Chất lượng tài sản của các ngân hàng sẽ ra sao trong năm 2025?

Đứng trước nhiều cơ hội và thách thức

Trong báo cáo Triển vọng tín nhiệm ngành ngân hàng 2025 vừa công bố, các chuyên gia phân tích của Công ty Cổ phần Xếp hạng tín nhiệm đầu tư Việt Nam (VIS Rating) cho hay, nhiều chính sách của Chính phủ được triển khai để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vướng mắc về pháp lý sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong trong các ngành chính mà ngân hàng cho vay như: Sản xuất, thương mại, xây dựng và bất động sản.

“Tỷ lệ hình thành nợ có vấn đề sẽ giảm dần khi khả năng trả nợ của khách hàng cải thiện. Biên lãi ròng (NIM) cao hơn và chi phí tín dụng thấp hơn sẽ giúp cải thiện lợi nhuận và ổn định an toàn vốn. Nguồn vốn và thanh khoản toàn ngành vẫn sẽ ổn định và đáp ứng đủ nhu cầu tăng trưởng tín dụng” - ông Phan Duy Hưng, Giám đốc - Chuyên gia phân tích cao cấp của VIS Rating nhận định; đồng thời ông cho rằng, năm 2025, ngành ngân hàng sẽ đứng trước nhiều cơ hội và thách thức.

Theo đó, tiếp theo xu hướng hồi phục từ nửa cuối năm 2024, năng lực tín nhiệm của các ngân hàng Việt sẽ cải thiện nhẹ, được dẫn dắt bởi các ngân hàng quốc doanh (SOBs) và một số ngân hàng lớn. Tỷ lệ hình thành nợ có vấn đề sẽ giảm dần khi khả năng trả nợ của khách hàng cải thiện trong bối cảnh môi trường kinh doanh tốt hơn. “Đẩy mạnh đầu tư công, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ổn định và thặng dư thương mại, cùng những nỗ lực không ngừng của các cơ quan quản lý nhằm giải quyết các vấn đề pháp lý sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh trong nước và cải thiện dòng tiền hoạt động của doanh nghiệp trong năm 2025” - ông Hưng nhấn mạnh.

Dữ liệu phân tích của VIS Rating cho thấy, tỷ lệ nợ có vấn đề toàn ngành sẽ giảm từ mức 2,3% trong năm 2024, xuống 2,2% vào năm 2025, nhờ khả năng trả nợ của khách hàng dần cải thiện khi thu nhập từ kinh doanh và việc làm ổn định, và giá trị bất động sản phục hồi.

Bên cạnh đó, tăng trưởng tín dụng dự kiến đạt 15 - 16%, hỗ trợ bởi nhu cầu vay dài hạn trong các lĩnh vực sản xuất, thương mại, xây dựng và bất động sản. Trong khi đó, NIM cũng được dự báo sẽ tăng từ 5 - 10 điểm cơ bản, lên 3,5% trong năm 2025, nhờ vào chi phí vốn được kiểm soát tốt hơn.

Một điểm sáng trong triển vọng ngành ngân hàng năm 2025 là sự cải thiện về chất lượng tài sản. Theo dữ liệu của VIS Rating, tỷ lệ nợ xấu được kỳ vọng sẽ giảm nhờ vào việc kiểm soát tốt hơn danh mục cho vay và khả năng xử lý nợ hiệu quả hơn từ các ngân hàng lớn. Chính phủ cũng đang thực hiện nhiều chính sách nhằm giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến tài sản thế chấp và quyền lợi của ngân hàng, từ đó giúp các tổ chức tín dụng giảm bớt rủi ro pháp lý khi xử lý nợ.

Tuy nhiên, vẫn còn những rủi ro tiềm ẩn trong ngành, đặc biệt là rủi ro liên quan đến bất động sản. “Một số ngân hàng nhỏ và vừa có tỷ lệ khoản vay cao dành cho các nhà phát triển bất động sản gặp khó khăn. Điều này có thể gây áp lực lên chất lượng tài sản của họ, trong khi các ngân hàng lớn lại có lợi thế hơn khi tập trung vào cho vay doanh nghiệp sản xuất và thương mại” - ông Hưng nói.

Phát hành 100 - 120 nghìn tỷ đồng trái phiếu cấp 2

Về khả năng sinh lời và chiến lược kinh doanh, theo vị chuyên gia, lợi nhuận toàn ngành ngân hàng năm 2025 được dự báo sẽ cải thiện nhẹ, với tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROAA) tăng từ 1,55% lên 1,60%. Sự tăng trưởng này đến từ: Biên lãi ròng mở rộng, giúp ngân hàng cải thiện thu nhập từ hoạt động cho vay. Tỷ lệ NIM dự kiến đạt 3,5%, cao hơn so với mức 3,4% năm 2024. Doanh thu ngoài lãi tăng nhẹ, nhờ vào kinh doanh trái phiếu, thu hồi nợ và bán bảo hiểm. Tổng doanh thu từ các nguồn này có thể tăng 5 - 7% so với năm trước; chi phí tín dụng giảm, đặc biệt ở nhóm SOBs và ngân hàng lớn, khi chất lượng tài sản được nâng cao. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu toàn ngành dự kiến đạt 120 - 130%, đảm bảo an toàn tài chính.

Một xu hướng đáng chú ý là các ngân hàng sẽ đẩy mạnh phát hành trái phiếu cấp 2 để tăng vốn, tận dụng nhu cầu từ nhà đầu tư cá nhân. Theo VIS Rating, lượng phát hành trái phiếu cấp 2 của ngành ngân hàng năm 2025 có thể đạt 100 - 120 nghìn tỷ đồng, tăng khoảng 15% so với năm trước. Điều này giúp tăng cường khả năng thanh khoản và duy trì mức vốn tối ưu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh huy động tiền gửi ngày càng gay gắt.

Bên cạnh đó, hoạt động kinh doanh số và chuyển đổi số tiếp tục đóng vai trò quan trọng. Các ngân hàng đang đầu tư mạnh vào nền tảng số để tăng khả năng tiếp cận khách hàng, giảm chi phí vận hành và nâng cao hiệu quả hoạt động. Dự báo, tỷ lệ giao dịch ngân hàng số sẽ chiếm trên 70% tổng giao dịch vào cuối năm 2025.

Chuyên gia của VIS Rating cũng nhận định, nguồn vốn và thanh khoản của ngành ngân hàng dự kiến vẫn ổn định nhờ vào việc đẩy mạnh huy động vốn dài hạn. Tuy nhiên, một số ngân hàng quy mô nhỏ vẫn có thể đối mặt với áp lực thanh khoản cao hơn do phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn thị trường ngắn hạn. Việc các ngân hàng lớn có nền tảng số mạnh mẽ sẽ giúp họ thu hút được dòng tiền gửi chi phí thấp, từ đó có lợi thế hơn trong việc duy trì thanh khoản ổn định.

Tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR) toàn ngành dự kiến duy trì ở mức hợp lý, giúp các ngân hàng cân bằng giữa tăng trưởng tín dụng và đảm bảo nguồn vốn dồi dào. Tuy nhiên, những ngân hàng có danh mục đầu tư trái phiếu quá lớn cần cân nhắc rủi ro về lãi suất, đặc biệt trong trường hợp áp lực tỷ giá tăng cao có thể khiến chi phí vốn trở nên đắt đỏ hơn.