Cần Thơ: Nhiều ý tưởng chống ngập sau lời kêu gọi của Chủ tịch UBND thành phố

Nhiều ý tưởng chống ngập nội đô được đề xuất

Ngày 21/7 thông tin từ Sở Xây dựng TP. Cần Thơ, sau khi Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ treo thưởng 50 triệu đồng cho ý tưởng chống ngập đã có hàng loạt sáng kiến được gửi về. Đơn vị sẽ tổng hợp các ý kiến, đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng khảo sát thực tế tại các tuyến đường, điểm thường xuyên ngập để nghiên cứu phương án và đề xuất lãnh đạo thành phố xem xét.

Trong số các giải pháp, đáng chú ý nhất là đề xuất “37 tỷ Hà Lan hóa” của ông N.V.P, cán bộ hưu trí tại phường Tân An (TP. Cần Thơ). Ông P. đề xuất thành phố xây dựng hệ thống đê bao dọc theo sông, đắp đập ngăn triều ở các cửa rạch như rạch Ngỗng, Hàng Bàng, Bà Tư, đồng thời lắp đặt trạm bơm công suất lớn tại các điểm trũng thường xuyên ngập.

Mô hình này được ví như bản sao thu nhỏ của cách Hà Lan chống ngập, giúp chủ động kiểm soát mực nước và hạn chế tối đa việc ngập lụt khi có mưa lớn hoặc triều dâng. Ước tính tổng chi phí chỉ khoảng 37 tỷ đồng, con số được cho là khá khiêm tốn so với hàng ngàn tỷ mà thành phố từng chi cho các dự án thoát nước trước đây.

Trong khi đó, ông P.T.Đ một người dân đang sinh sống tại phường Bạc Liêu, tỉnh Cà Mau đã trình bày giải pháp chống ngập cho TP. Cần Thơ, mà theo ông là "nhỏ, tiết kiệm nhưng hiệu quả tức thì".

Ông Đ cho biết, với hơn 10 năm kinh nghiệm trong thiết kế và xây dựng hệ thống trạm bơm điện phục vụ tưới tiêu nông nghiệp, ông cho rằng giải pháp cấp bách hiện nay là rà soát "cống" các tuyến đường chính thông ra sông rạch (chú ý kể cả không ngập) để xây dựng hố thu và lắp đặt trạm bơm điện tại các vị trí phù hợp.

Các trạm bơm có thể vận hành tự động, kết nối qua ứng dụng điện thoại thông minh nhằm tiết kiệm chi phí và giảm nhân lực vận hành. Các hố thu nếu được thiết kế sâu và rộng hơn hệ thống cống hiện tại, sẽ giúp tăng tốc độ thoát nước trong các trận mưa lớn, đặc biệt là khi triều cường dâng cao.

Ông Đ cho rằng, nếu tiếp tục đầu tư nâng đường, nâng cống, nâng nền nhà thì sẽ rất tốn kém và gây ảnh hưởng đến đời sống người dân. Theo ông trạm bơm là giải pháp thực tế và ít tác động đến sinh hoạt cộng đồng. Hạ tầng cũ, nếu còn tận dụng được thì nên giữ. Đào lên làm lại vừa lãng phí, vừa gây xáo trộn lớn.

Trong khi đó, một người dân khác tại phường Ninh Kiều cũng đã gửi đến lãnh đạo thành phố một đề xuất sử dụng hệ thống hồ điều hòa và kênh rạch nội đô như những “bể chứa tạm thời” trong mùa mưa. Theo người này, chỉ cần chủ động rút nước trong hồ vào cuối mùa khô để tạo khoảng trống đón nước mưa thì có thể giảm đáng kể tình trạng ngập úng cục bộ.

Phân tích cho thấy, hồ có dung tích trống càng lớn thì khả năng chống ngập càng hiệu quả. Giải pháp này dựa trên nguyên lý của hệ thống thoát nước đô thị bền vững (Sustainable Urban Drainage Systems - SUDS) và đã được áp dụng thành công tại nhiều nơi như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh hay Singapore.

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Phan Huy Phong - thuộc Liên đoàn Luật sư Vạn Lý Trường Thành (TP. Cần Thơ) chia sẻ, các ý tưởng chống ngập rất thực tế, tiết kiệm chi phí tuy nhiên, các đề xuất đang ở dạng rời rạc, chưa có sự phối hợp đồng bộ. Việc xây hồ điều tiết cần tính đến quy hoạch tổng thể và quỹ đất, trong khi lắp trạm bơm đòi hỏi tính toán chi phí vận hành lâu dài, từ điện năng đến bảo trì thiết bị.

“Quan trọng hơn, nếu không có một bản đồ chi tiết về các điểm ngập cục bộ, các tuyến cống đang tắc nghẽn hoặc khu vực cần ưu tiên đầu tư, các sáng kiến dù tốt đến đâu cũng có nguy cơ bị chồng chéo hoặc thiếu hiệu quả”, ông Phong góp ý.

Thực trạng ngập úng nội đô, bài toán nan giải chưa có hồi kết

TP. Cần Thơ đang bước vào mùa mưa 2025 với nỗi lo ngập úng vẫn đeo bám. Dù đã chi hàng ngàn tỷ đồng cho các dự án thoát nước, tình trạng ngập tại trung tâm thành phố vẫn diễn ra thường xuyên, đặc biệt là ở các tuyến đường như đường 30/4, Nguyễn Văn Cừ, Mậu Thân, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Thái Học.

Khu vực trung tâm quận Ninh Kiều được xem là "rốn ngập" của Cần Thơ khi hễ mưa lớn kéo dài khoảng 30 phút là nhiều tuyến đường biến thành sông. Tình trạng triều cường kết hợp mưa lớn làm ngập nhà dân, quán hàng kinh doanh ảnh hưởng đến sinh hoạt, buôn bán, giao thông tê liệt, gây thiệt hại không nhỏ cho các hộ kinh doanh.

Ông Phan Văn Bảy, người dân sống ở phường Ninh Kiều (TP. Cần Thơ) cho biết, hệ thống thoát nước của thành phố đang quá tải và xuống cấp nghiêm trọng. Phần lớn cống ngầm nội ô được xây dựng từ trước năm 1975, đến nay đã cũ kỹ, nhiều đoạn bị bồi lắng, tắc nghẽn do rác thải và bùn đất. Việc nạo vét, cải tạo chỉ mang tính chất cục bộ, chưa đủ để giải quyết tận gốc vấn đề.

“Bên cạnh đó, tình trạng đô thị hóa nhanh cũng khiến cho nhiều khu vực trước đây là ao hồ, đất trống nay đã bị bê tông hóa hoàn toàn. Mặt nước bị thu hẹp, lượng nước mưa không kịp thấm xuống đất, gây ra hiện tượng nước chảy tràn mặt và dồn vào hệ thống cống vốn đã quá tải”. Ông Bảy phân tích.

Chị Nguyễn Thị Thắm, tiểu thương chợ Xuân Khánh chia sẻ, thời gian gần đây Cần Thơ có nâng cấp đường để chống ngập, nhưng việc nâng mặt đường lên cao lại vô tình tạo ra sự chênh lệch với nền nhà, khiến nước tràn vào nhà khi mưa lớn.

“Hễ mưa xuống hay triều cường lên là cuộc sống của người dân, cũng như người kinh doanh buôn bán như chúng tôi lại bị đảo lộn. Nhiều khi đang bán hàng cho khách cũng phải dừng lại để lo dọn hàng, vậy mà có những hôm không kịp dọn hàng hóa lại bị đổ và trôi hết”. Chị Thắm chia sẻ.