Tin Khu Vực
Thực trạng và nhận thức ngư dân về tàu vỏ thép
Ông Nguyễn Quang Kỳ, Tổng giám đốc Công ty Bảo Duy nhìn nhận: “Với ngư dân Việt Nam, truyền thống bao đời nay gắn bó nghề biển đa phần có tàu là vỏ gỗ, vì vậy khi đóng mới một tàu vỏ gỗ thì họ có thừa những kinh nghiệm để kiểm tra, giám sát phần vỏ cũng như kinh nghiệm trong chọn lựa máy móc trang thiết bị động lực lắp đặt vào tàu”.
Về hiểu biết của ngư dân, ông Kỳ nhìn nhận, nhận thức về tàu vỏ thép của ngư dân còn chưa hiểu biết nhiều. Nếu yêu cầu đóng mới bằng thép Nhật, thép Hàn nhưng nhà thầu đóng thép Trung Quốc thì cũng không biết được. Nên để đỡ “nhức đầu”, nhiều ngư dân chọn luôn thép Trung Quốc theo như gợi ý của các công ty đóng tàu để giảm chi phí mà lại đỡ lo lắng.
“Cách suy nghĩ trên rất nguy hiểm, vì chỉ trong thời gian ngắn 1-2 năm sau, những khuyết điểm do chất lượng thép tấm sẽ lộ ra ngay. Dễ nhận thấy nhất đó là gỉ cóc, gỉ chòm sẽ nổi lên trên bề mặt thép. Nếu dùng búa tác động vào chỗ gỉ sẽ có hiện tượng từng mảng thép bung ra, lúc đó chiều dày của tấm thép sẽ giảm đi 1-3 mm. Hiện tượng này sẽ còn khủng khiếp hơn nữa, nếu trước đó việc xử lý bề mặt thép tấm sơ sài, qua loa, sơn lót chống gỉ sử dụng là loại có chất lượng kém uy tín. Mặc khác, nhiều nhà máy ký hợp đồng với ngư dân là thép Hàn Quốc, nhưng khi đóng tàu lại sử dụng thép Trung quốc, loại SS400 (sử dụng trong xây dựng) vì giá thành rẻ hơn 3.000-4.000đ/kg. Muốn kiểm tra xuất xứ, chất lượng thép đóng tàu thì phải nắm được phiếu xuất kho, hóa đơn, lô hàng với dấu hải quan, có dấu kiểm định… Điều này ngoài khả năng của ngư dân”, ông Kỳ chia sẻ.
 |
| Tàu vỏ thép tại Công ty Bảo Duy được đóng từ thép của Nhật chất lượng cao nên được nhiều ngư dân chọn lựa |
Ông Kỳ vẫn thẳng thắn chỉ ra: “Một thực trạng đáng báo động nữa là bài “đánh lận con đen” của các công ty thương mại chuyên cung cấp thép cho các nhà máy đóng tàu. Khi nhập khẩu thép đóng tàu về một số lượng có hạn với đầy đủ chứng từ hợp lệ: Xuất xứ (CO), chất lượng (CQ)… nhưng khi xuất bán với một số lượng nhiều hơn, vì xuất bán rất nhiều đơn vị nên các cơ quan chức năng rất khó phát hiện. Phần số lượng dôi ra này thường là thép Trung quốc SS400 mà không cơ quan chức năng nào phát hiện. Hiện tại vì muốn giảm giá thành, một số nhà máy đóng tàu thường yêu cầu về điều khoản này khi mua thép của các công ty trong nước: Mua hàng tốt 1 phần, hàng xấu 1 phần và người bán phải cung cấp đầy đủ giấy tờ hợp pháp cả 2 phần”.
Ông Kỳ hướng dẫn: “Nếu băn khoăn về chất lượng thép đóng tàu cũng như xuất xứ, ngư dân có thể yêu cầu đơn vị giám định độc lập (thuê trong quá trình đóng tàu) lấy mẫu thép đi kiểm nghiệm chất lượng. Cụ thể, các bước kiểm nghiệm vật liệu bao gồm thử cơ tính (kích thước tiết diện, giới hạn chảy, giới hạn bền kéo, độ giãn dài..; thử uốn, và thử hóa tính (thành phần hóa học). Từ đó, cơ quan chuyên môn sẽ có kết luận trắng đen rõ ràng, hoặc bằng mắt nhìn ngư dân có thể kiểm tra đươc thực tế các loại thép đặc chủng dùng cho đóng tàu thường có in số xê ri và dấu đăng kiểm chìm trên từng tấm thép, điều này rất khó giả mạo được”.
“Tốt hơn hết là bà con ngư dân nên “chọn mặt gửi vàng”. Trước khi quyết định chọn đơn vị đóng tàu cho mình, nên tìm hiểu kỹ đơn vị đó có bao nhiêu kỹ sư chuyên ngành có kinh nghiệm, bao nhiêu thợ lành nghề, trang thiết bị công ty sở hữu ở mức độ như thế nào. Điều quan trọng nhất là yêu cầu thép đóng tàu phải được nhập trực tiếp từ nước ngoài với chứng từ hợp pháp là tốt nhất, và cam kết bồi thường nếu sau này phát hiện thép sử dụng sai chủng loại so với hợp đồng. Có như thế bà con ngư dân mới yên tâm", ông Kỳ chia sẻ.
