Đề xuất xem xét việc điều chỉnh giảm trừ gia cảnh theo khu vực

Hướng tới hệ thống thuế công bằng, nhân văn

Thảo luận tại hội trường Quốc hội về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) chiều 19/11, đại biểu Trần Kim Yến - đoàn TP. Hồ Chí Minh thống nhất với việc ban hành luật. Đây là cơ hội quan trọng để giải quyết những bất cập kéo dài.

Về vấn đề giảm trừ gia cảnh và chi phí sinh hoạt, đại biểu đề xuất cần phải xem xét việc điều chỉnh giảm trừ gia cảnh theo khu vực hoặc theo vùng. Thực tế, chi phí sinh hoạt giữa đô thị, thành thị với nông thôn, vùng sâu, vùng xa có một sự khác biệt rất rõ rệt.

Mặc dù, vấn đề này có thể làm cho việc triển khai quản lý thuế phức tạp, khó khăn hơn, nhưng mục tiêu của việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân lần này là cơ hội quan trọng để giải quyết những vấn đề bất cập và hướng tới một hệ thống thuế công bằng, nhân văn và phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội.

"Do vậy, nếu vì khó khăn, phức tạp mà không xem xét và nghiên cứu vấn đề này thì không đúng với mục tiêu đang đặt ra" - đại biểu nói. 

Đại biểu đoàn TP. Hồ Chí Minh cũng nêu vấn đề, cách đây vài ngày, Quốc hội đã thảo luận về Luật Dân số, trong đó có nhiều chính sách khuyến sinh, để ứng phó với tình trạng già hóa dân số đang diễn ra rất nhanh ở đất nước chúng ta.

"Vậy nên chăng có cần xem xét miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân đối với những cặp vợ chồng đã sinh đủ từ 2 con trở lên với một tỷ lệ phù hợp và tất nhiên khoản thu nhập đó đã trừ đi các chi phí của người nộp thuế và người phụ thuộc" - đại biểu bày tỏ. 

Bên cạnh đó, đại biểu đề xuất nâng mức giảm trừ đối với khoản đóng góp vào bảo hiểm hưu trí tự nguyện. Tại Thông tư số 111 năm 2013 của Bộ Tài chính quy định khoản đóng góp vào quỹ hưu trí tự nguyện được giảm trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân với mức tối đa là 1 triệu đồng/tháng/người.

Đến nay, mức này đã lạc hậu, do đó, cần nghiên cứu nâng mức giảm trừ để bắt kịp với chi phí sinh hoạt thực tế và quan trọng hơn là khuyến khích về an sinh xã hội.

Cần mở rộng khái niệm người phụ thuộc

Đại biểu Lê Thị Ngọc Linh - đoàn Cà Mau thống nhất với sự cần thiết ban hành dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) nhằm tháo gỡ những khó khăn, bất cập, hạn chế của một số điều khoản của luật hiện hành.

Về phạm vi điều chỉnh và người nộp thuế tại Điều 1 và Điều 2 của dự thảo luật, đại biểu cho rằng, các nội dung được kế thừa cơ bản từ quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành. Tuy nhiên, dự thảo có bổ sung, điều chỉnh một số điều khoản liên quan đến chính sách thuế, căn cứ tính thuế và nghĩa vụ của người nộp thuế. Việc điều chỉnh này dù trực tiếp hay gián tiếp đều có khả năng tác động đến phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của luật.

Do đó, nữ đại biểu Quốc hội đoàn Cà Mau đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, rà soát toàn diện và hệ thống hóa đầy đủ phạm vi và đối tượng áp dụng để tránh xảy ra tình trạng trùng lặp, chồng chéo hoặc mâu thuẫn với các luật khác có liên quan.

