Nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh:

Đệ nhất khảm trai xứ Kinh Bắc

Sau 2 thập kỷ gắn bó với nghề khảm trai, cái tên “nghệ nhân khảm trai Nguyễn Đình Vinh” đã trở nên quen thân không chỉ với riêng người dân thôn Hoài Trung, xã Liên Bão, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh – nơi anh sinh sống - mà còn lan tỏa cả xứ Kinh Bắc, cũng như nhiều tỉnh, thành trong cả nước.      

Đất nghề nuôi dưỡng người tài

Nhận xét về anh, nhiều người bảo, có lẽ do sinh ra và lớn lên ở làng nghề truyền thống khảm trai nức tiếng: Thôn Chuôn Ngọ, xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây (xưa) nay là Hà Nội nên đã khiến cho những bức tranh của anh đẹp, có hồn đến thế.

de nhat kham trai xu kinh bac
Nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh đang giới thiệu những sản phẩm khảm trai do mình tạo ra

Vậy nhưng, qua câu chuyện với anh thì chúng tôi mới vỡ lẽ thêm nhiều điều hấp dẫn hơn nữa. Nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh kể, bố anh là người gốc Thôn Chuôn Ngọ, nhưng ông sơ tán lập nghiệp về Bắc Ninh từ thời trai trẻ và nên duyên với mẹ anh – người phụ nữ sắc sảo của làng quê Kinh Bắc. Dù không sinh ra và lớn lên ở “quê cha” nhưng dường như cái nghệ thuật khảm trai truyền thống của của làng Chuôn đã in sâu vào tâm hồn anh từ thuở thiếu thời.

Từ khi còn là một đứa trẻ con, đến khi đi học, niềm say mê lớn nhất của tôi là tìm hiểu về những điều tiềm ẩn trong mỗi cái vỏ trai, vỏ ốc mà mọi người mang bỏ đi. Bao giờ cũng thế, sau khi kì cọ cho sạch mỗi cái vỏ trai ấy, tôi nhìn thấy những đường vân óng ánh đẹp lạ lùng, và luôn nghĩ, nếu lấy cái vỏ này mà làm thành một món quà lưu niệm gì đó chắc là đẹp lắm…” – anh Vinh tâm sự.

Chính từ cái suy nghĩ ấy, cộng với những câu chuyện mà bố anh cũng như người thân kể về làng nghề truyền thống khảm trai Chuôn Ngọ mà ngày lại ngày anh luôn mơ ước mình trở thành một nghệ nhân khảm trai.

de nhat kham trai xu kinh bac
Nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh đang say sưa sáng tác

Và rồi niềm đam mê ấy đã thôi thúc, nung nấu trong anh để trở thành một nghệ nhân khảm theo truyền thống của làng từ lúc nào anh cũng không hay biết nữa. Anh chỉ nhớ, ngày đó học lớp 8 xong anh trở về quê cha mình để học nghề. Thật may mắn, anh đã được theo học nghệ nhân Trần Bá Dinh – người mà người dân thôn Chuôn Ngọ gọi với cái tên kính trọng: Người giữ “lửa nghề” cho làng.

Sau 8 năm say mê, khổ luyện học, từ tư thế làm việc cho đến các công đoạn chế tác sản phẩm, các sản phẩm của anh được thầy Trần Bá Dinh đánh giá cao. Đó chính là động lực cho anh đi tiếp con đường của riêng mình.

Khi đã có tay nghề, anh vào Thành phố Hồ Chí Minh lập nghiệp. Nhờ nắm giữ được những kỹ thuật chạm khảm khó, anh đã khẳng định vị thế trong nghề khảm trai. Cũng trong thời gian lập nghiệp ở đây, anh chợt nghĩ đến quê ngoại mình và cũng là nơi anh sinh ra, lớn lên - vùng đất Kinh Bắc: “tại sao không về quê hương để phát triển nghề”?. Vậy là những nghĩ suy chóng vánh biến thành hành động, anh quyết định chuyển hẳn về thôn Hoài Trung, xã Liên Bão, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh gây dựng và tạo lập một cơ sở khảm trai cho riêng mình. Với những kinh nghiệm, những kỹ năng đã được tích luỹ trong nghề, anh đã có một cơ sở riêng với nhiều những sản phẩm lớn, tinh xảo và nghệ thuật.

