Có nên khám, tầm soát, điều trị ung thư trong tâm dịch Covid?

TS. BS Phùng Thị Huyền, Trưởng khoa Nội 6, bệnh viện K

Thưa bác sỹ, Bệnh viện K là bệnh viện đầu ngành của cả nước về phòng chống ung thư. Trước tình hình dịch bệnh như hiện nay, đặc biệt là ở Hà Nội đã có những ca bệnh nhiễm COVID - 19, bác sỹ có đánh giá như thế nào về nguy cơ nhiễm SARS –CoV-2 đối với bệnh nhân ung thư?

Dịch COVID -19 đã và đang là mối lo ngại, quan tâm hàng đầu của cả cộng đồng, người bệnh ung thư cũng không ngoại lệ. Theo nghiên cứu mới đây được các nhà khoa học Trung Quốc thực hiện và công bố trên tạp chí khoa học nổi tiếng thế giới The Lancet Oncology tháng 3/2020 cho thấy, người bệnh ung thư có nguy cơ nhiễm SARS-CoV-2 cao hơn so với người không mắc bệnh ung thư. Người bệnh ung thư (đặc biệt là ung thư phổi) đang hoặc vừa được điều trị phẫu thuật hay hóa chất, khi nhiễm SARS-CoV-2 có nguy cơ gặp biến cố lâm sàng nặng cao hơn người không ung thư.

Khi khởi phát, nhiễm SARS-CoV-2 có thể gây ho khan, sốt. Trường hợp tiến triển nặng có thể dẫn đến viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí tử vong. Do đó, khi người bệnh ung thư phổi đã có tổn thương ở phổi thì việc nhiễm thêm SARS-CoV-2 càng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Đặc biệt với người bệnh ung thư phổi đang xạ trị, hoá trị, nếu mắc SARS-CoV-2 bệnh dễ có nguy cơ diễn biến nặng hơn.

Không riêng gì bệnh ung thư, người bệnh có các bệnh lý nền mạn tính khác như đái tháo đường, tăng huyết áp, suy thận ... có nguy cơ nhiễm SARS-CoV-2 cao hơn và nếu mắc COVID-19 thì tình trạng bệnh sẽ nặng hơn so với những người không mắc các bệnh kèm theo này.

Vậy công tác sàng lọc với bệnh nhân ung thư có gì khác biệt so với người không mắc bệnh, thưa bác sỹ?

Tại bệnh viện K, chúng tôi thực hiện công tác sàng lọc COVID-19 hàng ngày kể cả ngày nghỉ lễ (24/24) đối với tất cả cán bộ y tế, người đến khám bệnh, người nhà người bệnh và cả người bệnh đang điều trị nội trú tại bệnh viện. Với riêng người bệnh điều trị tại bệnh viện, chúng tôi đã khảo sát tờ khai y tế và theo dõi sát những người có biểu hiện về triệu chứng hô hấp, ho, sốt... Tất cả các khoa, phòng điều trị nội trú đều được bố trí khu vực khám, cách ly cho những người có dấu hiệu lâm sàng, dịch tễ nghi ngờ.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều người bệnh sử dụng các thuốc điều trị ung thư (hóa trị) có thể gây biến chứng hạ bạch cầu, sốt, viêm phổi... Vì thế, nếu người bệnh bị sốt khi đang hóa trị nhưng sau khi khai thác kỹ không có yếu tố dịch tễ hay tiếp xúc gần với người nghi nhiễm COVID-19 thì không có gì đáng lo ngại, sẽ tiếp tục theo dõi và điều trị tại bệnh viện.

Nhìn chung, các phương pháp dự phòng COVID-19 đối với bệnh nhân ung thư không có gì khác biệt so với người bình thường, nhưng người bệnh ung thư cần lưu ý, thận trọng thực hiện các biện pháp phòng ngừa theo khuyến cáo của Bộ Y tế một cách triệt để, nghiêm ngặt hơn và quan trọng nhất là cần chia sẻ thông tin chính xác với cán bộ y tế để công tác này được triển khai hiệu quả nhất.

