Để khoa học và công nghệ nâng tầm vị thế quốc gia

Hoàn thiện chính sách pháp luật về khoa học và công nghệ

Chiều 30/12/2024, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2025. Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tham dự hội nghị.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn và lãnh đạo Bộ KH&CN chủ trì và điều hành Hội nghị

Hội nghị là dịp để đánh giá các kết quả đã đạt được trong năm 2024 cũng như trao đổi, thảo luận, đưa ra các giải pháp triển khai hiệu quả nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao năm 2025.

Năm 2024, ngành KH&CN tiếp tục tập trung vào công tác hoàn thiện chính sách pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST), cải cách thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân hoạt động KH&CN.

Bộ KH&CN đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng trình Bộ Chính trị 4 văn bản; xây dựng, hoàn thiện 4 dự thảo Luật chuyên ngành gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật KH,CN&ĐMST; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi).

Bên cạnh đó, Bộ đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 9 đề án/văn bản về KH&CN; phối hợp với các bộ, ngành, địa phương liên quan xây dựng chính sách đặc thù, vượt trội với hoạt động KH,CN&ĐMST, được ban hành trong Luật Thủ đô sửa đổi; Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp; Luật Đầu tư...; Nghị quyết 136 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng.

Việc xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn, quản lý các Chương trình KH&CN quốc gia được triển khai theo hướng đơn giản hóa quy trình, tạo môi trường thuận lợi để thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Đẩy nhanh tiến độ triển khai 23 Chương trình KH&CN quốc gia. Năm 2024, Bộ KH&CN đã phê duyệt và tổ chức triển khai mới 2 Chương trình KH&CN quốc gia nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia thường xuyên được rà soát, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn và mức độ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế (đến nay, đã công bố hơn 14.000 TCVN, gần 800 QCVN, tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực đạt trên 62%).

Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, Bộ đã triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu quả xử lý đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp, hướng tới giảm tình trạng tồn đọng đơn. Đã xử lý được 110.540 đơn các loại, trong đó có 81.401 đơn đăng ký xác lập quyền (tăng 34.8% so với cùng kỳ năm 2023); cấp 45.068 Văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp (tăng 66.4% so với cùng kỳ năm 2023).

Về năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân, Bộ đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua việc tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, được đưa trong Nghị quyết của Quốc hội khóa XV…

Bộ KH&CN đang rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về an toàn hạt nhân; sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử; bảo đảm an toàn xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, vận hành Lò hạt nhân ở Đà Lạt và khẩn trương phối hợp triển khai xây dựng Trung tâm nghiên cứu KH&CN hạt nhân tại Đồng Nai...

Đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế - xã hội

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt khẳng định, năm 2024, KH,CN&ĐMST đã có nhiều đóng góp thiết thực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, cải thiện an sinh xã hội và chất lượng cuộc sống người dân.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu

Một là, công tác xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách được quan tâm, chỉ đạo thường xuyên, góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để KH,CN&ĐMST thực sự là quốc sách hàng đầu, là động lực chính để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Hai là, nhiều thành tựu KH&CN được ứng dụng nhanh chóng và rộng rãi trong các lĩnh vực như y tế, nông nghiệp, công nghiệp, công nghệ thông tin, quốc phòng, an ninh...; hoạt động xúc tiến hỗ trợ tìm kiếm, trao đổi, chuyển giao công nghệ được đẩy mạnh.

Ba là, tiềm lực KH&CN quốc gia được tăng cường, có nhiều chuyển biến trong công tác xã hội hóa đầu tư cho KH&CN. Chất lượng nguồn nhân lực KH&CN không ngừng được nâng cao, trong đó nhiều nhà khoa học có uy tín, được thế giới công nhận, dần hình thành một số tổ chức KH&CN tiên tiến tầm cỡ quốc tế ở cả khu vực công và tư.

Bốn là, hoạt động hợp tác quốc tế về KH&CN ngày càng được mở rộng, đi vào chiều sâu để giải quyết các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm của quốc gia trong giai đoạn hiện nay.

Năm là, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ, tạo ra một thế hệ doanh nghiệp mới kinh doanh dựa trên tài sản trí tuệ và đủ năng lực tiếp cận thị trường toàn cầu. Năm 2024, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Việt Nam xếp hạng thứ 56 trong bảng xếp hạng Chỉ số hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu.

Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam liên tục được cải thiện, tăng từ vị trí 59 (năm 2016) lên vị trí 44 năm 2024. Kết quả GII 2024 của Việt Nam có ba chỉ số đứng đầu thế giới, trong đó lần đầu tiên có chỉ số Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo.

"Để có được những kết quả trên, chính là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Đảng, Chính phủ; sự đồng tình, chia sẻ, ủng hộ của các bộ, ngành, địa phương; sự cố gắng, nỗ lực của toàn thể công chức, viên chức, người lao động ngành KH&CN trong suốt thời gian qua" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hợp nhất để cùng nhau đạt được những mục tiêu đề ra

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Bộ trưởng Bộ KH&CN cho rằng, chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách thẳng thắn và nghiêm túc về những mặt còn tồn tại, hạn chế. Đồng thời, chúng ta cũng cần nhận định rõ các cơ hội, thách thức đối với ngành KH&CN để có các biện pháp khắc phục kịp thời, đề ra những định hướng đột phá, đi tắt, đón đầu để KH,CN&ĐMST góp phần nâng tầm vị thế quốc gia, hội nhập sâu rộng với quốc tế.

Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ công tác năm 2025 của ngành KH&CN

Thực hiện chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương, Ban Chỉ đạo Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ hợp nhất thành Bộ Khoa học, Công nghệ và Truyền thông để cùng nhau đạt được những mục tiêu đề ra trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

"Với quyết tâm cao nhất, hai Bộ đã tiến hành: Tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 18; thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án hợp nhất; xây dựng dự thảo Nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan mới sau hợp nhất với bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gửi Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp cho ý kiến thẩm định trước khi trình Chính phủ xem xét, ban hành" - Bộ trưởng cho hay.

Đồng thời, Bộ KH&CN, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phối hợp chặt chẽ với Ban Kinh tế Trung Ương, Văn phòng Trung ương Đảng tham mưu, trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, trong đó nêu rõ: “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

"Thời gian tới, hai Bộ sẽ có rất nhiều nhiệm vụ cần triển khai với quyết tâm, nỗ lực cao nhất, để hoàn thành được các nhiệm vụ, mục tiêu của Nghị quyết đã đề ra" - Bộ trưởng nói.