"Chung" tiền đập đá tìm ngọc trên TikTok: Luật sư nói gì?

Hai giả thuyết xảy ra

Liên quan đến các shop liên tục tổ chức livestream bán đá quý, đập đá tìm ngọc trên nền tảng mạng xã hội TikTok với những thông tin mập mờ, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhưng vô cùng sôi động, hút người chơi được dư luận quan tâm trong những ngày qua.

Đáng chú ý, hình thức này được nhiều người cho rằng giống như trò chơi đỏ đen đánh bạc công khai trên mạng xã hội? Để làm rõ hơn về tính pháp lý liên quan đến nội dung này, Báo Công Thương đã có trao đổi với Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật.

Luật sư Diệp Năng Bình cho rằng, đánh bạc là hành vi nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm trật tự xã hội, không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân người chơi và gia đình của họ mà còn là nguyên nhân của các tệ nạn xã hội và tội phạm khác. Sự gia tăng về số lượng các vụ đánh bạc cùng với hình thức rất đa dạng, phức tạp, tinh vi gây ra nhiều khó khăn trong việc xử lý tội đánh bạc. Do đó, pháp luật hiện hành đã quy định cụ thể về hình phạt đối với các hành vi này.

Tại Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng một số quy định tại điều 248 và điều 249 của Bộ luật hình sự đã giải thích “Đánh bạc trái phép” là hành vi đánh bạc được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp.

Shop "Quỳnh Búp Bê" tổ chức nhiều phiên livestream đập đá tìm ngọc trên mạng xã hội TikTok. (Ảnh: chụp lại màn hình từ phiên livestream)

Mặt khác, khi xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc văn bản này đã hướng dẫn khi đánh bạc dưới hình thức chơi số đề, cá độ bóng đá, cá độ đua ngựa... thì một lần chơi số đề, một lần cá độ bóng đá, một lần cá độ đua ngựa... (để tính là một lần đánh bạc) được hiểu là tham gia chơi trong một lô đề, tham gia cá độ trong một trận bóng đá, tham gia cá độ trong một kỳ đua ngựa... trong đó người chơi có thể chơi làm nhiều đợt. Trách nhiệm hình sự được xác định đối với người chơi một lần đánh bạc trong các trường hợp này là tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để chơi trong các đợt đó.

Trường hợp người chơi số đề, cá độ không trúng số đề, không thắng cược cá độ hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ.

Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật. Ảnh: Hòa Nhập

“Trong trường hợp này, các ổ đá chưa biết rõ chính xác bên trong có ngọc hay không hoặc giá trị thực sự của các viên ngọc tới đâu nhưng chủ shop đã giao bán với mức giá cố định. Xét về bản chất, đây là trò chơi có tính chất may rủi. Vì vậy, sẽ có hai khả năng xảy ra đối với người chơi.

Một là, người chơi bỏ một số tiền lớn để “tìm ngọc” nhưng lại mua trúng ổ đá bình thường không có ngọc hoặc ngọc không có giá trị tương đương với số tiền đã bỏ ra thì người chơi sẽ lỗ, còn người bán sẽ được hưởng phần chênh lên.

Hai là, người chơi “tìm ngọc” mua được viên đá có ngọc và được người bán trả lại một số tiền rất lớn so với số tiền ban đầu bỏ ra. Như vậy, trường hợp này người chơi “tìm ngọc” sẽ có lời”, luật sư Diệp Năng Bình phân tích.

Cơ quan chức năng cần vào cuộc xem xét hành vi kinh doanh này

Tuy nhiên, theo Luật sư Diệp Năng Bình, trên thực tế có rất nhiều người chơi mua trúng ổ đá bình thường, không có ngọc và chịu lỗ. Với những người thắng cuộc vì đều là người chơi online nên rất khó để xác minh họ có đúng là người chiến thắng, thực sự nhận được khoản tiền như người bán đã công khai thông báo hay không?

Nở rộ hoạt động livestream đập đá tìm ngọc trên mạng xã hội TikTok (Ảnh: chụp lại màn hình tại nhiều shop tổ chức các phiên livestream)

Trên thực tế, không ai biết giá trị thực sự của những ổ đá trước khi được bán hoặc được đập ngay trên sóng livestream. Cơ quan nhà nước cũng không thể quản lý được giá bán của mặt hàng này, không thể kiểm tra, thu thuế vì không một ai biết giá trị thực sự của những viên đá này. Số tiền lãi, lỗ mà người tổ chức livestream, đập các ổ đá thu về là bao nhiêu? Trong khi đó, đá ở ngoài tự nhiên có rất nhiều, muốn tìm tổ chức bán không khó.

“Hoạt động này có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người dân, nhưng điều đáng nói là các phiên livestream này vẫn đang tiếp tục được tổ chức công khai, thu hút nhiều người tham gia. Người bán các ổ đá thậm chí còn sử dụng nhiều thuật ngữ tinh vi để né tránh thuật toán kiểm tra của các nền tảng mạng xã hội. Liệu rằng có chăng việc livestream đã có sự tính toán, sắp đặt tổ chức từ trước?”, Luật sư Diệp Năng Bình đặt câu hỏi.

Các giao dịch chuyển tiền của shop "Đá quý Hoàng Duẩn". (Ảnh: chụp lại màn hình từ một phiên livestream).

Cũng theo vị luật sư này, nếu so sánh khách quan hành vi này tương tự như chơi cá độ, đặt cược online, đều là những trò chơi may rủi, người chơi bỏ một khoản tiền để cược với hy vọng sẽ thu lợi cao nếu cược thắng. Ở đây, người mua ổ đá cũng mang tính may rủi lớn khi bỏ một khoản tiền để mua ổ đá và hy vọng sẽ thu lãi nếu đá có ngọc.

Như vậy, trường hợp sau khi có kết luận chính thức của cơ quan chức năng có thẩm quyền xem xét hành vi kinh doanh nói trên người tham gia, tổ chức có thể bị xử lý hình sự về tội đánh bạc hoặc tội tổ chức đánh bạc theo Điều 321, Điều 322 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

Cụ thể, với tội đánh bạc theo Điều 321 người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 20 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 7 năm.

Với tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc theo Điều 322 người phạm tội bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 300 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 - 10 năm.