Bác sỹ và người bệnh đều tuân thủ đeo khẩu trang khi khám bệnh

Theo bác sỹ, bệnh nhân ung thư có nên đến khám, điều trị trong thời điểm dịch bệnh như hiện nay, việc tạm ngưng điều trị có ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của người bệnh không? Và bác sĩ có thể đưa ra một số lời khuyên dành cho người bệnh khi đến khám, điều trị tại bệnh viện trong mùa dịch?

Điều trị bất kỳ bệnh nào, không riêng gì bệnh ung thư, việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị luôn được ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên tại thời điểm hiện nay, khi dịch bệnh diễn biến phức tạp, chúng tôi rất chia sẻ và thấu hiểu nỗi lo lắng của người bệnh khi đến khám và điều trị. Nhưng với trách nhiệm của mình, các bác sỹ, điều dưỡng, cán bộ y tế trực tiếp điều trị cho người bệnh sẽ tăng cường công tác tư vấn, hướng dẫn và đưa ra những lời khuyên để người bệnh yên tâm hơn khi đến điều trị tại bệnh viện.

Theo đó, người đến khám, người bệnh nên thực hiện theo đúng hướng dẫn của Bộ y tế như: Tránh tiếp xúc với nguồn lây, tránh đến nơi đông người; Chủ động đeo khẩu trang khi đến bệnh viện và những nơi đông người; Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước (trong 20 giây) hoặc bằng dung dịch vệ sinh tay khô có ít nhất 60% cồn; Tránh chạm tay vào mắt, mũi và miệng; Sử dụng khăn giấy nếu ho hoặc hắt hơi. Sau đó bỏ khăn giấy đi; Tránh tiếp xúc gần với người bị bệnh; Làm sạch các vật và bề mặt thường xuyên chạm vào như: tay nắm cửa, quầy hàng, nhà vệ sinh, bàn phím, máy tính bảng, điện thoại…

Cùng với đó, người bệnh cần được chăm sóc dinh dưỡng tích cực để duy trì sức khỏe, tăng cường miễn dịch vừa điều trị bệnh ung thư vừa phòng ngừa dịch bệnh.

Bên cạnh đó, chúng tôi tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền để tất cả những người có biểu hiện như mệt mỏi, sút cân, ho ra máu, đi ngoài ra máu, phát hiện u, cục, hay nhận thấy dấu hiệu bất thường của cơ thể thì nên chủ động đến khám tầm soát ung thư tại bệnh viện K hoặc cơ sở chuyên khoa uy tín. Bởi nếu vì lo lắng dịch bệnh lan rộng, mà bỏ qua “thời điểm vàng” để phát hiện sớm và điều trị ung thư hiệu quả thì hậu quả để lại với sức khỏe còn đáng lo ngại hơn rất nhiều.

Ngoài ra với những người bệnh đã điều trị ổn định, không có dấu hiệu bất thường, đến lịch tái khám thì có thể trao đổi với bác sĩ để hẹn lùi ngày, không cần thiết phải đến khám ngay trong thời điểm cao điểm dịch bệnh.

Không những thế, Bệnh viện đã thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa lây lan bệnh truyền nhiễm, đảm bảo an toàn cho người bệnh, người nhà người bệnh và nhân viên y tế. Đặc biệt, bệnh viện đã tăng cường các biện pháp bảo hộ cho người bệnh ung thư đang điều trị và sau điều trị; tích cực sàng lọc, theo dõi sát người bệnh ung thư lớn tuổi hoặc có bệnh lý kèm theo.

Bệnh viện đã thực hiện một số biện pháp như: Sàng lọc, giám sát chặt chẽ tất cả mọi người ra vào bệnh viện. Cụ thể, bệnh viện đã bổ sung nhiều điểm sàng lọc tại các vị trí trong bệnh viện; khu vực cách ly đã sẵn sàng ứng phó nếu có trường hợp nghi ngờ và tiếp tục triển khai chặt chẽ nhiều phương án để ngăn ngừa dịch bệnh.

Giờ vào thăm cũng được điều chỉnh để phù hợp hơn với công tác khám chữa bệnh và phòng ngừa dịch bệnh COVID-19, cùng với đó số lượng người nhà đi cùng nên hạn chế tối thiểu, bệnh viện khuyến cáo mỗi người bệnh chỉ nên đi cùng 1,2 người nhà. Những người có biểu hiện bệnh hô hấp như ho, hoặc sốt được yêu cầu không vào thăm người bệnh.