Tận tâm và sáng tạo

Lúc đầu, anh chỉ nhận khảm, gia công trong các xưởng mộc. Do có tay nghề chắc nên khách tìm đến đặt hàng xưởng nhà anh rất đông. Tuy nhiên, anh tâm sự: “Dù có đông khách hay vắng khách, mình không bao giờ cho phép bản thân chạy theo xu hướng làm sản phẩm cho nhanh mà luôn cẩn trọng, vừa làm vừa nghĩa ra những sáng kiến mới khắc phục những hạn chế của mặt hàng khảm trai là dễ bong, bật trai, ốc”... Chính sự nhẫn nại và thành tâm với nghề, các sản phẩm của anh được khách hàng đánh giá cao.

Khi đã có “lưng vốn”, cộng với nhà nước mở cửa cơ chế thị trường, khuyến khích mọi ngành nghề thủ công mỹ nghệ được thành lập cơ sở để phát triển kinh tế và xuất khẩu, anh đã mạnh dạn thành lập cơ sở dạy và làm nghề tại thôn Hoài Trung, với thương hiệu Đồ gỗ khảm ốc Vinh Lan.

Anh chia sẻ: “Điểm yếu nhất của khảm trai là dù kỹ thuật khảm có tốt đến đâu, qua thời gian sử dụng, thì các mảnh xà cừ vẫn bị bong tróc ra khỏi bề mặt gỗ, làm sản phẩm không được bền như ban đầu. Làm thế nào để khắc phục tình trạng bong bật trai, ốc và sản phẩm khảm trai được bền là câu hỏi mà tôi luôn trăn trở”. Biết bao đêm trằn trọc suy nghĩ, tìm hiểu, anh Vinh nhận ra do khí hậu ở Việt Nam và các nước châu Á thường nóng và có độ ẩm cao nên các sản phẩm làm từ gỗ thường bị ẩm. Và đây chính là nguyên nhân khiến các mảnh xà cừ bị bong tróc. Vậy là anh mày mò nghiên cứu, đầu tư hai chiếc máy sấy thủ công. Mỗi khi chuẩn bị chạm, khảm, anh đều đặt máy sấy ở hai đầu sản phẩm, sấy gỗ thật khô để khi khảm mảnh xà cừ có độ bám. Sản phẩm của anh không chỉ được chế tác kỹ, đẹp, mà còn bền, có tuổi thọ cao, gần như là vĩnh cửu dù đặt trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.

Thấm thoắt cũng 20 năm gắn bó với nghề, Nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh không nhớ mình đã làm ra bao nhiêu sản phẩm khảm trai. Chỉ biết rằng, các khách hàng đã đến với xưởng nhà anh một lần thì chắc chắn sẽ đến lần nữa và họ luôn luôn hài lòng với những gì có được. Tôi cũng tin như thế. Bởi chỉ nhìn vào những sản phẩm trưng bày, những Bằng khen, giấy chứng nhận của các hiệp hội phong tặng đặt trang trọng khắp trong ngôi nhà anh đang ở, đã phần nào đoán được chủ nhân của chúng tài năng ở mức nào.

Ghi nhận tài năng và những nỗ lực của anh, UBND tỉnh Bắc Ninh cũng như nhiều bộ, ban, ngành, hiệp hội đã trao tặng anh những danh hiệu trân quý như: Giải thưởng doanh nhân tiêu biểu, nghệ nhân làng nghề Việt Nam, nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh, cùng nhiều bằng khen, giấy khen của tỉnh Bắc Ninh…

Nhắc đến nghệ nhân Nguyễn Đình Vinh gắn liền với những tác phẩm để đời như: “Bác Hồ cười” đạt giải Tinh hoa làng nghề năm 2008; “Tranh gỗ khảm cảnh Bách Điểu” đạt giải Sản phẩm tiêu biểu năm 2010; “Chiếu dời đô” đạt giải thưởng Tác phẩm tiêu biểu; “Khay trà khảm” đạt giải Sản phẩm tiêu biểu năm 2012; “Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập” bằng khảm ốc được xác lập kỷ lục Việt Nam năm 2014…
Thanh Tâm
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Tôn vinh sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam năm 2020

Tôn vinh sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam năm 2020

Ngày 26/10, tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức họp báo thông tin Hội thi sản phẩm thủ công mỹ nghệ Việt Nam năm 2020.
Nghệ An: Nâng cao năng lực quản lý tài chính ngành thủ công mỹ nghệ

Nghệ An: Nâng cao năng lực quản lý tài chính ngành thủ công mỹ nghệ

Sáng nay (12/9), tại Nghệ An đã diễn ra Hội thảo “Nâng cao năng lực quản lý Tài chính ngành Thủ công mỹ nghệ thời kỳ hội nhập”. Hội thảo do Trung tâm Nghiên cứu phát triển thương hiệu làng nghề (Hiệp hội Làng nghề Việt Nam) phối hợp với Cục Công Thương địa phương (Bộ Công Thương) và Sở Công Thương tỉnh Nghệ An tổ chức.
Nỗi niềm người gieo hồn cho than đá Quảng Ninh

