Đại hội Thi đua yêu nước: Tôn vinh, khơi dậy khát vọng cống hiến

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI sẽ diễn ra từ ngày 26 - 27/12, tại Hà Nội, dự Đại hội có 2.223 đại biểu, gồm 198 đại biểu khách mời và 2.025 đại biểu chính thức; được thành lập thành 105 Đoàn đại biểu. Trong 2.025 đại biểu chính thức có các đại biểu là cá nhân anh hùng, đại diện các tập thể anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc và các điển hình tiên tiến.

Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với PSG.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội trước thềm Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI (Đại hội).

“Điểm hội tụ” của tinh thần yêu nước

- Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều yêu cầu đổi mới, bứt phá. Ông đánh giá ý nghĩa chính trị, xã hội của Đại hội?

PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI diễn ra trong thời điểm rất đặc biệt của đất nước khi chúng ta đang đứng trước ngưỡng cửa của một giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn về tư duy, thể chế và cách thức hành động. Chính trong bối cảnh ấy, ý nghĩa chính trị, xã hội của Đại hội không chỉ dừng lại ở việc tổng kết, tôn vinh những thành tựu đã đạt được, mà quan trọng hơn là khẳng định niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và củng cố sự đồng thuận xã hội.

Tôi cho rằng, Đại hội lần này mang ý nghĩa như một “điểm hội tụ” của tinh thần yêu nước trong thời bình. Ở đó, lòng yêu nước không chỉ được thể hiện bằng hy sinh nơi chiến trường, mà bằng sự tận tụy, sáng tạo, bền bỉ trong từng công việc cụ thể: từ sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu khoa học, giáo dục, y tế, văn hóa, cho đến bảo đảm quốc phòng, an ninh. Khi 2.025 đại biểu chính thức gồm những anh hùng, chiến sĩ thi đua, những điển hình tiên tiến cùng hội tụ, đó là hình ảnh sinh động cho thấy đất nước ta đang được nâng đỡ bởi biết bao con người thầm lặng nhưng phi thường.

Về mặt xã hội, Đại hội góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào đường lối phát triển của Đảng và Nhà nước. Việc tôn vinh đúng người, đúng việc, đúng cống hiến cho thấy Nhà nước luôn trân trọng giá trị lao động, trí tuệ và sự hy sinh vì cộng đồng. Điều này tạo ra một hiệu ứng lan tỏa tích cực: mỗi người dân đều có thể nhìn thấy mình trong phong trào thi đua, đều có thể tin rằng nỗ lực chân chính sẽ được ghi nhận và trân trọng.

Quan trọng hơn, trong bối cảnh đất nước chuẩn bị bước vào giai đoạn 2026 - 2030 với nhiều mục tiêu lớn, Đại hội gửi đi một thông điệp rất rõ ràng: phát triển không chỉ là câu chuyện của các chiến lược vĩ mô, mà bắt đầu từ tinh thần trách nhiệm, khát vọng cống hiến của từng con người cụ thể. Khi niềm tin được củng cố, khi tinh thần thi đua được khơi dậy đúng cách, đó sẽ là nguồn lực tinh thần to lớn, bền bỉ và lâu dài cho sự phát triển của đất nước.

- Dự kiến, Đại hội sẽ trực tiếp phong tặng, truy tặng các danh hiệu cao quý như Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân... Theo ông, điều này thể hiện thông điệp gì trong tôn vinh những cống hiến?

PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Việc Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI trực tiếp phong tặng, truy tặng các danh hiệu cao quý như Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân mang một ý nghĩa biểu tượng rất sâu sắc. Theo tôi, đây không chỉ là nghi thức tôn vinh, mà là một thông điệp chính trị, xã hội rõ ràng về quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước: luôn đặt con người, đặc biệt là những cống hiến thầm lặng nhưng bền bỉ, ở vị trí trung tâm của sự phát triển.

Trong thực tế, rất nhiều đóng góp có giá trị lớn cho đất nước không diễn ra trên “sân khấu lớn”, không phải lúc nào cũng được xã hội nhìn thấy ngay. Đó có thể là người công nhân miệt mài đổi mới quy trình sản xuất, người thầy giáo bám bản gieo chữ suốt nhiều năm, nhà khoa học lặng lẽ theo đuổi một hướng nghiên cứu khó khăn, hay người chiến sĩ ngày đêm giữ vững bình yên nơi biên cương, hải đảo. Khi những con người ấy được tôn vinh ở diễn đàn cao nhất của phong trào thi đua yêu nước, thông điệp được gửi đi rất rõ: mọi cống hiến chân chính, dù âm thầm đến đâu, đều xứng đáng được trân trọng.

Điều này cũng cho thấy sự đổi mới trong tư duy khen thưởng của chúng ta. Danh hiệu cao quý không chỉ dành cho những thành tích nổi bật trong thời gian ngắn, mà còn ghi nhận cả quá trình phấn đấu bền bỉ, lâu dài, gắn lợi ích cá nhân với lợi ích của cộng đồng, của quốc gia. Đó chính là cách khuyến khích một hệ giá trị phát triển lành mạnh, nơi sự tận tụy, trách nhiệm và tinh thần phụng sự được đặt cao hơn những hào nhoáng bề nổi.

