Chuyên gia Ngân hàng Thế giới: Luật Bảo hiểm xã hội cần đánh giá và điều chỉnh phù hợp

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức hội thảo về nội dung sửa Luật Bảo hiểm xã hội, ngày 29/9.

Tại hội thảo, Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Lê Hùng Sơn cho biết, bảo hiểm xã hội là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội. Qua hơn 8 năm thi hành, Luật Bảo hiểm xã hội Việt Nam 2014 đã đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn của chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.

Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội với mục tiêu Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội để bảo hiểm xã hội thực sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ bảo hiểm xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân; Phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững; Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Ông Lê Hùng Sơn nhấn mạnh, việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo hiểm xã hội tại Nghị quyết số 28-NQ/TW cần được triển khai thông qua việc sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản luật có liên quan theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó có Luật Bảo hiểm xã hội.

“Là cơ quan thuộc Chính phủ, được Chính phủ giao tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, thời gian qua, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã nghiên cứu hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và nhận thấy những nội dung cần được thảo luận sâu hơn, làm rõ và điều chỉnh trong dự thảo sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) lần này”- ông Lê Hùng Sơn cho hay.

Các chuyên gia Ngân hàng Thế giới nhận định rằng, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) là một trong những luật có tác động lớn tới công tác an sinh xã hội cho người dân tại Việt Nam. Tuy nhiên, để hướng tới những tác động tích cực, đặc biệt là việc mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội, cần phải có những điều chỉnh phù hợp với thực tế ở Việt Nam.

Tiếp tục nhấn mạnh, ông Christophe Lemiere, Trưởng ban Phát triển con người tại Việt Nam (WB) nhấn mạnh, việc sửa Luật Bảo hiểm xã hội lần này của Việt Nam có tác động lớn tới công tác an sinh xã hội của người dân, cần có nghiên cứu, đánh giá và điều chỉnh phù hợp, nhất là việc thực hiện được các mục tiêu theo Nghị quyết số 28. Trong đó, để mở rộng diện bao phủ bền vững đòi hỏi phải có những giải pháp táo bạo hơn được thể hiện trong Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi lần này.

Ông Christophe Lemiere đánh giá, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đã có nhiều thay đổi về chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc và tự nguyện; trợ cấp hưu trí xã hội; mở rộng bao phủ với người lao động thời vụ, bán thời gian; khuyến khích sự tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện của người lao động phi chính thức với việc tăng trợ cấp mức đóng, bổ sung trợ cấp ngắn hạn.

Về việc tăng tỷ lệ người cao tuổi được nhận trợ cấp hưu trí xã hội, ông Christophe Lemiere đề xuất phương án là giảm độ tuổi đủ điều kiện được hưởng sẽ giúp tăng phạm vi bao phủ. Về việc mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội tự nguyện nằm ở cơ chế khuyến khích, ưu đãi tài chính, tuy nhiên, theo chuyên gia WB, việc thu hút người tham gia đã khó nhưng để đảm bảo sự bền vững thì thách thức còn lớn hơn.

Bên cạnh đó, theo chuyên gia WB, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội đã có một số sửa đổi để thực hiện điều này như quy định liên quan đến bảo hiểm xã hội một lần, đây là một hướng đi đúng nhưng cần có những lộ trình phù hợp để khả thi trong thực tế. Ngoài các cơ chế khuyến khích thì việc mở rộng diện bao phủ còn cần song hành việc nâng cao nhận thức, xây dựng lòng tin, cải thiện việc quản lý, nâng cao chất lượng dịch vụ.

“Có thể thấy, có rất nhiều vấn đề cần thảo luận và hội thảo hôm nay là dịp quan trọng khi có nhiều cơ quan liên quan đến sửa Luật Bảo hiểm xã hội đến đây để một lần nữa nhìn lại, hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội trong vài tuần tới đây. Thay mặt nhóm WB, một lần nữa, chúng tôi cam kết luôn sẵn sàng hỗ trợ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và các cơ quan của Chính phủ trong kết nối kinh nghiệm quốc tế, chuyên môn, kiến thức toàn cầu phục vụ cho việc xây dựng dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi” - ông Christophe Lemiere chia sẻ.

Tại hội thảo, lãnh đạo các đơn vị trực thuộc của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã trình bày về những vấn đề cần tham vấn ý kiến của các chuyên gia WB, phục vụ cho việc sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội. Các chuyên gia của WB đã có những chia sẻ, tham vấn về các vấn đề như: Việc xác định thân nhân trong giải quyết chế độ tử tuất tại các quốc gia; kinh nghiệm quốc tế về quản lý đối tượng hưởng bảo hiểm xã hội hàng tháng, đặc biệt là đối tượng hưởng qua ủy quyền và qua tài khoản cá nhân; kinh nghiệm quốc tế trong thiết kế chính sách, nguồn lực đảm bảo để thực hiện chi trả trợ cấp gia đình và trẻ em.

Chuyên gia WB cũng đã đưa ra khuyến nghị cho Việt Nam về lộ trình thực hiện mở rộng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện (nhóm ưu tiên, mức hỗ trợ phù hợp, hướng tăng trưởng); chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về quy định thời hạn đóng; các biện pháp quản lý số tiền chậm nộp, xử lý các khoản chậm nộp kéo dài, giải quyết quyền lợi cho người lao động; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về các mô hình ứng dụng công nghệ thông tin hiệu quả trong quản lý thu, đóng bảo hiểm xã hội; kinh nghiệm quốc tế về mô hình quản lý người hưởng; khuyến nghị về đầu tư tăng trưởng Quỹ Bảo hiểm xã hội…

Phó Tổng giám đốc Lê Hùng Sơn mong muốn WB tiếp tục có những hỗ trợ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam trong khuyến nghị sửa Luật Bảo hiểm xã hội và thực hiện các nhiệm vụ của ngành; đồng thời với tầm ảnh hưởng, vai trò của mình, WB sẽ có những khuyến nghị với các Bộ, ngành khác có liên quan đến việc xây dựng luật và thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội.