Đề phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa vào mùa lạnh

Theo các chuyên gia, phế cầu khuẩn thường trú sẵn trong hầu họng của cả người lớn và trẻ em. Khi sức khỏe suy yếu, khả năng thích nghi của cơ thể kém vào mùa lạnh, chúng sẽ tấn công vào đường hô hấp và gây ra các bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa... Sự phát bệnh phụ thuộc vào sức đề kháng của cơ thể. Vì thế, trẻ em với hệ miễn dịch còn non nớt và người già bị suy giảm sức đề kháng, người mắc bệnh mạn tính như hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)… là đối tượng dễ mắc bệnh và bệnh thường tiến triển nhanh, để lại di chứng nặng nề như mù, điếc, liệt, chậm phát triển tâm thần kinh… Tỷ lệ tử vong do các bệnh này rất cao, từ 10 - 20%, đặc biệt ở trẻ nhỏ hoặc người già, tỷ lệ này lên đến trên 50%.

Thống kê gần đây cho thấy, viêm phổi đã gây nên cái chết cho 2 triệu trẻ em mỗi năm trên toàn thế giới, nhiều hơn con số tử vong do bệnh AIDS, sốt rét và sởi cộng lại. Tại nước ta, hàng năm có khoảng 2,9 triệu lượt trẻ mắc viêm phổi và khoảng 4.000 trẻ tử vong vì căn bệnh này.

Bên cạnh viêm phổi, viêm tai giữa do phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae (40-50%), vi khuẩn Haemophilus influenzae và NTHi (30-40%)... cũng là bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hằng năm có hơn 350 triệu ca mắc viêm tai giữa cấp ở trẻ em dưới 5 tuổi, hầu hết các ca bệnh xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi. Hơn 1/3 trong số đó, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 1 tuổi sẽ bị nhiễm trùng lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm, thậm chí phải can thiệp phẫu thuật. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ bị viêm tai giữa cấp có thể gặp biến chứng thủng màng nhĩ, giảm thính lực, viêm xương chũm, liệt mặt, áp-xe não, viêm màng não…

“Không chỉ gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, vi khuẩn phế cầu hiện nay đã đề kháng nhiều loại kháng sinh. Khi điều trị bệnh phải dùng kháng sinh mạnh, liều cao hoặc phối hợp nhiều loại kháng sinh dẫn đến chi phí cao, thời gian điều trị kéo dài mà chưa chắc đã đáp ứng”, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I, TP.HCM cho biết.

Bác sĩ Khanh cũng khuyến cáo, các bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa… do phế cầu khuẩn rất nguy hiểm nhưng may mắn là hiện nay đã có vắc xin phòng bệnh rất hiệu quả. Trẻ em từ 6 tuần tuổi đến người cao tuổi nên được chích ngừa vắc xin phế cầu. Bên cạnh đó, cần xây dựng miễn dịch cộng đồng, cụ thể, bố, mẹ của trẻ, thậm chí người trông trẻ cũng nên chích ngừa để phòng lây nhiễm cho trẻ. Thời điểm giao mùa, bắt đầu mùa lạnh là lúc phế cầu khuẩn hoạt động mạnh, tỷ lệ gây bệnh cao, do đó cần tăng cường tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh do phế cầu cho những đối tượng chưa được tiêm trước đó.

ThS.BS Bùi Ngọc An Pha - Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng dành cho trẻ em và người lớn VNVC, cho biết, hiện Việt Nam đang sử dụng 2 loại vắc xin phế cầu cho trẻ em và người lớn là: vắc xin Synflorix, có thể tiêm cho trẻ từ sớm (6 tuần tuổi đến 5 tuổi), đặc biệt thành phần công thức của vắc xin này đạt hiệu quả cao trong phòng bệnh viêm tai giữa ở trẻ em; và vắc xin Prevenar 13, có thể tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên. Trẻ trên 5 tuổi, người cao tuổi và người mắc các bệnh lý mạn tính trước đây không có vắc xin phòng bệnh do phế cầu khuẩn nay đã có thể tiêm vắc xin này tại tất cả các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

“Nếu được tiêm vắc xin phòng các bệnh do phế cầu, người cao tuổi và người mắc bệnh mạn tính sẽ giảm nguy cơ nhập viện điều trị do cơn COPD kịch phát và giảm chi phí điều trị các biến chứng của bệnh”, ThS.BS Bùi Ngọc An Pha nói thêm.

Theo ThS.BS Bùi Ngọc An Pha, vắc xin phế cầu Synflorix và Prevenar 13 đang được sử dụng rộng rãi tại hơn 100 quốc gia trên thế giới và được chứng minh hiệu quả trong phòng ngừa các chủng phế cầu phổ biến gây bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết cho trẻ em và người lớn.