ nhân tương lai của đất nước”, nhấn mạnh rằng lợi thế dân số vàng sẽ không tự chuyển hóa thành “tư duy vàng” hay “năng lực vàng” nếu người trẻ không chủ động học tập, nâng cấp kỹ năng, kỷ luật bản thân và dấn thân vào những lĩnh vực mới. Lời kêu gọi khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong công nghệ số, năng lượng sạch, kinh tế tuần hoàn không chỉ mang tính truyền cảm hứng, mà còn là lời nhắn nhủ rằng nếu người trẻ không bước vào, sẽ rất khó có một nền kinh tế xanh – số mang dấu ấn Việt Nam.

Về phía TP. Hồ Chí Minh, chính quyền thành phố cam kết tạo điều kiện tốt nhất cho thế hệ trẻ thông qua ba định hướng: đầu tư mạnh cho hạ tầng số (băng thông rộng, phủ sóng 5G, nền tảng dữ liệu mở), đầu tư cho nguồn nhân lực (liên kết các trường đại học, viện nghiên cứu để đào tạo kỹ sư AI, chuyên gia dữ liệu, chuyên gia chuyển đổi số) và xây dựng hệ sinh thái sáng tạo với không gian thử nghiệm chính sách mới, nơi các ý tưởng khởi nghiệp có thể “bay cao” thay vì bị bó buộc trong thủ tục. Đó là cách thành phố cụ thể hóa thông điệp “lấy con người làm trung tâm” trong bối cảnh mới.

Một điểm đáng chú ý khác là câu chuyện đạo đức số và quản trị rủi ro công nghệ được đặt lên bàn thảo luận ngay tại diễn đàn. Chuyển đổi số và AI mở ra cơ hội lớn, nhưng cũng kéo theo nguy cơ bất bình đẳng mới, lộ lọt dữ liệu, thao túng thông tin. Thế hệ trẻ, những người sử dụng công nghệ nhiều nhất, đồng thời cũng là lực lượng phải gánh vác trách nhiệm xây dựng chuẩn mực đạo đức số, từ cách sử dụng dữ liệu đến việc tôn trọng quyền riêng tư, chống tin giả và cực đoan hóa trên không gian mạng. Khi những chủ đề này được lồng ghép vào Diễn đàn Kinh tế mùa Thu, thông điệp gửi đi là: tăng trưởng xanh – số chỉ bền vững khi được dựng trên nền tảng giá trị nhân văn.

Việc thế hệ trẻ được đặt vào trung tâm của sự phát triển không chỉ là một hành động mang tính biểu tượng. Chuyển đổi chuỗi cung ứng xanh, tái thiết lập tiêu chuẩn sản xuất, phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới… đều đòi hỏi đội ngũ kỹ sư, nhà quản trị, doanh nhân trẻ có khả năng đọc hiểu cùng lúc hai “ngôn ngữ”: ngôn ngữ của dữ liệu, thuật toán và ngôn ngữ của thị trường, hiệp định thương mại, tiêu chuẩn xanh toàn cầu. Diễn đàn vì thế là nơi thế hệ trẻ thấy mình không đứng ngoài các quyết định lớn, mà chính là người cùng viết tiếp câu chuyện hội nhập của Việt Nam.

Diễn đàn Kinh tế mùa Thu 2025 khép lại sau những phiên thảo luận sôi nổi, điều còn lại quan trọng hơn cả là niềm tin: niềm tin rằng với bản lĩnh hội nhập, với quyết tâm cải cách và với một thế hệ trẻ được truyền cảm hứng đúng cách, Việt Nam có thể biến thông điệp “chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” thành một chiến lược phát triển thực chất – vừa nhân văn, vừa cạnh tranh, đủ độ bền vững để đồng hành với những "mùa thu mới" của nền kinh tế toàn cầu.