Đặc biệt, là các luật có mối liên hệ trực tiếp với chính sách thuế thu nhập cá nhân như Luật Doanh nghiệp - liên quan đến xác định thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh; Luật Bảo hiểm xã hội - liên quan đến các khoản đóng, hưởng có tính chất thu nhập chịu thuế hoặc được miễn thuế; Bộ luật Dân sự - liên quan đến các khoản thu nhập từ thừa kế, tặng cho, chuyển nhượng... Từ đó, bảo đảm các quy định mới không chỉ phù hợp với thực tiễn mà còn phù hợp với tinh thần cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục thuế, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

Về người phụ thuộc ở khoản 3, Điều 10 dự thảo luật quy định người phụ thuộc là người mà người nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng bao gồm con chưa thành niên, con là người khuyết tật không có khả năng lao động, các cá nhân không có thu nhập hoặc có thu nhập không vượt quá mức do Bộ Tài chính quy định.

Đại biểu thống nhất với quy định tại khoản 3, Điều 10 của dự thảo luật sửa đổi. Tuy nhiên, đề nghị mở rộng khái niệm người phụ thuộc theo hướng bổ sung các đối tượng như người mất sức lao động, người cao tuổi sống độc thân, sinh viên xa nhà chưa có thu nhập ổn định để đảm bảo tính nhân văn, hỗ trợ đúng đối tượng cần được giảm trừ.

Tại Điều 10, về giảm trừ gia cảnh, đại biểu cho hay, dự thảo luật quy định về giảm trừ gia cảnh theo hướng giao Chính phủ quy định mức giảm trừ gia cảnh trên cơ sở căn cứ biến động của giá cả, thu nhập và giao Bộ Tài chính quy định về mức thu nhập để xác định các cá nhân là người phụ thuộc được giảm trừ gia cảnh.

Theo đại biểu, quy định này là cần thiết và phù hợp với thực tiễn hiện nay, thể hiện tính linh hoạt trong quản lý, điều hành chính sách thuế của nhà nước, giúp kịp thời phản ánh biến động kinh tế - xã hội, nhất là trong bối cảnh lạm phát hay giá cả sinh hoạt và thu nhập của người dân thay đổi mạnh mẽ sau đại dịch và giai đoạn phục hồi kinh tế.

Đây cũng là vấn đề được người dân và dư luận đặc biệt quan tâm, bởi mức giảm trừ gia cảnh ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ người nộp thuế và thu nhập thực tế của hàng triệu người lao động.

Bà Lê Thị Ngọc Linh nhận định, thời gian qua, mức giảm trừ gia cảnh hiện hành chưa thật sự phù hợp với biến động giá cả và mức sống thực tế, đặc biệt là ở các đô thị lớn, nơi giá thuê nhà, chi phí học tập, y tế và tiêu dùng đều tăng nhanh.

Vì vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, rà soát và có quy định cụ thể, như quy định về mức sống và chi phí sinh hoạt giữa vùng đô thị và nông thôn, miền núi, vì giữa các vùng, thu nhập và chi phí có sự chênh lệch đáng kể.

Đại biểu lưu ý, có thể nghiên cứu áp dụng hệ số vùng hoặc biểu giảm trừ linh hoạt tương tự như cách quy định lương tối thiểu vùng để đảm bảo công bằng và sát thực tế. Đồng thời, cần có cơ chế linh hoạt để điều chỉnh tự động khi chỉ số giá tiêu dùng biến động vượt mức nhất định, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người nộp thuế.

Đại biểu Lê Thị Ngọc Linh - đoàn Cà Mau nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) là bước tiến quan trọng, hướng tới chính sách thuế công bằng, linh hoạt và nhân văn. Tuy nhiên, cần thiết phải quy định rõ cơ chế điều chỉnh định kỳ hoặc tự động gắn với chỉ số giá tiêu dùng và thu nhập bình quân, đồng thời mở rộng đối tượng được giảm trừ và ứng dụng công nghệ trong quản lý. Qua đó, vừa bảo vệ quyền lợi người nộp thuế, vừa đảm bảo ổn định nguồn thu ngân sách nhà nước trong giai đoạn hiện nay và cả những giai đoạn tiếp theo.