Cần có chế tài mạnh đẩy lùi vấn nạn hàng giả, hàng nhái trên các sàn thương mại điện tử

Hàng giả, hàng nhái vẫn phổ biến trên sàn TMĐT

Thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam đang có sự bứt phá mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng trung bình những năm qua từ 25-30%/năm. Riêng năm 2018, tốc độ tăng trưởng TMĐT Việt Nam đạt mức 30% với tổng doanh thu bán lẻ TMĐT (B2C) đạt trên 8 tỷ USD.

Song hành với tốc độ phát triển của TMĐT thì cũng phát sinh nhiều vấn đề liên quan. Do tính chất đặc thù của TMĐT như người mua và người bán không gặp mặt và chỉ liên lạc trên môi trường mạng, các công cụ tìm kiếm thuận tiện cho phép người mua tìm kiếm dễ dàng, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đã xuất hiện ngày càng nhiều trên các gian hàng trực tuyến. Những vi phạm liên quan tới hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ , buôn lậu, gian lận thương mại ngày càng trở nên tinh vi trên môi trường Internet.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho rằng, việc lợi dụng TMĐT để kinh doanh hàng giả, hàng cấm... không chỉ ở Việt Nam mà còn diễn ra khắp nơi trên thế giới. “Chỉ cần gõ tìm kiếm trên mạng từ “Gucci fake 1” trên mạng sẽ cho ra vô số kết quả và đây cũng là điều đáng lo ngại trong công tác kiểm soát hàng giả, hàng nhái”- Thứ trưởng Đặng Hoàng An chỉ ra.

Nhắc lại câu nói của tỷ phú Jack Ma - ông chủ của Alibaba, “vấn nạn buôn bán hàng giả trên TMĐT như vấn đề ung thư,” theoThứ trưởng An, nếu không kiểm soát từ đầu nguồn (tức là từ doanh nghiệp) thì hiệu quả sẽ rất hạn chế.

Chỉ ra những vi phạm phổ biến trong lĩnh vực này, theo ông Trần Hữu Linh- Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, đó là kinh doanh nhưng không đăng ký hay thông báo với cơ quan chức năng về website bán hàng. Thậm chí chất lượng khác xa so với quảng cáo. “Đã có hiện tượng một số công ty chuyển phát nhanh “vô tình” trở thành công cụ cho việc chuyển phát hàng lậu. Qua kiểm tra việc vận chuyển trên đường, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều hàng hóa không có hóa đơn chứng từ được thực hiện bằng phương thức này”- ông Trần Hữu Linh nói.

Cần chế tài xử lý mạnh hơn

Thứ trưởng Đặng Hoàng An chỉ ra, trong vòng 4 năm, từ 2014 đến 2018, lực lượng quản lý thị trường toàn quốc xử lý 1.024.000 vụ vi phạm, tổng số tiền xử phạt và nộp ngân sách 92 nghỉn tỷ đồng. Riêng năm 2018, xử lý 232.000 vụ và nộp ngân sách 490 tỷ đồng. Đây là những con số thể hiện sự quyết liệt trong chỉ đạo của Chính phủ cũng như Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Công Thương và các địa phương. Trong điều kiện kinh tế mở như hiện nay, số lượng vụ phát hiện, đưa đi khởi tố càng nhiều càng thể hiện công tác chống hàng giả, hàng nhái đang diễn ra vô cùng phức tạp, trọng trách đặt lên vai lực lượng quản lý thị trường càng nặng nề hơn. Mặc dù, lực lượng quản lý thị trường đã đạt được nhiều thành tựu, tuy nhiên, quyền lợi của người tiêu dùng vẫn chưa được đảm bảo. “Cần đề ra giải pháp về thể chế, chế tài, đặc biệt, tuyên truyền sâu rộng đến người tiêu dùng mới có thể đẩy mạnh được vấn nạn hàng giả, hàng nhái”- Thứ trưởng Đặng Hoàng An chỉ đạo.

Ông Trần Hữu Linh cũng kiến nghị, với đặc điểm của internet được khởi tạo nhanh và gỡ đi cũng nhanh nên cần chế tài xử lý mạnh hơn. Cùng với đó, xây dựng một Nghị định quản lý mới có chương riêng về xử lý vi phạm hành chính trong TMĐT với việc phải mạnh hơn xử lý vi phạm ngoài đời thực, dừng cấp tên miền, gắn trách nhiệm của các sàn TMĐT và nhất là sự phối hợp giữa Bộ Công Thương với các cơ quan tài chính, thuế... “Riêng lực lượng quản lý thị trường sẽ đẩy mạnh tập huấn nâng cao trình độ đấu tranh với hàng giả, hàng gian, liên kết giữa các doanh nghiệp sàn TMĐT và người tiêu dùng để nhận biết các sàn thương mại uy tín”- ông Trần Hữu Linh nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn- Trưởng phòng Quản lý hoạt động TMĐT (Cục TMĐT và Kinh tế số) cũng gợi mở một số giải pháp, cụ thể là ràng buộc trách nhiệm của các chủ sàn trong việc nói không với hàng giả. Về mặt quản lý chuyên môn, cơ quan này sẽ lưu ý hơn đến việc rà soát, phân loại các website TMĐT nhằm tạo bộ lọc tốt hơn cho thị trường. Thời gian tới, Cục sẽ xây dựng hệ thống phần mềm tiếp nhận khiếu nại trực tuyến sau đó chia sẻ tới các cơ quan chức năng để kịp thời xử lý các vụ việc vi phạm, cũng như cảnh báo cho người tiêu dùng.

Để có thể bảo vệ người tiêu dùng, nhiều diễn giả cho rằng cần tăng cường công tác phối hợp và thực thi giữa các đơn vị thuộc Bộ Công Thương, các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan về công tác chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường internet. Đồng thời nâng cao vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp sở hữu các website TMĐT trong việc bảo vệ người tiêu dùng; cam kết bán hàng hóa đảm bảo chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và không tiếp tay cho các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Trong khuôn khổ hội thảo cũng diễn ra Lễ ký cam kết “Nói không với hàng giả trong TMĐT” với sự tham gia của đại diện một số sàn TMĐT hàng đầu Việt Nam. Các sàn TMĐT sẽ gắn logo “Nói không với hàng giả” trên website nhằm minh bạch thông tin về số hotline, quy trình tiếp nhận và xử lý phản ánh, khiếu nại về hàng giả khi mua sắm trên các sàn.

Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả công tác phối hợp và đẩy mạnh công tác thực thi pháp luật, thanh tra, kiểm tra về TMĐT, chiều cùng ngày, Cục TMĐT và Kinh tế số sẽ chủ trì buổi tập huấn về “Thực thi pháp luật trong TMĐT” cho đối tượng là các cán bộ thuộc Bộ Công Thương, các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, các Cục quản lý thị trường địa phương,...