Tàu vỏ thép cần chất lượng thép như thế nào?
Ông Nguyễn Quang Kỳ, Tổng giám đốc Công ty Bảo Duy cho biết, để hình thành nên một thân tàu thủy cần nhiều chủng loại thép khác nhau như thép góc L, thép hình U, I, thép tấm, thép ống… Trong đó, thép tấm chiếm số lượng nhiều nhất. Do vậy, sức bền và tuổi thọ của một con tàu phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của thép tấm đưa vào sử dụng. Ngoài ra, thép đóng tàu cũng được sử dụng để làm các giàn khoan dầu ngoài khơi, các kết cấu phức tạp đòi hỏi về tính bền và tuổi thọ công trình…
“Các kỹ sư đóng tàu cho biết, có rất nhiều loại thép tấm tốt, chất lượng và uy tín để đóng tàu đi biển, đó là thép Nhật, Nga, Hàn Quốc, Trung quốc… Thép tấm dùng trong ngành đóng tàu được chế tạo bằng phương pháp cán nóng, sau khi cán ra trên bề mặt thép hình thành lớp chai sắt bao phủ kim loại cơ bản của tấm thép. Tùy thuộc vào tốc độ cán mà thành phần lớp chai sắt khác nhau, nhưng tựu trung lớp chai sắt này bao gồm các ôxít FeO, Fe2O3, Fe3O4, quan sát bề mặt thép tấm ta thấy thép bóng láng, óng ánh. Vì vậy, bằng mắt thường thì người sử dụng khó có thể phân biệt được chất lượng của thép như thế nào là tốt. Chất lượng thép tấm tốt hay kém không đánh giá ở lớp chai sắt mà nằm ở kim loại cơ bản của tấm thép”, ông Kỳ nói.
Theo ông Kỳ, ở các nhà máy đóng tàu, trước khi đưa thép vào sử dụng để đóng mới hoặc sửa một con tàu, công việc đầu tiên không thể bỏ quên là phải xử lý làm sạch bề mặt của thép và sơn lót lớp chống gỉ. Cách phổ biến xử lý bề mặt thép thường áp dụng là phun cát để thổi bay lớp chai sắt bao phủ bề mặt thép tấm. Kinh nghiệm thực tế cho thấy sau khi phun cát để đạt đến tiêu chuẩn cho phép, nếu bề mặt thép có màu sáng bóng là thép tốt.
Để đánh giá chất lượng thép, ông Kỳ nhìn nhận: “Tàu cá vỏ thép sau khi hoàn thành đưa vào sử dụng từ 2-3 tháng đầu, chủ tàu vẫn chưa thể đánh giá được chất lượng thép mà phải mất khoảng 1-2 năm. Vì tàu thép sau 2 năm mới tiến hành kéo lên đà để bảo dưỡng giữa kỳ, sau 5 năm bảo dưỡng định kỳ. Mỗi lần tàu nằm đà thì phải vệ sinh phần vỏ và sơn lại tàu, lúc đó, bằng mắt thường sẽ thấy, nếu thép xấu sẽ bị rỉ, ăn mòn cục bộ, thép bị rỗ, lõm bề mặt chỗ ít chỗ nhiều, bị ăn mòn mạnh. Còn nếu thép tấm chất lượng tốt thì không có hiện tượng này”.
Về nguồn gốc các loại thép tấm dùng để đóng tàu, ông Kỳ khẳng định: “Thép dùng để đóng tàu tốt nhất là của Nhật Bản, quốc gia nổi tiếng về ngành luyện kim, giá cao nhất. Tuy nhiên, thép Hàn Quốc nằm ở phân khúc để người sử dụng có thể dùng thay thế, giá thành không cao lắm và chất lượng thép qua thực tế cũng rất tốt. Hiện nay, nhiều nhà máy thường sử dụng thép Hàn Quốc để đóng tàu sắt cho bà con ngư dân có nhu cầu chuyển đổi từ tàu đánh bắt hải sản vỏ gỗ sang tàu vỏ thép. Ngoài ra, một số cơ sở đóng tàu cũng chọn thép Trung Quốc, loại chuyên dùng cho đóng tàu, để đóng cho ngư dân”.
“Thông thường thép tấm khi sản xuất ra có đóng dấu chìm ngay trên tấm thép, thể hiện rõ ràng ký hiệu thép, số seri và dấu cơ quan đăng kiểm xác nhận. Những loại thép tấm không có đặc điểm này, chắc chắn có chất lượng kém không đáng tin cậy. Thép tấm đóng tàu thường đươc xác nhận bởi các cơ quan đăng kiểm trên thế giới”, ông Kỳ gợi ý.
Phiên bản di động