Chuỗi cung ứng Đông Á “đứng vững” trước làn sóng Covid

Những ý kiến khác lại cho rằng, GVC cần mở rộng để tăng khả năng phục hồi và các công ty nên tránh tập trung hoạt động ở một địa điểm như Trung Quốc. Nhưng thực tế cho thấy, GVC hầu như vẫn còn nguyên vẹn trong năm qua, với việc sử dụng nhiều hơn công nghệ truyền thông.

Các phản ứng ban đầu một phần là do sự hiểu biết không đầy đủ về nhiều cú sốc do Covid-19 tạo ra. Các chính sách y tế - bao gồm cả việc đóng cửa và các biện pháp tạo khoảng cách xã hội khác - đã tạo ra ba loại cú sốc đối với GVC: cú sốc cung tiêu cực, cú sốc nhu cầu tích cực và cú sốc nhu cầu tiêu cực. Những cú sốc này đã xuất hiện ở những nơi khác nhau vào những thời điểm khác nhau và khiến các nhà quan sát bối rối. Đối với các quốc gia khác ngoài Trung Quốc, tác động đầu tiên của Covid-19 là những cú sốc tiêu cực về nguồn cung.

Vào tháng 2/2020, nhập khẩu từ Trung Quốc - cả các bộ phận và linh kiện, và các sản phẩm cuối cùng - đột ngột dừng lại. Nhưng khi Trung Quốc ngăn chặn thành công virus, nguồn cung nhập khẩu nhanh chóng được khôi phục. Khi Covid-19 lan sang các quốc gia khác, việc đóng cửa và các biện pháp khác đã gây ra những cú sốc tiêu cực về nguồn cung, mặc dù những tác động này là nhỏ và tạm thời ở Đông Á.

Ở nhiều quốc gia, ban đầu đã có những cú sốc về nhu cầu tích cực đối với thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE), và các quốc gia nhập khẩu hàng hóa này đã phải trải qua sự hoảng loạn về nhu cầu tăng đột biến. Một số quốc gia đã đưa ra các hạn chế xuất khẩu đối với PPE và các hàng hóa 'thiết yếu' khác để ưu tiên nhu cầu trong nước, bất kể mức độ tin cậy của cơ chế thương mại dựa trên luật lệ. Nhưng sau cú sốc ban đầu, mọi thứ đã lắng dịu và thị trường đảm bảo nguồn cung ổn định cho hầu hết các mặt hàng - ngoại trừ vaccine.

Covid-19 cũng tạo ra cú sốc nhu cầu tích cực đối với hàng hóa liên quan đến công việc từ xa và lưu trú tại nhà. Doanh số bán máy tính xách tay, thiết bị liên quan đến truyền thông, máy rửa bát và máy lọc nước bùng nổ. Xuất khẩu của Đông Á sang Bắc Mỹ và châu Âu phục hồi chủ yếu do những cú sốc về nhu cầu tích cực này.

Tác động thứ ba của Covid-19 là các cú sốc tiêu cực về nhu cầu. Tình trạng bế tắc và sự xa cách xã hội, các doanh nghiệp đóng cửa và giảm thu nhập đã làm giảm nhu cầu đối với nhiều loại hàng hóa và dịch vụ. Sự sụt giảm GDP đã được cảm nhận trên toàn thế giới. Nhưng khác với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009, nhiều quốc gia đã thực hiện các chính sách giảm thiểu trên quy mô chưa từng có. Vì vậy, không có sự sụp đổ của khu vực tài chính và thị trường tài sản, và sức mua của người tiêu dùng được giữ vững. Mức đáy của thương mại quốc tế nông hơn nhiều so với GDP, cả hai đều chạm đáy phần lớn trên toàn thế giới vào tháng 5/2020.

Trong khi các ngành cụ thể như ngành may mặc, vận tải, du lịch và dịch vụ tại chỗ đã bị thiệt hại nghiêm trọng, phải cải tổ lớn thì phần lớn của GVC có vẻ như không bị ảnh hưởng nhiều.