Nỗi niềm người gieo hồn cho than đá Quảng Ninh

Quảng Ninh vốn đã quá nổi tiếng với than – “vàng đen” của Tổ quốc. Những hòn than đen không những có giá trị về kinh tế mà qua bàn tay khéo léo của những người thợ điêu khăn than đá tài hoa, biến chúng thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Tuy nhiên, nghề điêu khắc than đá hiện đang đứng trước nguy cơ dần bị mai một.
Nghệ nhân đúc đồng Vũ Duy Điệp: Kết hợp tinh hoa nghề với khoa học công nghệ

Nghệ nhân đúc đồng Vũ Duy Điệp: Kết hợp tinh hoa nghề với khoa học công nghệ

Với bản tính nhanh nhạy, sáng tạo, nghệ nhân đúc đồng Vũ Duy Điệp làng Vạn Điểm (huyện Ý Yên tỉnh Nam Định) đã kết hợp những tinh hoa của nghề truyền thống với công nghệ khoa học giúp anh đúc được những sản phẩm độc đáo, trọng lượng lớn, đòi hỏi kỹ thuật cao.
Người giữ bản sắc tinh hoa làng nghề Sơn Đồng

Người giữ bản sắc tinh hoa làng nghề Sơn Đồng

Chưa bước vào xưởng nhà nghệ nhân Nguyễn Viết Thạnh, chúng tôi đã nghe được âm thanh giòn tan của những tiếng lách cách đục, đẽo và chạm khắc gỗ. Nhịp sản xuất tại đây khẩn trương, miệt mài, như cái cách mà nghệ nhân Nguyễn Viết Thạnh vẫn bền bỉ duy trì và phát triển nghề gần 40 năm nay.

Tin cùng chuyên mục

Nghệ nhân Phạm Văn Đạt: Thổi hồn vào các sản phẩm tâm linh Việt

Nghệ nhân Phạm Văn Đạt: Thổi hồn vào các sản phẩm tâm linh Việt

Nghệ nhân Phạm Đạt là cháu nội Cố nghệ nhân Phạm Văn Huỳnh, tức cụ Cửu Huỳnh nghệ nhân bậc thầy tại làng gốm Bát Tràng. Ngay từ nhỏ, nghệ nhân Phạm Đạt đã lớn lên cùng nghề làm gốm, chứng kiến sự thăng trầm và trực tiếp tham gia vào quá trình làm gốm tại gia đình. Đồng thời, cũng là người khởi xướng khôi phục dòng gốm men rạn từ xa xưa, cho ra đời hàng trăm dòng gốm cao cấp tinh xảo đậm đà bản sắc dân tộc và thổi hồn vào các sản phẩm tâm linh Việt.
Lưu giữ hồn Việt qua gốm phù điêu

Lưu giữ hồn Việt qua gốm phù điêu

Trải qua khoảng thời gian dài học Phật giáo tại chùa, Đại đức Thích Chánh Tịnh (nghệ nhân Phạm Văn Tuyên) nhận thấy, họa tiết phù điêu không còn nguyên vẹn bởi sự bào mòn của thời gian. Điều đó đã khơi nguồn cảm hứng cho ông phục chế những họa tiết phù điêu dần mai một với mong muốn bảo tồn, gìn giữ tinh hoa văn hóa Việt.    
Thổi hồn đương đại vào gốm Bát Tràng

Thổi hồn đương đại vào gốm Bát Tràng

Sinh ra, lớn lên và làm tại làng nghề Bát Tràng truyền thống - nơi có thể tìm thấy các sản phẩm gốm, sứ ở bất cứ đâu, nhưng gốm của nghệ nhân Trần Đức Tân luôn có chỗ đứng nhất định bởi phong cách riêng biệt và kỹ thuật men độc đáo.    
Nghệ nhân Trần Thị Việt: Người giữ nghề và phát huy giá trị cây cói

Nghệ nhân Trần Thị Việt: Người giữ nghề và phát huy giá trị cây cói

Không chỉ nâng cao giá trị cây cói, những sản phẩm làm từ cói được sản xuất tại Doanh nghiệp tư nhân Sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu Việt Trang (Xóm 5, Nga Thanh, Nga Sơn, Thanh Hóa) do nghệ nhân Trần Thị Việt làm chủ đã có mặt ở trên 20 quốc gia và vùng lãnh thổ…    
Người biến “đất” thành “vàng”

