Châu Á hướng đến xuất khẩu nhiên liệu hàng không bền vững

Năng lực cung cấp nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) của châu Á sẽ cao hơn nhu cầu khu vực trong năm nay và năm tới khi nhiều cơ sở sản xuất mới đi vào hoạt động, thúc đẩy xuất khẩu và có thể kéo giá loại nhiên liệu này xuống, theo nhận định của các giám đốc điều hành ngành dầu mỏ và các nhà phân tích.

Sản lượng SAF dự kiến có thể bị ảnh hưởng nếu nhu cầu trong khu vực vẫn ảm đạm và giá giảm xuống dưới chi phí sản xuất, theo các nguồn tin trong ngành. Tuy nhiên, năng lực sản xuất gia tăng của châu Á là tin tốt cho các hãng hàng không, vốn đã than phiền rằng SAF quá đắt và khó tìm.

SAF chưa phải là ưu tiên hàng đầu

Ít nhất 5 dự án SAF tại châu Á (ngoài Trung Quốc) đã đi vào hoạt động hoặc dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất trong năm nay, hướng đến xuất khẩu sang các nước trong khu vực và sang châu Âu.

Không giống như châu Âu, nơi các chuyến bay khởi hành từ các sân bay EU và Anh hiện phải sử dụng 2% SAF trong nhiên liệu, nhu cầu bắt buộc tại châu Á vẫn ở mức thấp, với quy định sử dụng nhiên liệu tái tạo tại một số quốc gia chỉ bắt đầu được áp dụng vào cuối thập kỷ này.

Mức tiêu thụ thấp và sự thiếu rõ ràng trong chính sách đã khiến một số dự án sản xuất SAF tại Trung Quốc bị trì hoãn.

“Các hãng hàng không châu Á vẫn tập trung vào việc tăng cường số chuyến bay, và SAF chưa phải là ưu tiên hàng đầu do chi phí vẫn cao hơn nhiên liệu máy bay thông thường, khiến lợi nhuận giảm”, ông Shukor Yusof, nhà sáng lập công ty tư vấn hàng không Endau Analytics, cho biết.

Ngành hàng không chiếm 2,5% lượng khí thải carbon toàn cầu vào năm 2023. SAF, được sản xuất từ dầu thải và sinh khối, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm khí thải này, nhưng vẫn đắt đỏ hơn nhiên liệu thông thường và chỉ chiếm 0,3% tổng sản lượng nhiên liệu máy bay toàn cầu, theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA).

Công suất sản xuất SAF của khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến đạt 3,5 triệu tấn mỗi năm (tương đương 77.671 thùng/ngày) vào cuối năm 2025, theo dự báo của Argus Consulting, so với 1,24 triệu tấn vào năm 2024.

Tuy nhiên, việc sử dụng bắt buộc SAF tại châu Á sẽ chỉ bắt đầu vào năm 2026 khi Singapore và Thái Lan áp dụng mức tối thiểu 1%. Các yêu cầu này dự kiến sẽ nâng nhu cầu SAF từ hai quốc gia này lên khoảng 14% công suất sản xuất của họ vào năm 2026, theo tính toán của Reuters dựa trên dữ liệu thương mại.

IATA cho biết sản lượng SAF toàn cầu vào năm 2024 chỉ đạt 1 triệu tấn, thấp hơn mức dự báo 1,5 triệu tấn.

Hàn Quốc sẽ bắt đầu yêu cầu sử dụng 1% SAF vào năm 2027, còn Nhật Bản đặt mục tiêu 10% vào năm 2030.

“Nhu cầu tại châu Á dự kiến sẽ tụt hậu so với nguồn cung do thiếu chính sách và quy định thống nhất trên toàn khu vực”, ông Lamberto Gaggiotti, người đứng đầu mảng năng lượng xanh của công ty nhiên liệu sinh học Apical, cho biết.

