DeepSeek và cuộc cạnh tranh công nghệ AI toàn cầu

Cuộc đua đổi mới sáng tạo

Theo Moderndiplomacy, thế kỷ 21 đã chứng kiến sự phát triển của AI từ nỗ lực khoa học chuyên biệt trở thành lực lượng toàn cầu mang tính chuyển đổi. Sự trỗi dậy của DeepSeek, công ty AI Trung Quốc, đã gây chấn động thị trường và thách thức sự thống trị công nghệ AI thế giới.

Ngay lập tức, Tổng thống Donald Trump đã kêu gọi Mỹ cần tăng cường nỗ lực cạnh tranh trong phát triển AI. Đồng thời, các quốc gia thuộc Nam bán cầu cần có chiến lược thích ứng để không trở thành người đi sau trong cuộc đua phát triển công nghệ AI toàn cầu.

Giới chuyên gia cho biết, các sáng kiến như máy học, mạng nơ-ron và AI tạo sinh hiện nay là nền tảng của các ngành công nghiệp từ y tế đến quốc phòng hay tái cấu trúc nền kinh tế.

DeepSeek, một mô hình trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc, đang trở thành lựa chọn hấp dẫn cho nhiều công ty công nghệ thế giới. Ảnh: Pixabay

Theo công ty kiểm toán PwC, đến năm 2030, AI dự kiến sẽ đóng góp hơn 15 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu. AI có tiềm năng khổng lồ và những con số này nhấn mạnh vai trò của công nghệ AI như là sự đổi mới đặc trưng của thời hiện đại. Các quốc gia hiện nay cũng nhận ra AI như một công cụ then chốt để đạt được ưu thế. Bởi vì các quốc gia dẫn đầu trong phát triển AI sẽ giành được lợi thế cạnh tranh trong năng suất và đổi mới sáng tạo.

Mỹ từ lâu đã là quốc gia dẫn đầu không thể tranh cãi trong lĩnh vực AI, được thúc đẩy bởi các ông lớn thung lũng Silicon như Google, OpenAI và Nvidia. Việc nhận tài trợ từ chính phủ, dòng vốn đầu tư mạo hiểm và văn hóa đổi mới sáng tạo đã củng cố vị thế thống trị của Mỹ. Năm 2023, các công ty AI có trụ sở tại Mỹ nhận được 70% nguồn vốn tư nhân toàn cầu trong phát triển AI, tăng từ 55% trong năm 2022. AI đã trở thành công cụ quan trọng có khả năng ảnh hưởng đến người khác không phải bằng cưỡng ép mà thông qua sự hấp dẫn văn hóa, sự đồng điệu về lý tưởng và các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Thị trường AI toàn cầu rung chuyển

Mặc dù Mỹ đã thống trị AI trong một thời gian dài, nhưng trong vài tuần qua, thế giới công nghệ đã chứng kiến một bất ngờ đáng kinh ngạc từ ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc. Sự trỗi dậy của DeepSeek, một công ty khởi nghiệp AI có trụ sở tại Bắc Kinh, đã trở thành cú sốc đối với cộng đồng AI toàn cầu, ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. So với nhiều AI hiện có trên thị trường, DeepSeek thực tế không có nhiều điểm mạnh. Tuy nhiên, điều làm thế giới bất ngờ là chi phí phát triển AI của DeepSeek cực kỳ hiệu quả. Với chỉ 5 triệu USD, DeepSeek có thể nói là đủ cạnh tranh, thậm chí có thể vượt qua các AI khác hiện có trên thị trường về hiệu suất.

Do đó, những chi phí hiệu quả đột phá này đã tạo ra một cú sốc trên thị trường chứng khoán Mỹ. Sau khi DeepSeek trở nên phổ biến toàn cầu, chỉ số NASDAQ Composite giảm khoảng 3,1%, đánh dấu một trong những ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 9/2022. Chỉ số S&P 500 cũng ghi nhận sự giảm sút 1,5%. Các cổ phiếu công nghệ lớn, bao gồm Nvidia và Meta đã trải qua những tổn thất đáng kể, với cổ phiếu của Nvidia giảm hơn 12% vì lo ngại nhu cầu đối với các chip AI có thể giảm khi DeepSeek cung cấp giải pháp hiệu quả về chi phí.

Thị trường trí tuệ nhân tạo toàn cầu đang chứng kiến sự cạnh tranh giữa các tập đoàn công nghệ lớn và những công ty khởi nghiệp. Ảnh: ChatGPT

Tổng thống Trump đã phản ứng trước sự trỗi dậy nhanh chóng của DeepSeek, gọi đây là một “cảnh báo” đối với các công ty công nghệ Mỹ. Trong một sự kiện của Đảng Cộng hòa tại Florida, ông Trump nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường nỗ lực cạnh tranh của các ngành công nghiệp Mỹ trước thành công của DeepSeek với mô hình AI chi phí thấp, đã thu hút được sự chú ý.

Ông Trump thừa nhận hiệu suất ấn tượng của AI DeepSeek, được phát triển với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các công nghệ tương tự và cho rằng sự phát triển này có thể được xem là tích cực.

Theo Tổng thống Trump, các công ty Mỹ có thể đạt được những kết quả tương tự mà không cần những khoản chi tiêu khổng lồ và nên ưu tiên hiệu quả thay vì số tiền đầu tư lớn.

Ngoài những nhận xét về cạnh tranh, ông Trump đã chỉ ra, chính quyền của ông có thể xem xét các chính sách hoặc thuế mới nhằm giải quyết những thách thức do DeepSeek và các thực thể tương tự mang lại. Điều này bao gồm các hành động có thể nhằm vào việc nhập khẩu các thành phần quan trọng sử dụng trong phát triển AI.