Tin Khu Vực 
Băng qua những con đường quanh co, uốn lượn giữa đại ngàn Tây Bắc, chúng tôi đến với xã Sì Lở Lầu, tỉnh Lai Châu – vùng đất nơi “mây chạm núi” tạo thành một bức tranh huyền ảo, quyến rũ.
Mất nửa ngày di chuyển từ trung tâm tỉnh Lai Châu tới đây, chặng đường xa, bụi, mệt khiến chúng tôi phải nghỉ lại một đêm để sớm hôm sau có thể tới được “điểm hẹn văn hóa” đó là chợ phiên Sừng. Mọi cảm giác tan biến khi trước mắt hiện ra khung cảnh rực rỡ sắc màu của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi biên giới.
"Điểm hẹn văn hóa"- chợ phiên Sừng của bà con dân tộc thiểu số xã Sì Lở lầu, tỉnh Lai Châu.
Không gian văn hóa giữa đại ngàn
Chợ phiên Sừng nằm trên địa bàn xã biên giới Sì Lở Lầu, tỉnh Lai Châu là nơi hội tụ của người Dao, Hà Nhì… và được họp theo lịch âm vào những ngày “con có sừng” (ngày trâu, ngày dê), chợ còn được gọi vui là “chợ giật lùi” vì mỗi tuần họp lùi một ngày đó là nét độc đáo ít nơi có được. Một người địa phương chia sẻ với chúng tôi: “Sì Lở Lầu, theo tiếng Quan Hỏa nghĩa là “12 tầng dốc”. Con đường đến chợ chính là hành trình chinh phục và trải nghiệm: 12 tầng dốc uốn lượn mở ra khung cảnh ruộng bậc thang trải dài, những nương thảo quả xanh ngút mắt, và tiếng gió rì rào trên đỉnh núi".
Từ sáng sớm tinh mơ, dòng người từ các bản làng đã đổ về chợ, mang theo hàng hóa, nụ cười và niềm vui gặp gỡ. Tiếng lợn kêu, tiếng khèn, tiếng bước chân hòa trong sương sớm tạo nên bản giao hưởng rộn rã của vùng cao. Ai đến chợ cũng mang theo một tâm thế hồ hởi, háo hức như đi hội.
Đi giữa chợ phiên, chúng tôi như lạc vào thế giới sắc màu. Trang phục phụ nữ Dao đỏ nổi bật giữa không gian núi rừng, màu đỏ của chỉ thêu, màu trắng của tua cườm và ánh bạc của vòng tay, vòng cổ. Mỗi bộ váy áo đều do bàn tay người phụ nữ thêu tỉ mỉ trong nhiều tháng trời, thể hiện sự khéo léo và lòng tự hào dân tộc. Những gam màu ấy không chỉ để làm đẹp, mà là lời kể đậm nét về lịch sử, về văn hóa và tâm hồn người vùng cao.
Chợ phiên Sừng không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là không gian giao lưu văn hóa, nơi gắn kết cộng đồng.
Chợ phiên Sừng không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là không gian giao lưu văn hóa, nơi gắn kết cộng đồng. Hàng hóa mang ra chợ không cầu kỳ, nhưng đều là kết tinh từ đất rừng: Thảo quả, mắc khén, mật ong rừng, măng khô, rau rừng, đồ bạc thủ công, thổ cẩm, thuốc tắm người Dao…
Chị Phùng Thị Hương, người Dao đỏ đã bán hàng ở chợ hơn 10 năm chia sẻ: “Sản phẩm thuốc tắm gia truyền được du khách khắp nơi tìm mua. Nhờ chợ phiên mà sản vật quê mình đi xa hơn, giúp người dân có thêm thu nhập, lại giữ được nghề truyền thống”.