Ở một tầng ý nghĩa rộng hơn, việc tôn vinh những đóng góp thầm lặng còn góp phần nuôi dưỡng niềm tin xã hội và khơi dậy khát vọng cống hiến trong mỗi người. Khi xã hội nhìn thấy những tấm gương bình dị mà cao quý được ghi nhận xứng đáng, phong trào thi đua yêu nước sẽ không còn là khẩu hiệu, mà trở thành động lực tự thân, lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống, thúc đẩy đất nước phát triển một cách bền vững và nhân văn hơn.

Kết nối, tạo sự thống nhất

- Ông đánh giá như thế nào về vai trò của công tác tuyên truyền trong việc lan tỏa tinh thần thi đua yêu nước, góp phần vào thành công chung của Đại hội?

PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Tôi cho rằng, trong bất kỳ Đại hội Thi đua yêu nước nào, công tác tuyên truyền luôn giữ vai trò đặc biệt quan trọng, với Đại hội lần thứ XI, vai trò ấy càng trở nên nổi bật hơn trong bối cảnh xã hội đang chuyển động nhanh, đa dạng về kênh thông tin và cách tiếp nhận thông tin của người dân. 

Tuyên truyền, theo tôi, không đơn thuần là thông tin về quy mô, chương trình hay các danh hiệu được trao, mà quan trọng hơn là kể được những câu chuyện thật, người thật, việc thật phía sau các điển hình tiên tiến. Mỗi tấm gương thi đua là một câu chuyện truyền cảm hứng, phản ánh sinh động tinh thần yêu nước trong thời bình. Khi những câu chuyện ấy được truyền tải một cách chân thực, nhân văn, gần gũi, người dân sẽ dễ dàng đồng cảm, từ đó hình thành sự đồng thuận và niềm tin sâu sắc vào các giá trị mà phong trào thi đua hướng tới.

Công tác tuyên truyền cũng có vai trò kết nối, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động giữa các cấp, các ngành và toàn xã hội. Thông qua báo chí, truyền thông đa nền tảng và mạng xã hội, tinh thần thi đua yêu nước có thể lan tỏa rộng rãi, vượt ra khỏi phạm vi Đại hội, trở thành động lực thúc đẩy mỗi địa phương, mỗi cơ quan, mỗi cộng đồng tự nhìn lại mình, tự đặt ra những mục tiêu phấn đấu mới phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước.

- Từ Đại hội, ông kỳ vọng phong trào thi đua yêu nước sẽ được đổi mới ra sao để thực sự trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh trong giai đoạn 2026 - 2030?

PGS.TS Bùi Hoài Sơn: Từ Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, tôi kỳ vọng phong trào thi đua yêu nước trong giai đoạn tới sẽ có những đổi mới thực chất hơn, đi vào chiều sâu và gắn chặt hơn với các mục tiêu phát triển của đất nước giai đoạn 2026 - 2030. Thi đua cần được nhìn nhận không chỉ là một phong trào mang tính vận động tinh thần, mà thực sự trở thành một động lực phát triển, một phương thức tổ chức hành động hiệu quả trong toàn xã hội.

Trước hết, phong trào thi đua cần bám sát những nhiệm vụ trọng tâm của đất nước trong giai đoạn mới, từ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cho đến bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, giữ vững quốc phòng, an ninh. Thi đua phải gắn với những yêu cầu cụ thể của từng ngành, từng địa phương, từng lĩnh vực, để mỗi cá nhân, tập thể đều thấy rõ mình có thể đóng góp gì và đóng góp như thế nào.

Thứ hai, tôi kỳ vọng phong trào thi đua sẽ được đổi mới mạnh mẽ về cách thức tổ chức và đánh giá. Thi đua không nên dàn trải, hình thức, mà cần hướng tới chất lượng, hiệu quả và tác động xã hội. Việc khen thưởng cần tiếp tục bảo đảm nguyên tắc đúng người, đúng việc, kịp thời, coi trọng những sáng kiến, giải pháp mang lại giá trị thực tiễn, có khả năng nhân rộng, tạo chuyển biến rõ nét trong đời sống kinh tế, xã hội và trong công tác bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Cuối cùng, điều tôi kỳ vọng lớn nhất là phong trào thi đua yêu nước sẽ thực sự chạm tới trái tim của mỗi người dân, để thi đua không còn là việc “được giao”, mà trở thành nhu cầu tự thân, là động lực nội sinh thúc đẩy mỗi người nỗ lực vươn lên, cống hiến cho cộng đồng và đất nước.

- Xin cảm ơn ông!

Theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, khi thi đua gắn với khát vọng phát triển quốc gia, với niềm tự hào và trách nhiệm công dân, đó sẽ là nguồn lực tinh thần vô cùng to lớn, góp phần đưa đất nước ta phát triển nhanh hơn, bền vững hơn và vững vàng bước vào giai đoạn phát triển mới.