Tin Khu Vực 
Mục tiêu tăng trưởng 2 con số
Mục tiêu được Chính phủ nêu ra tại Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hoá chất đến năm 2030, tầm nhìn 2040 đó là, đến năm 2030, xây dựng ngành công nghiệp hoá chất có cơ cấu tương đối hoàn chỉnh, bao gồm sản xuất tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng, phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp khác; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu. Chú trọng ưu tiêu phát triển một số phân ngành trọng điểm như hoá chất cơ bản, hoá dầu, cao su kỹ thuật, hoá dược, phân bón…
Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hoá chất Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2040 đặt mục tiêu, tăng trưởng ngành công nghiệp hoá chất bình quân 10-11%/năm đến 2030. Ảnh minh hoạ
Hình thành chuỗi giá trị, tham gia sâu vào mạng lưới sản xuất ngành công nghiệp Việt Nam và khu vực. Sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên, ứng dụng công nghệ hiện đại, kinh tế số và chuyển đổi số, nhằm gia tăng giá trị tăng thêm, nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành, thúc đẩy tích tụ vốn của các tập đoàn kinh tế trong lĩnh vực hoá chất.
Cùng với đó, phân bố hợp lý lực lượng sản xuất theo ngành và vùng lãnh thổ, hình thành và phát huy hiệu quả các khu, cụm công nghiệp tập trung, các tổ hợp sản xuất hoá chất có quy mô lớn.
Đến năm 2040, công nghiệp hoá chất Việt Nam được phát triển với đa số các phân ngành có công nghệ tiên tiến, chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, cạnh tranh bình đẳng trong hội nhập quốc tế, đội ngũ lao động chuyên nghiệp, có kỷ luật và năng suất cao; bước đầu chủ động trong các khâu nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, làm chủ công nghệ sản xuất một số sản phẩm chất lượng cao, phát huy nội lực, góp phần vào phát triển nền kinh tế Việt Nam độc lập, tự chủ.
Mục tiêu cụ thể của Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hoá chất đến năm 2030, tầm nhìn 2040 đó là, phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng công nghiệp ngành hoá chất đạt bình quân từ 10-11%/năm và tỷ trọng ngành công nghiệp hoá chất so với toàn ngành công nghiệp đạt khoảng 4-5% vào năm 2030; giai đoạn 2040, tốc độ tăng trưởng công nghiệp hoá chất đạt bình quân từ 7-8%/năm và tỷ trọng ngành công nghiệp hoá chất so với toàn ngành công nghiệp duy trì khoảng 4-5%.
Trong đó, nhóm sản phẩm dầu khí, hoá dược, cao su, kỹ thuật, hoá chất cơ bản đạt tăng trưởng 10-12%/năm giai đoạn 2021-2030 và giai đoạn 2031-2040 đạt trung bình từ 8-11%/năm.
Nhóm sản phẩm phân bón, hoá chất bảo vệ thực vật, sản phẩm nguồn điện hoá học, sản phẩm chất tẩy rửa, khí công nghiệp, sản phẩm săm lốp và sơn, mực in đạt khoảng 3-5%/năm trong giai đoạn 2021-2030 và giai đoạn 2031-2040 đạt trung bình 4-6%/năm.
Đến năm 2030, duy trì mức đáp ứng nhu cầu trong nước đối với phân bón ure, lân, NPK, sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật, săm lốp, khí công nghiệp, sơn, mực in thông dụng, chất tẩy rửa, pin thông dụng và phát triển thị trường xuất khẩu. Đáp ứng một phần nhu cầu trong nước các sản phẩm phân bón sunfat amon. Nâng khả năng đáp ứng nhu cầu trong nước bình quân của các sản phẩm hoá dầu lên 40%, hoạt chất bảo vệ thực vật lên 30%, hoá chất cơ bản lên 70%, cao su kỹ thuật lên 40%, ắc quy lên 75%.