Ẩm thực nơi đây cũng là nét hấp dẫn riêng. Giữa sương mù và gió núi, ngồi bên quán nhỏ thưởng thức phở thái tay hay chén rượu cay nồng, du khách như được sưởi ấm bởi hương vị đậm đà của núi rừng. Mỗi món ăn là một câu chuyện, là sự kết nối giữa con người và thiên nhiên.
Không chỉ vậy, chợ còn là nơi trai gái gặp gỡ, hò hẹn. Những ánh mắt trao nhau, những điệu khèn, tiếng hát vang lên trong không khí vui tươi, tạo nên sắc màu riêng biệt của tình người vùng cao. Có người đi chợ không phải để mua bán, mà để “đi cho vui, cho nhớ nhau, cho thêm tiếng cười”.
Phiên chợ văn hóa gắn với phát triển du lịch
Chợ phiên vùng cao từ lâu đã là “đặc sản” du lịch của Lai Châu. Trong bối cảnh địa phương đang triển khai Nghị quyết số 04-NQ/TU của Tỉnh ủy Lai Châu về bảo tồn bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021–2025, chợ phiên Sừng được xem là mô hình giàu tiềm năng để phát huy giá trị di sản văn hóa sống.
Nhiều du khách trong và ngoài nước đã tìm đến đây như một hành trình trải nghiệm độc đáo. Anh Nguyễn Văn Bình (Hà Nội) chia sẻ: “Đến chợ phiên Sừng, tôi không chỉ thấy cảnh đẹp, khí hậu trong lành mà còn cảm nhận được nét văn hóa đặc sắc, con người mến khách. Đây là điểm đến rất khác biệt, đậm chất vùng cao”.
Kết hợp giữa du lịch và chợ phiên không chỉ giúp gìn giữ văn hóa dân tộc mà còn mang lại nguồn thu cho người dân.
Những năm gần đây, cùng với sự quan tâm của chính quyền, hạ tầng giao thông, dịch vụ du lịch tại Sì Lở Lầu từng bước được cải thiện. Chính quyền địa phương đã phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức các hoạt động quảng bá, xây dựng sản phẩm du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm tại các bản làng quanh chợ phiên.
Việc kết hợp giữa du lịch và chợ phiên không chỉ giúp gìn giữ văn hóa dân tộc mà còn mang lại nguồn thu cho người dân. Những sản phẩm như thảo quả, trà, mật ong rừng, thuốc tắm Dao đỏ… dần được tiêu thụ rộng rãi, tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.
Giữa nhịp sống hiện đại, khi nhiều giá trị văn hóa đứng trước nguy cơ bị mai một, chợ phiên Sừng vẫn bền bỉ tồn tại giữa của vùng cao Lai Châu. Mỗi người dân nơi đây đều ý thức rằng giữ chợ cũng chính là giữ văn hóa, giữ lấy linh hồn của núi rừng.
Để chợ phiên thực sự trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc, chính quyền địa phương cần quan tâm, tiếp tục đầu tư hạ tầng, quy hoạch khu chợ gắn với không gian sinh hoạt văn hóa; khuyến khích người dân giới thiệu sản phẩm thủ công truyền thống, phát triển dịch vụ homestay, hướng dẫn viên bản địa. Các hoạt động như trình diễn khèn, xòe, làm bánh, thêu thổ cẩm, nấu rượu… nên được lồng ghép vào không gian chợ, giúp du khách “chạm” gần hơn với văn hóa bản địa.
Chợ phiên không chỉ là nơi buôn bán, mà còn là sợi dây kết nối giữa con người, thiên nhiên và văn hóa. Mỗi phiên chợ, mỗi câu chào hỏi, mỗi món hàng đều góp phần lan tỏa hình ảnh Lai Châu – vùng đất của bản sắc, của tình người. Và khi rời Sì Lở Lầu, hình ảnh chợ phiên Sừng vẫn như còn ngân vang trong lòng du khách đó là một biểu tượng của bản sắc vùng cao và động lực phát triển du lịch văn hóa bền vững nơi phên dậu Tổ quốc.
