Địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước trong Hiến pháp

Đây là nội dung được đề cập tại hội thảo quốc tế “Địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước và Tổng Kiểm toán Nhà nước trong Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam" vừa diễn ra tại Hà Nội do Kiểm toán Nhà nước (KTNN) phối hợp với Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội tổ chức.

CôngThương - Theo đại diện Bộ Tư pháp, trong hoạt động kiểm toán, tính độc lập là tiền đề cơ bản bảo đảm cho công tác kiểm tra tài chính công có hiệu lực. Vì vậy, theo khuyến cáo của Tổ chức Kiểm toán tối cao quốc tế (Intosai) và thông lệ ở nhiều quốc gia trên thế giới, tính độc lập và địa vị pháp lý của KTNN phải được xác định trong Hiến pháp.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, KTNN được thành lập sau khi Quốc hội thông qua Hiến pháp năm 1992 nên địa vị pháp lý và tính độc lập của KTNN chưa được quy định trong Hiến pháp. Năm 2001, Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung nhưng không có quy định về địa vị pháp lý của KTNN. “Tùy theo từng quốc gia, cơ quan kiểm toán tối cao có tên gọi khác nhau nhưng mọi hoạt động của KTNN đều được quy định trong Đạo luật cơ bản (Hiến pháp), Luật KTNN và các đạo luật khác có liên quan đến hoạt động KTNN. Nguyên tắc quan trọng và cơ bản nhất trong hoạt động của KTNN là sự bảo đảm tính độc lập bằng pháp luật”- Đại diện Bộ Tư pháp nói.

Tại hội thảo, ông Đinh Tiến Dũng- Tổng kiểm toán Nhà nước cho biết, vấn đề tồn tại hiện nay là địa vị pháp lý của KTNN chưa được quy định trong Hiến pháp- đạo luật cơ bản của Nhà nước như ở hầu hết các nước trên thế giới nên không tránh khỏi khó khăn khi xác định địa vị pháp lý, xây dựng mô hình tổ chức và cơ chế hoạt động KTNN. Tồn tại này làm giảm hiệu lực và hiệu quả hoạt động của KTNN với vị thế là cơ quan kiểm tra tài chính cao nhất của quốc gia. “Một số nhiệm vụ phát sinh trong thời gian qua trên thực tế KTNN đã và đang thực hiện, hoặc về lâu dài đây là nhiệm vụ của KTNN nhưng chưa được quy định trong Luật KTNN, cụ thể như: nhiệm vụ phòng ngừa, phát hiện tham nhũng, lãng phí thông qua hoạt động kiểm toán, nhiệm vụ kiểm toán nợ công chưa quy định rõ nhiệm vụ tiền kiểm của KTNN”- ông Dũng nói.

KTNN Việt Nam dự kiến sẽ đề xuất bổ sung trong Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam một số nội dung cơ bản như: Vị trí pháp lý và tính độc lập của Kiểm toán Nhà nước: KTNN là cơ quan kiểm tra tài chính nhà nước cao nhất do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. KTNN có chức năng kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ, kiểm toán hoạt động đối với các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản nhà nước.

Theo đó, Quốc hội bầu, miễn nhiệm và bãi nhiệm Tổng kiểm toán Nhà nước. Nhiệm kỳ của Tổng kiểm toán Nhà nước là 5 năm và được tái bổ nhiệm một nhiệm kỳ; Tổng Tổng kiểm toán Nhà nước chịu trách nhiệm và báo cáo kết quả kiểm toán với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và công bố công khai kết quả kiểm toán theo luật định.

Trao đổi với báo giới, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho rằng, để hoàn thiện địa vị pháp lý của cơ quan KTNN cần nghiên cứu, xem xét kinh nghiệm của các nước trên giới và thực tế trong nước để quyết định mô hình tổ chức KTNN nào đảm bảo tính độc lập, khách quan và tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Vũ Điển

Bình luận