Đồng thời dự phòng sẵn khu vực và trang thiết bị ứng phó nếu có trường hợp nghi nhiễm. Để đảm bảo an toàn cho người bệnh và những người đến bệnh viện trong thời điểm dịch bệnh, Bệnh viện đã triển khai bố trí 2 phòng khám cách ly riêng trên 2 container (được đặt cách biệt với khu khám bệnh và khu điều trị nội trú). Hai phòng khám và cách ly được trang bị đầy đủ theo hướng dẫn Bộ Y tế, trường hợp người đến bệnh viện có dấu hiệu nghi ngờ sẽ được hướng dẫn và đưa đến khu vực này. Bên cạnh đó, tại các khoa lâm sàng cũng bố trí buồng cách ly riêng đối với các trường hợp nghi ngờ nhiễm SARS-CoV-2.

Bệnh viện cũng đã lên phương án sẵn sàng để triển khai khám, thực hiện xét nghiệm, chụp chiếu riêng tại khu vực cách ly nếu người bệnh vừa có biểu hiện nghi ngờ về dịch bệnh, vừa có bệnh lý ung bướu.

Bên cạnh đó, Bệnh viện đã tăng cường tần suất vệ sinh khử khuẩn các khu vực công cộng trong toàn bệnh viện, kể cả các vị trí lau tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, thang máy, vòi xịt labo, ghế ngồi ... Tất cả các khoa, phòng khám điều trị đều được vệ sinh hàng ngày, khu vực phòng khám vệ sinh tối thiểu 2-3 lần /ngày.

Tất cả những biện pháp đó được Bệnh viện chủ động tích cực triển khai, thay vì những lo lắng như ban đầu thì nay chúng tôi nhận được sự tin tưởng, chung tay, đồng lòng của người bệnh trong công tác sàng lọc ban đầu cũng như người bệnh đang điều trị tại bệnh viện.

Có thể nhận thấy rằng, Bệnh viện K tích cực chủ động trong triển khai công tác sàng lọc dịch bệnh, vậy với chính cán bộ, nhân viên y tế thì Bệnh viện đã có những phương án nào để đảm bảo an toàn cho nhân viên khi thực hiện khám, chữa bệnh?

Việc bảo đảm an toàn cho cán bộ nhân viên y tế trong thời điểm dịch bệnh lan rộng như vậy cũng được bệnh viện ưu tiên hàng đầu. Hơn ai hết, chính những cán bộ nhân viên y tế luôn là người có nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh cao hơn. Tuy nhiên với tinh thần đoàn kết, trách nhiệm tập thể cán bộ nhân viên Bệnh viện đều đồng long chung tay ngăn ngừa dịch bệnh.

Bệnh viện đã tổ chức khai báo y tế, sàng lọc hàng ngày với tất cả cán bộ nhân viên, người lao động tại bệnh viện. Ngoài ra, bệnh viện đã tổ chức tập huấn để cán bộ y tế trang bị thêm kiến thức bảo vệ sức khỏe của mình và tư vấn hướng dẫn cho người bệnh để ngăn chặn dịch COVID-19. Tất cả cán bộ nhân viên y tế đều được trang bị khẩu trang đảm bảo chất lượng, dung dịch sát khuẩn tay cũng được cung cấp đến tất cả các đơn vị. Với những cán bộ thực hiện công tác sàng lọc ban đầu còn được trang bị thêm kính, mũ. Trang phục bảo hộ chuyên dụng được dành riêng cho cán bộ làm việc tại khu vực phòng khám và cách ly....

Vừa đảm bảo công tác chuyên môn, vừa ngăn ngừa dịch bệnh, Bệnh viện cũng triển khai họp, tập huấn, tham gia sinh hoạt khoc học trực tuyến đối với cán bộ nhân viên cả 3 cơ sở.

Chúng tôi sẽ cố gắng triển khai nhiều phương án phù hợp tình hình thực tế diễn biến của dịch bệnh để cán bộ của mình luôn yên tâm thực hiện nhiệm vụ với tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Xin trân trọng cảm ơn bà.