Mối quan tâm ban đầu về khả năng tồn tại của GVC được thúc đẩy bởi phản ứng trước những cú sốc về nguồn cung tiêu cực ban đầu và cú sốc về nhu cầu tích cực, và sự lo lắng về Trung Quốc. Nhưng các công ty tư nhân vẫn bình tĩnh. Họ đã tối ưu hóa sự cân bằng giữa hiệu quả và quản lý rủi ro trước Covid-19. Họ biết rằng, những cú sốc cung tiêu cực chỉ là tạm thời, những cú sốc cầu tích cực có thể tạo ra cơ hội kinh doanh và những cú sốc cầu tiêu cực cần được theo dõi cẩn thận để đánh giá độ sâu và chiều dài của chúng.

Thế giới đã không quan sát thấy bất kỳ sự thay đổi lớn hoặc di dời các hoạt động sản xuất. Mạng lưới sản xuất quốc tế bằng máy móc - được đặc trưng là sự phân công lao động quốc tế theo từng nhiệm vụ - đã mạnh mẽ và linh hoạt hơn các loại hình giao dịch khác vì chúng đã từng trải qua các cuộc khủng hoảng trong quá khứ bao gồm cả khủng hoảng tài chính toàn cầu và Động đất ở phía Đông Nhật Bản.

Sự đứt gãy giữa Mỹ và Trung Quốc đã và đang được tiến hành ở mức độ nào ảnh hưởng đến việc ra quyết định đối với các GVC trong Covid-19? Đối với các công ty Nhật Bản, lấy một ví dụ, Trung Quốc hấp dẫn về địa điểm sản xuất và thị trường.Nhưng Trung Quốc cũng có xu hướng thay đổi chính sách đột ngột về mặt chính trị. Vì vậy, chiến lược “Trung Quốc+1” của Nhật Bản để mở rộng GVC của mình đã được đưa ra từ năm 2010 khi tranh chấp về quần đảo Senkaku (Điếu Ngư) bắt đầu leo ​​thang.

Các hoạt động sử dụng nhiều lao động bắt đầu di chuyển sớm hơn để đối phó với áp lực chi phí lao động và một số hoạt động tái phân bổ sản xuất trong âm thầm đã xảy ra để đối phó với cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc. Covid-19 làm trầm trọng thêm cuộc xung đột và tăng tốc quá trình đứt gãy. Xu hướng đó vẫn tiếp tục. Tuy nhiên, hầu hết các hoạt động ở Trung Quốc vẫn như cũ.

Các trường hợp ngoại lệ hạn chế là các công ty có công nghệ nhạy cảm yêu cầu chất bán dẫn hoặc vật liệu nhạy cảm như kim loại hiếm, cũng như các công ty sản xuất PPE. Một số trong số này tái chuyển nhượng và những công ty khác chuyển một phần sản xuất của họ từ Trung Quốc sang các nước khác. Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản đã cung cấp hai chương trình trợ cấp trong giai đoạn 2020-2021 cho các chuỗi cung ứng nhắm vào các sản phẩm này. Một là để tìm kiếm lại sản xuất và một là để đa dạng hóa, chủ yếu là cho các nước ASEAN.Có thể tranh cãi về việc liệu một công cụ chính sách như trợ cấp có tối ưu hay không, nhưng hai chương trình đã được các công ty Nhật Bản chấp nhận.

Cuộc đối đầu giữa Mỹ và Trung Quốc đã chuyển từ các vấn đề thương mại thành cạnh tranh quyền lực lớn. Các quốc gia như Nhật Bản và Hàn Quốc phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống an ninh quốc gia do Mỹ củng cố và có động cơ để cư xử như những đồng minh tốt. Việc đánh giá cẩn thận mức độ phân tách về các loại công nghệ, sản phẩm và quốc tịch của doanh nghiệp sẽ rất quan trọng trong những năm tới.Việc mở rộng và phát triển sâu rộng hơn nữa mạng lưới sản xuất quốc tế là mong muốn để tăng cường khả năng phục hồi.

Sự tham gia của Ấn Độ vào những điều này sẽ giúp làm được điều đó, vì vậy quyết định rút lui khỏi các cuộc đàm phán RCEP là điều không may. Bằng cách cải thiện môi trường đầu tư và tăng cường kết nối, Nam Á cũng có thể tham gia vào mạng lưới sản xuất Đông Á được kết nối chặt chẽ và do đó đạt được tăng trưởng kinh tế nhanh hơn và xóa đói giảm nghèo.