Để kiểm tra chuyên ngành không "làm khó" doanh nghiệp xuất, nhập khẩu

Tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, đầu tư nguồn lực để nâng cao hiệu quả quản lý và kiểm tra chuyên ngành

Hoạt động kiểm tra chuyên ngành còn nhiều hạn chế

Tại Hội nghị, ông Hoàng Đình Trung - Phó trưởng Ban cải cách hiện đại hoá hải quan (Tổng cục Hải quan) - nhấn mạnh, thực hiện Nghị quyết 36a/NQ-CP ngày 14/10/2015 của Chính phủ về Chính phủ điện tử và Kế hoạch triển khai Dịch vụ công trực tuyến của Bộ Tài chính, từ ngày 01/3/2017, Tổng cục Hải quan đã chính thức triển khai Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến tại địa chi http://pus.customs.gov.vn.

Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến được triển khai gồm 41 thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hải quan, cho phép đối tượng thực hiện thủ tục là các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ điện tử và theo dõi tình trạng xử lý hồ sơ tại tất cả các đơn vị hải quan trên toàn quốc. Đối với mỗi thủ tục được cung cấp Dịch vụ công trực tuyến, Tổng cục Hải quan đều đăng tải hướng dẫn, trình tự thực hiện theo quy định hiện hành.

Dù đã có những cải tiến mạnh mẽ về thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, song theo ông Đào Duy Tám - Cục phó Cục giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan), trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong quá trình xuất, nhập khẩu hàng hoá, đặc biệt là trở ngại từ thủ tục kiểm tra hàng hoá chuyên ngành.

"Trong khi thủ tục hải quan chỉ chiếm 28% thời gian thông quan hàng hóa thì thủ tục kiểm tra chuyên ngành lại chiếm tới 72%" - Ông Tám nói và cho rằng, đây là một trong những yếu tố làm tăng chi phí kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo đánh giá, hiện nay, tỷ lệ lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành trước khi thông quan còn rất cao (khoảng 30%), trong khi tỷ lệ không đạt yêu cầu rất thấp, chỉ dưới 1%. Hơn nữa, hầu hết các thủ tục kiểm tra chuyên ngành vẫn thực hiện một cách thủ công và chưa áp dụng quản lý rủi ro và chưa công nhận lẫn nhau giữa các cơ quan chức năng thực hiện công tác kiểm tra chuyên ngành.

Trong khi đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra chuyên ngành còn nhiều, phạm vi rộng và quy định nhiều mặt hàng nhưng chưa có mã phân loại hàng hoá (mã HS), chưa có quy chuẩn, tiêu chuẩn... dẫn đến chồng chéo trong công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành.

Đặc biệt, hiện nguồn nhân lực, trang thiết bị, phương tiện máy móc kiểm tra chuyên ngành đôi với hàng hoá xuất, nhập khẩu còn nhiều hạn chế, hoạt động chưa hiệu quả.

Đây được coi là một trong những “nút thắt" trong cải cách thủ tục hành chính theo tinh thần Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 28 tháng 04 năm 2016 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2016-2017, định hướng đến năm 2020, trong đó yêu cầu: "giảm tỷ lệ các lô hàng nhập khẩu phải kiểm tra chuyên ngành tại giai đoạn thông quan từ 30-35% xuống còn 15% đến hết năm 2016".

Nhiều giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra chuyên ngành

Để khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác kiểm tra chuyên ngành, trong thời gian tới, với mục tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hoá tại các cửa khẩu theo hướng đơn giản hoá thủ tục, nhanh chóng, thuận tiện và giảm tối đa chi phí cho doanh nghiệp... đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, ngành hải quan sẽ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, cùng với các bộ, ngành, Hải quan sẽ tiếp tục rà soát, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan, trong đó, tập trung ban hành đầy đủ Danh mục các mặt hàng thuộc diện kiểm tra chuyên ngành; ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với hàng hoá thuộc diện phải thực hiện kiểm tra chuyên ngành.

Đặc biệt, theo ông Đào Duy Tám, việc đổi mới căn bản phương thức quản lý, kiểm tra chuyên ngành cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng theo hướng, hoạt động kiểm tra trước khi thông quan phải có trọng tâm, trọng điểm và tại thời điểm phù hợp. Bên cạnh đó, cần có kế hoạch phát triển hệ thống kho bãi bảo quản hàng hoá tại cửa khẩu; áp dụng quản lý rủi ro trong kiểm tra chuyên ngành. Đồng thời, các bộ, ngành, cơ quan liên quan cần sớm thống nhất về cơ chế, phương thức phối hợp để tiến tới công nhận lẫn nhau về kết quả kiểm tra hàng hoá...

"Tăng cường đầu tư nguồn lực đầu tư trang thiết bị, nhân lực, điều kiện làm việc... cho các lực lượng làm công tác kiểm tra chuyên ngành cũng là một giải pháp cấp thiết" - ông Đào Duy Tám nói và cho biết thêm, cùng với đó là việc đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền sâu, rộng đên cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân về các quy định, trình tự, thủ tục... kiểm tra chuyên ngành.

Được biết, trong nỗ lực tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất, nhập khẩu, vừa qua, Tổng cục Hải quan đã tổ chức đợt rà soát tập trung nhằm rà soát các quy định về chính sách quản lý đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu. Kết thúc đợt rà soát, nhóm rà soát đã hoàn thành việc tổng hợp bộ thủ tục hành chính/chính sách quản lý có điều chỉnh đến hoạt động xuất, nhập khẩu, bao gồm 242 thủ tục hành chính/chính sách quản lý.

Bên cạnh đó, để hoàn thiện việc mã hóa chính sách quản lý đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu để đồng bộ thông tin giấy phép từ Cổng thông tin một cửa quốc gia sang Hệ thống VNACCS/VCIS, đảm bảo thực hiện đầy đủ yêu cầu quản lý nhà nước đối với hàng hóa xuất, nhập khẩu thuộc diện quản lý chuyên ngành và kiểm tra chuyên ngành. Sắp tới, Tổng cục Hải quan sẽ mã hóa toàn bộ 242 chính sách/thủ tục hành chính đã rà soát để đưa vào hệ thống VNACCS/VCIS.

Đồng thời, Tổng cục Hải quan cũng sẽ rà soát và áp mã số HS đối với các Danh mục hàng hóa/hàng hóa bị điều chỉnh bởi các thủ tục/chính sách. Đối với mỗi Danh mục phải xác định được toàn bộ các tên hàng kèm theo mã số HS phù hợp với Danh mục hàng hóa xuất, nhập khẩu hiện hành. Kết quả cuối cùng là mỗi dòng hàng kèm mã số HS sẽ đi kèm một hoặc nhiều “mã chính sách” hoặc “mã thủ tục” tương ứng.