Người biến “đất” thành “vàng”

Nếu như mỗi tác phẩm gốm cần thời gian và lửa đủ độ để biến đất thành “vàng” thì nghệ nhân cũng cần trải qua quá trình“thử lửa” để thành tài. Nghệ nhân Trần Xuân Triều (hay Trần Nam Tước) là một minh chứng sống cho sự tài hoa và khéo léo khi đã đem viết lại lịch sửtrên đất gốm.    
Cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng: Lan tỏa “hồn” gốm Việt

Cố nghệ nhân Vũ Đức Thắng: Lan tỏa “hồn” gốm Việt

Theo lời kể của bà Phùng Thị Thịnh - vợ của cố nghệ nhân gốm Bát Tràng Vũ Đức Thắng, sinh thời, cố nghệ nhân vẫn luôn theo đuổi những thứ bình dị, gần gũi với con người Việt Nam, lấy đó là “mạch nguồn” xuyên suốt cho cảm hứng sáng tạo, để cho ra những sản phẩm gốm mang đậm “Hồn đất Việt”.    
Nghệ nhân Nguyễn Văn Minh: Người thổi hồn cho đá

Nghệ nhân Nguyễn Văn Minh: Người thổi hồn cho đá

Với bức tượng Quan Âm Bồ Tát bằng ngọc bích lớn nhất thế giới, hiện đặt tại Nam Minh Điện (xã Tân Bình, huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai), nghệ nhân điêu khắc đá Nguyễn Văn Minh (xã Phước Tân, TP. Biên Hòa, Đồng Nai) đã được Liên hiệp Các hội UNESCO Việt Nam trao Bằng chứng nhận, phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú vì đã có công truyền dạy và bảo tồn nghề tiểu thủ công nghiệp điêu khắc đá.    
Nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp: Làm giàu bằng trách nhiệm và đam mê

Nghệ nhân Nguyễn Trần Hiệp: Làm giàu bằng trách nhiệm và đam mê

“Mỗi thiên bẩm là một trách nhiệm”, câu nói này có lẽ đúng khi nói về nghệ nhân điêu khắc gỗ Nguyễn Trần Hiệp (Châu Khê, Từ Sơn, Bắc Ninh).    
Nghệ nhân  Trần Duy Mong: Bàn tay "vàng mười"

Nghệ nhân Trần Duy Mong: Bàn tay "vàng mười"

Nghệ nhân Trần Duy Mong nắm giữ kỹ năng, kỹ xảo trong lĩnh vực chế tác vàng bạc đá quý; tay nghề bậc thợ 7/7; tự thiết kế và trực tiếp làm ra nhiều sản phẩm đạt trình độ kỹ thuật, mỹ thuật, có giá trị kinh tế cao. Đồng thời, thường xuyên cập nhật các mẫu mã trong và ngoài nước và tự nghiên cứu sáng tạo nhiều kiểu dáng đẹp, mới, thời trang, nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.    
Nghệ nhân Đặng Ích Hân: Say nghề và đóng góp lớn gìn giữ nghề

Nghệ nhân Đặng Ích Hân: Say nghề và đóng góp lớn gìn giữ nghề

Chúng tôi tìm đến nhà nghệ nhân Đặng Ích Hân tại làng Chè (Trà Đông) xã xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa vào giữa buổi ban trưa, lúc này lò đúc đồng tại xưởng chế biến nhà nghệ nhân Đặng Ích Hân vẫn đang đỏ lửa. Dù đã ở cái thuổi “xưa nay hiếm”, nhưng ông vẫn thoăn thoắt đi lại, miệng nói tay làm hướng dẫn cho lớp thợ trẻ thực hiện các công đoạn từ bịt khe hở khuôn đúc, tiến hành nung chảy đồng nguyên chất bằng lò nung chuyên dụng, tạo hoa văn, kiểm tra chất lượng đồng nung ,đánh bóng sản phẩm khi hoàn thiện…    
Nghệ nhân doanh nhân Cao Kim Trọng: 30 năm gắn bó với nghề kim hoàn

Nghệ nhân doanh nhân Cao Kim Trọng: 30 năm gắn bó với nghề kim hoàn

Hơn 30 năm gắn bó với nghề kim hoàn, tên tuổi của nghệ nhân Cao Kim Trọng gắn liền với những sản phẩm kim hoàn chế tác tinh tế, mang lại sự hoàn hảo đến mức tối đa.      
Lịch sử các làng nghề mỹ nghệ kim hoàn

Lịch sử các làng nghề mỹ nghệ kim hoàn

Ở nước ta, nghề mỹ nghệ kim hoàn có từ hàng ngàn năm trước, trở thành nghề cổ truyền cùng với bao nghề thủ công khác.
Doanh nhân Lý Ngọc Minh: Linh hồn của gốm sứ Minh Long I

Doanh nhân Lý Ngọc Minh: Linh hồn của gốm sứ Minh Long I

Tìm hiểu về những người thợ thủ công, những nghệ nhân… tôi càng thêm kính phục, bởi họ đã gắn bó cả cuộc đời mình cho nghề nghiệp để làm ra sản phẩm có chất lượng cao, ông Lý Ngọc Minh, Tổng giám đốc Công ty TNHH Minh Long I là một người như vậy. Ông cũng chính là “tổng công trình sứ” của tất cả dòng sản phẩm mới của Minh Long.    
Người truyền thần qua đường kim, mũi chỉ

Người truyền thần qua đường kim, mũi chỉ

Được mệnh danh là người “vẽ tranh bằng chỉ” bởi kỹ thuật thêu tay tinh xảo, nghệ nhân Nguyễn Quốc Sự năm nay đã gần 80 tuổi, nhưng vẫn ngày ngày miệt mài bên khung thêu, cho ra đời những bức tranh làm rạng danh hồn quê đất Việt.    
Nhà giáo tâm huyết của những nghệ nhân

Nhà giáo tâm huyết của những nghệ nhân

Đến đầu khu tập thể 3 tầng cũ kỹ ở quận Hà Đông, Hà Nội, hỏi thăm hoạ sỹ Chu Mạnh Chấn thì ai ai cũng biết. Ông nổi tiếng là một hoạ sỹ tài ba trong làng hoạ, một nghệ nhân đam mê với sơn mài và là một nhà giáo tâm huyết với nghề.    
Nghệ nhân Trần Thị Huê: Nghệ nhân của thôn, bản Mường

Nghệ nhân Trần Thị Huê: Nghệ nhân của thôn, bản Mường

Làm quen với khung dệt thổ cẩm từ khi lên 10 tuổi,  bàTrần Thị Huê – người phụ nữ dân tộc Mường sinh ra lớn lên tại thôn Muốt, xã Cẩm Thành (Cẩm Thủy, Thanh Hóa) - đã phát huy những kỹ năng khéo léo của phụ Mường trong dệt thổ cẩm, không chỉ phục vụ những nhu cầu trong gia đình mà còn làm ra những sản phẩm hàng hóa thổ cẩm độc đáo, sáng tạo được khách hàng nhiều nơi ưa thích, phát triển nghề tạo công ăn việc làm cho thế hệ trẻ tại địa phương…    
Võ Văn Út: Người thợ điêu khắc tài hoa

Võ Văn Út: Người thợ điêu khắc tài hoa

Điêu khắc gỗ – nghề vô cùng gần gũi, quen thuộc nhưng không phải ai cũng có thể làm được. Phải có năng khiếu, lòng đam mê cùng sự kiên trì, quyết tâm theo đuổi, người thợ mới có thể “chạm” đến sự thăng hoa trong từng tác phẩm và lan truyền cảm xúc đến người thưởng lãm, nghệ nhân Võ Văn Út là người như vậy.    
Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện: Giữ gìn tinh hoa nghề đúc đồng

Nghệ nhân Nguyễn Văn Viện: Giữ gìn tinh hoa nghề đúc đồng

Nghệ Nguyễn Văn Viện được người cha truyền lại những bí quyết nghề truyền thống gia đình, từ năm 14 tuổi ông bắt đầu làm quen với nghề đúc và chạm khắc đồng. Dần dần, ông  trở thành một nghệ nhân có tiếng trong làng nghề đúc đồng tại Huế.
Người thổi hồn vào những sản phẩm trang sức

Người thổi hồn vào những sản phẩm trang sức

Với người thợ kim hoàn, từ việc “chạm” được vào trái tim và xúc cảm của khách hàng là một hành trình không đơn giản. Qua thời gian, với nghệ nhân Trần Công là một hành trình sáng tạo và không ít gian nan.    
Nghề đúc đồng: Những thăng trầm cùng lịch sử

Nghề đúc đồng: Những thăng trầm cùng lịch sử

Ra đời từ rất sớm và phải trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, song nghề đúc đồng Việt Nam vẫn đang được bảo tồn đến tận ngày nay tuy nhiên để nó phát triển hơn nữa rất cần những cơ chế, chính sách mới để hỗ trợ cho các nghệ nhân và làng nghề hiện hữu.
Xem thêm

Đọc nhiều

Mobile VerionPhiên bản di động