Sử dụng tự nguyện

Ngoài các quy định của chính phủ, một số hãng hàng không châu Á đang tự nguyện sử dụng SAF để nâng cao hình ảnh thân thiện với môi trường và thực hiện cam kết bền vững của ngành.

Hiệp hội Các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương (AAPA), bao gồm nhiều hãng hàng không quốc gia trong khu vực, đặt mục tiêu sử dụng 5% SAF vào năm 2030.

Cathay Pacific Airways của Hồng Kông (Trung Quốc) cho biết họ đã sử dụng hơn 6.800 tấn SAF vào năm 2024, nhưng không đưa ra dự báo cho năm 2025.

Air New Zealand dự kiến sử dụng 1,6% SAF trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6/2025, tăng từ 0,4% năm trước đó, nhưng hãng này đã giảm một nửa mục tiêu SAF cho năm 2030, từ 20% xuống còn 10%, do vấn đề chi phí và nguồn cung.

Kế hoạch xuất khẩu

Nhà máy lọc dầu Nhật Bản Cosmo Energy sẽ bắt đầu sản xuất SAF từ tháng 4/2025. Các khoản đầu tư vào Đông Nam Á trong năm nay đã lên tới hơn 500 triệu USD, với PTT Global Chemical của Thái Lan đã vận hành nhà máy và Bangchak Petroleum dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất trong quý II năm nay.

Châu Á đã xuất khẩu hơn 370.000 tấn SAF vào năm 2024, theo dữ liệu theo dõi tàu từ Kpler, chủ yếu từ nhà máy của Neste tại Singapore – cơ sở sản xuất SAF lớn nhất thế giới.

Formosa Petrochemical của Đài Loan (Trung Quốc) có kế hoạch sản xuất tới 6.000 tấn SAF cho các hãng hàng không nội địa trong năm nay, giảm so với mục tiêu trước đó là 10.000 tấn vào năm 2025, theo người phát ngôn của hãng, ông KY Lin.

Chi phí sản xuất SAF từ dầu ăn đã qua sử dụng được ước tính vào khoảng 500 đến 600 USD/tấn, bao gồm cả chi phí tiền xử lý, ông KY Lin cho biết. Trong khi đó, theo các nguồn tin trong ngành, giá giao ngay của SAF tại châu Á hiện vào khoảng 1.700 USD/tấn.

Với nhu cầu chậm lại, bà Lauren Moffitt, trưởng bộ phận định giá nhiên liệu sinh học tại Argus, cho biết, châu Á có khả năng vẫn là nhà xuất khẩu SAF ròng đến năm 2026, với tình trạng dư cung gây áp lực lên giá.

Chênh lệch giá giữa SAF và nhiên liệu máy bay thông thường đã thu hẹp từ mức gần gấp ba lần vào năm ngoái xuống còn 2,4 lần trong năm nay, theo dữ liệu của Argus dựa trên giá FOB Singapore.

Tuy nhiên, Neste, công ty dự báo nhu cầu SAF toàn cầu sẽ đạt ít nhất 7 triệu tấn vào năm 2030, và nhà sản xuất nhiên liệu tái tạo hàng đầu thế giới EcoCeres vẫn lạc quan về triển vọng tăng trưởng.

EcoCeres sẽ đưa vào hoạt động đơn vị sản xuất SAF và diesel sinh học với công suất 420.000 tấn/năm tại Johor, Malaysia vào quý IV năm nay, theo CEO của công ty, ông Matti Lievonen. Điều này sẽ nâng tổng công suất của công ty lên 770.000 tấn/năm, cùng với nhà máy hiện có tại Giang Tô, Trung Quốc, nhằm hướng đến xuất khẩu.

“Chúng tôi đang tìm kiếm cơ hội mở rộng sản xuất tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, Trung Quốc và Bắc Mỹ – tất cả đều là những thị trường có tiềm năng tăng trưởng đáng kể”, ông Matti Lievonen cho biết.