Việt Nam hiện có khoảng 2.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hoá chất. Ảnh minh hoạ
Hoá giải thách thức cho ngành công nghiệp nền tảng
Theo Cục Hoá chất (Bộ Công Thương), hiện Việt Nam có khoảng 2.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực hóa chất, phân bổ cho 10 phân ngành và khắp 3 miền Bắc - Trung - Nam. Việt Nam đã bước đầu hình thành ngành công nghiệp hóa chất có cơ cấu tương đối hoàn chỉnh, bao gồm các lĩnh vực sản xuất chủ yếu như phân bón: Phân đạm, phân lân, DAP, NPK; hóa chất cơ bản như H2SO4, xút, HCl; sản phẩm hóa dầu như xơ sợi, nhựa PS, PP; sản phẩm cao su, hóa chất tiêu dùng…
Công nghiệp hóa chất hiện chiếm tỷ lệ 2-5% GDP toàn ngành công nghiệp với tốc độ tăng trưởng 10-11%/ năm. Lực lượng lao động trong ngành hóa chất chiếm 2,7 triệu người, chiếm 10% lực lượng lao động của toàn ngành công nghiệp. Năng suất lao động của ngành công nghiệp hóa chất chiếm 1,36 lần năng suất lao động trung bình của toàn ngành công nghiệp.
Không chỉ là một trong những ngành công nền tảng, phát triển ngành công nghiệp hóa chất là một trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Tuy nhiên, những sản phẩm công nghệ cao trong nước vẫn chưa sản xuất được, nguyên liệu đầu vào còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu.
Cũng nói về những thách thức của ngành công nghiệp hoá chất, ông Vương Thành Chung - Phó Cục trưởng Cục Hoá chất (Bộ Công Thương) cho rằng: Những năm qua, nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, ngành công nghiệp hóa chất đã có những bước phát triển đáng kể, góp phần nâng cao năng lực sản xuất trong nước và giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu, từng bước tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Song bên cạnh những thuận lợi, ngành công nghiệp hóa chất đang phải đối diện với nhiều khó khăn và thách thức, như là nhận thức không đồng đều trong các địa phương. Một số nơi vẫn còn e ngại thu hút các dự án hóa chất do lo ngại về an toàn cũng như là môi trường.
Các doanh nghiệp trong nước còn yếu, thiếu vốn, thiếu công nghệ, khó cạnh tranh với các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Các dự án hóa chất vốn đầu tư lớn, yêu cầu công nghệ cao, trong khi cơ chế, chính sách về tín dụng chưa được phù hợp. Dữ liệu ngành hóa chất còn yếu, gây khó khăn trong dự báo cũng như hoạch định chính sách. Hệ thống pháp luật liên quan đến hóa chất cần được đồng bộ và hoàn thiện hơn nữa.
Để khắc phục những tồn tại trên, Luật Hoá chất 2025 đã được Quốc hội thông qua vào tháng 6/2025 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Theo ông Vương Thành Chung, với nhiều nhóm chính sách lớn, Luật Hoá chất 2025 đi vào thực thi sẽ mở ra cơ hội phát triển cho ngành công nghiệp hoá chất Việt Nam.
Cùng quan điểm, chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Đỗ Duy Phi - Chủ tịch Hội Hoá học Việt Nam cho rằng, Luật Hoá chất 2025 và Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hoá chất đến năm 2030, tầm nhìn 2040 với nhiều chính sách mang tính đột phá. Trong đó, ưu tiên phát triển khoa học công nghệ, phát triển hoá chất xanh, sẽ mở ra những cơ hội mới cho ngành hoá chất trong nước trong kỷ nguyên mới.
Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hoá chất đến năm 2030, tầm nhìn 2040 xác định phát triển ngành công nghiệp hoá chất theo hướng ngành công nghiệp nền tảng, hiện đại với cơ cấu ngành tương đối hoàn chỉnh gồm 10 phân ngành: Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hoá dược, hoá dầu, hoá chất cơ bản, các sản phẩm cao su, điện hoá, chất tẩy rửa, sơn-mực in, khí nông nghiệp. Trong đó, tập trung vào chiến lược phát triển một số phân ngành trọng điểm như hoá chất cơ bản, hoá dầu, cao su kỹ thuật, hoá dược và phân bón.
