Đi bộ sang đường sai luật: Thói quen nhỏ, hiểm họa lớn

Trên nhiều tuyến phố tại Hà Nội, hình ảnh người đi bộ băng ngang đường không đúng vạch, luồn lách qua dòng xe đang di chuyển không còn xa lạ. Nhiều người tỏ ra thản nhiên, thậm chí phớt lờ tín hiệu đèn giao thông, với tâm lý "mình chỉ là người đi bộ, chẳng gây nguy hiểm cho ai". Sự chủ quan này đang giẫm lên kỷ cương giao thông đô thị.

Một bộ phận không nhỏ người dân cho rằng hành vi đi bộ sai luật là "vi phạm nhỏ", không đáng để bị xử phạt. Thế nhưng chính cái "nhỏ" ấy khi được nhân lên hàng nghìn lượt mỗi ngày lại là nguyên nhân tiềm ẩn dẫn tới hàng loạt vụ tai nạn giao thông thương tâm. Thậm chí, người điều khiển phương tiện khi né tránh người đi bộ băng ngang sai luật còn có thể gây ra va chạm liên hoàn. Tai nạn từ hành vi tưởng chừng vô hại này không còn là chuyện hiếm.

Chế tài mạnh tay

Theo quy định mới tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi đi bộ sai quy định như băng qua đường không đúng nơi cho phép, không tuân thủ tín hiệu đèn... sẽ bị xử phạt từ 150.000 - 250.000 đồng, thay vì mức 60.000 - 100.000 đồng như trước đây. Đây không chỉ là một sự điều chỉnh về chế tài, mà còn là thông điệp rõ ràng khi vi phạm nào cũng có hệ lụy, bất kể bạn đang điều khiển ô tô, xe máy hay chỉ đi bộ.

Văn hóa đi bộ nơi công cộng cần thay đổi từ gốc, bắt đầu từ việc tuân thủ luật giao thông đơn giản nhất. Ảnh minh họa

Gần đây, lực lượng cảnh sát giao thông Hà Nội đã ra quân xử lý mạnh tay các vi phạm đi bộ từ đầu tháng 4, đặc biệt tại những "điểm nóng" giao thông. Nhiều người vi phạm bị lập biên bản, xử phạt tại chỗ. Song song với đó, cảnh sát giao thông cũng tích cực tuyên truyền, nhắc nhở người dân, nhất là người cao tuổi và học sinh về quy định khi sang đường.

Khoảng trống trong ý thức

Việt Nam có hàng triệu người đi bộ sang đường mỗi ngày. Tuy nhiên, văn hóa đi bộ hiểu theo nghĩa đi đúng vạch, đúng luật, tôn trọng tín hiệu và dòng phương tiện vẫn là một khoảng trống lớn trong ý thức giao thông đô thị. Ở các nước phát triển, người đi bộ sai luật không chỉ bị phạt mà còn bị coi là phá vỡ tính trật tự nơi công cộng. Ở nước ta, thái độ xã hội với hành vi này còn khá dễ dãi, tạo ra sự buông lỏng lâu dài trong nhận thức.

Nhiều người vẫn viện cớ "chỗ sang đường quá xa", "cầu vượt bất tiện" hoặc đơn giản là "nhanh hơn" khi băng ngang giữa dòng xe. Nhưng cũng chính sự "tiện tay, nhanh chân" này đã nhiều lần khiến người đi bộ trở thành nạn nhân thương tâm hoặc vô tình đẩy người khác vào nguy hiểm. Chúng ta cần nhìn nhận, một xã hội văn minh không chỉ được đo bằng tốc độ phát triển, mà còn bằng cách từng công dân tuân thủ những quy tắc nhỏ nhất.

Luật là cho tất cả mọi người

An toàn giao thông không dành riêng cho bất kỳ ai, mà thuộc về tất cả. Để đảm bảo sự an toàn đó, mọi chủ thể tham gia giao thông dù là tài xế xe ô tô hay người đi bộ đều phải hành xử theo khuôn khổ pháp luật. Không có “đặc quyền” nào cho hành vi băng ngang đường sai luật, dù xuất phát từ lý do vội vàng, thói quen hay tâm lý “mình chẳng gây hại ai”.

Lực lượng chức năng không thể mãi đứng ở mọi góc phố để nhắc từng người dân phải đi đúng luật. Trách nhiệm thuộc về mỗi cá nhân, bởi vì mỗi bước chân đúng luật là một dấu mốc nhỏ góp phần xây dựng văn hóa giao thông văn minh, trật tự.

Từ xử phạt đến thức tỉnh

Sự điều chỉnh mức phạt không đơn thuần là tăng tiền, mà là một lời cảnh báo với hành vi sai lệch dù nhỏ đến đâu nếu không được điều chỉnh sẽ trở thành hệ lụy lớn. Trong dài hạn, cần kết hợp đồng bộ giữa chế tài, tuyên truyền và cải thiện hạ tầng giao thông để người dân không chỉ bị “ép tuân thủ”, mà còn muốn tuân thủ vì thấy mình được bảo vệ.

Bởi ở nơi đô thị ồn ào và đông đúc này, một bước chân sai cũng có thể gây ra bi kịch. Nhưng một bước đi đúng lại có thể truyền cảm hứng và tạo nên chuyển biến văn hóa từ gốc rễ. Đã đến lúc, người đi bộ cũng cần được soi lại mình như một người tham gia giao thông thực thụ.