Theo PGS.TS. Vũ Xuân Phú, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, chỉ có khoảng 8% người hút thuốc lá trên thế giới có thể cai nghiện thành công, trong khi đó tỉ lệ cai nghiện cocain là 45%. Việt Nam hiện vẫn nằm trong top 15 nước hút thuốc lá cao nhất thế giới với tỷ lệ bỏ thuốc lá thành công rất thấp.
Lý giải về vấn đề này, TS.BS Đặng Huy Quốc Thịnh - Phó giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, nghiện thuốc lá phần lớn do nghiện hành vi, chứ không chỉ nghiện nicotin như nhiều người lầm tưởng.
Anh Nguyễn Trường An, ngụ tại quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh, một người hút thuốc lá trên 10 năm cho hay mặc dù hoàn toàn ý thức được tác hại của khói thuốc lá, và nhiều lần cố gắng cai nghiện, nhưng rồi anh vẫn tái nghiện, vẫn không bỏ được thói quen hút thuốc.
Đồng ý kiến với anh An, chị Thanh Nga, ngụ tại Long Biên, Hà Nội cho biết, do đặc thù của công việc khá căng thẳng, nên dù có nghĩ tới việc cai nghiện, nhưng rốt cuộc không thực hiện được. “Điều mình áy náy nhất, là việc hút thuốc lá của mình gây ảnh hưởng tới người xunh quanh. Vì mình hiểu, ảnh hưởng của khói thuốc lá đối với người hút thuốc thụ động, đặc biệt là với phụ nữ và em nhỏ là vô cùng nguy hại”.
Trao đổi về thực tế này, PGS.TS. Vũ Xuân Phú cho biết khẳng định, tốt nhất vẫn là đừng hút thuốc. “Nhưng nếu chưa từ bỏ được thói quen hút thuốc, ta nên chọn giải pháp thực tế hơn, lựa chọn giải pháp ít có hại hơn để dần dần từ bỏ thói quen này một cách triệt để”, ông Phú nhấn mạnh.
Theo ông Phú, cần phải thừa nhận tác động của các sản phẩm thay thế thuốc lá, bao gồm cả miếng dán nicotine, kẹo cao su nicotine, ống xịt nicotine và thuốc lá thế hệ mới. Tất cả những sản phẩm này đều hướng đến mục đích giảm thiểu, chuyển đổi hành vi hút thuốc và cai được.
FDA thừa nhận IQOS là sản phẩm giảm thiểu sự phơi nhiễm lên cơ thể với các chất hoá học gây hại và tiềm năng gây hại |
Về các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, trong đó có thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, theo các chuyên gia y tế, mặc dù chỉ mới xuất hiện trên thị trường khoảng 2, 3 năm gần đây nhưng trên thế giới đã có hàng chục triệu người sử dụng sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, bao gồm cả ở các nước như Anh, Mỹ, Nhật, Thụy Sĩ,…
Bên cạnh đó, Hội đồng Lập pháp Hồng Kông cũng vừa bãi bỏ lệnh cấm đối với các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới, và cho rằng việc này sẽ giúp cho người đang hút thuốc các lựa chọn thay thế an toàn hơn.
Được biết, thuốc lá điện tử hoạt động theo cơ chế làm bay hơi dung dịch hoặc tinh dầu có chứa hoặc không chứa nicotine, người dùng sẽ hít vào luồng khí hơi này. Thuốc lá điện tử có 2 loại, loại dùng một lần và loại có thể “sạc” lại bằng cách bơm dung dịch vào để dùng tiếp. Dung dịch này thường chứa nicotine, chất tạo hương, propylene glycol và glycerin thực vật. Nicotine có trong thuốc lá điện tử có thể đến từ các nguồn khác khau. Trong khi đó, thuốc lá làm nóng chỉ có thể làm nóng sản phẩm thuốc lá đặc chế, nên người dùng không thể tự thay đổi hoặc điều chỉnh để sử dụng theo ý thích.
Được biết, từ 2019, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cho phép một loại thuốc lá làm nóng được bán tại Mỹ vì ít tạp chất độc hại hơn thuốc lá điếu thông thường. Ông Scott Gottlieb, cựu ủy viên FDA, cho biết các sản phẩm thay thế chứa nicotine có thể là một sự lựa chọn cho những người muốn tiếp tục hút thuốc. Đầu tháng 7 vừa qua, FDA cũng đã cho phép kinh doanh tiếp thị các sản phẩm IQOS là sản phẩm giảm thiểu sự phơi nhiễm lên cơ thể với các chất hóa học gây hại và có tiềm năng gây hại so với thuốc lá điếu.
Ngoài ra, kinh nghiệm từ một số thị trường nước ngoài, ví dụ như Nhật Bản, đã cho thấy thuốc lá làm nóng khi được tung ra thị trường đã gây sụt giảm nghiêm trọng sản lượng của thuốc lá truyền thống. Điều đó cho thấy, nhu cầu chuyển đổi của người tiêu dùng từ thuốc lá điếu sang các sản phẩm giảm thiểu tác hại khá đáng kể.
Được biết, tổ chức Y tế thế giới đã công nhận thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá, chịu sự điều chỉnh của Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC).
Tại Việt Nam hiện nay chưa có bất kỳ một hành lang pháp lý nào cũng như quy định pháp lý nào thừa nhận các sản phẩm thay thế thuốc lá. Và trước nhu cầu sử dụng sản phẩm ngày càng tăng, dẫn đến tình trạng mua bán bất hợp pháp các sản phẩm này ngày càng rầm rộ, thiết nghĩ một hành lang pháp lý cần sớm được ban hành. Việc này không chỉ có ý nghĩa trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, sức khoẻ cộng đồng mà cả việc quản lý hiệu quả nguồn thu của nhà nước.