Các nền kinh tế G20 kiềm chế sử dụng các hạn chế thương mại

Ngày 7/7, Báo cáo giám sát thương mại lần thứ 27 của WTO về các biện pháp thương mại của G20 được công bố, cho biết các nền kinh tế G20 tiếp tục kiềm chế việc sử dụng các biện pháp hạn chế thương mại bất chấp sự bất ổn kinh tế ngày càng gia tăng do đại dịch Covid-19 và cuộc chiến ở Ukraine.

Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala kêu gọi các nước G20 nói riêng và các thành viên WTO nói chung cho thấy rằng cộng đồng quốc tế có thể hợp tác cùng nhau để giảm căng thẳng và đảm bảo sự phục hồi kinh tế vững chắc.

Báo cáo này được đưa ra vào thời điểm nền kinh tế thế giới phải đối mặt với một số thách thức. Khi thế giới tiếp tục chiến đấu chống lại đại dịch Covid-19, cuộc xung đột ở Ukraine đã tạo ra một cuộc khủng hoảng lớn với những hệ lụy nghiêm trọng đối với hàng triệu người, đặc biệt là đối với đối với an ninh lương thực. Chính trong bối cảnh bất ổn về kinh tế và thương mại, các nền kinh tế G20 phải thể hiện sự kiềm chế trong việc thực hiện các biện pháp hạn chế thương mại và thực hiện vai trò lãnh đạo trong việc hỗ trợ thương mại cởi mở và cùng có lợi.

Báo cáo Giám sát Thương mại G20 đề cập đến Hội nghị Bộ trưởng lần thứ 12 của WTO (MC12) diễn ra vào ngày 12-17/6 vừa qua, đã đảm bảo các kết quả đàm phán đa phương chưa từng có. Tại MC12, với ý chí chính trị cần thiết, cộng đồng quốc tế có thể đảm bảo kết quả về nhiều vấn đề và phản ứng với các vấn đề cấp bách nhất của thế giới, đặc biệt khi các giải pháp toàn cầu là cần thiết để ứng phó với những thách thức về đại dịch và mất an ninh lương thực, môi trường và thúc đẩy sự hòa nhập kinh tế xã hội nhiều hơn. G20 dựa trên động lực này để giảm căng thẳng thương mại để thúc đẩy đầu tư, tăng trưởng và tạo việc làm.

Trong giai đoạn xem xét của báo cáo (giữa tháng 10 năm 2021 đến giữa tháng 5 năm 2022), phạm vi thương mại ước tính của các biện pháp tạo thuận lợi nhập khẩu thường xuyên do các nước G20 đưa ra (581,5 tỷ USD) đã vượt xa phạm vi thương mại của các biện pháp hạn chế nhập khẩu (18,2 tỷ USD). Phần đầu của giai đoạn xem xét cung cấp một số tin tức đáng khích lệ cho sự phục hồi kinh tế sau đại dịch, nhưng sự bùng phát biến thể Omicron và cuộc xung đột ở Ukraine đã có tác động đáng kể đến dòng chảy thương mại do các biện pháp cụ thể liên quan đến thương mại được áp dụng để ứng phó với các cuộc khủng hoảng.

Sự bùng phát Omicron đã chứng kiến ​​số ca mắc và tử vong do Covid-19 tăng mạnh trong quý đầu tiên của năm 2022 và gần đây hơn, các đợt khóa cửa nghiêm ngặt ở Trung Quốc đã làm gián đoạn sản xuất và thương mại vào thời điểm áp lực nguồn cung dường như đang giảm bớt. Báo cáo chỉ ra rằng việc khóa cửa có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt hàng hóa trung gian và cuối cùng mới, làm trầm trọng thêm các vấn đề chuỗi cung ứng và áp lực lạm phát. Trong giai đoạn xem xét, các nền kinh tế G20 đã thông báo 12 biện pháp Covid-19 về hàng hóa, chủ yếu là các sửa đổi đối với các biện pháp hiện có được thực hiện ban đầu trong giai đoạn đầu của đại dịch hoặc chấm dứt các biện pháp khác.

Tương tự, luồng các biện pháp hỗ trợ mới liên quan đến Covid-19 của các nền kinh tế G20 nhằm giảm thiểu tác động kinh tế và xã hội của đại dịch đã giảm đáng kể trong bảy tháng qua. Trong các lĩnh vực dịch vụ, không có biện pháp mới nào liên quan đến Covid-19 được báo cáo trong giai đoạn xem xét, nhưng nhiều biện pháp được áp dụng vào năm 2020 vẫn có hiệu lực và các biện pháp khác đã được gia hạn. Kể từ khi đại dịch bùng phát vào đầu năm 2020, 156 biện pháp thương mại Covid-19 và các biện pháp liên quan đến thương mại hàng hóa đã được các nền kinh tế G20 thực hiện.

Trong số này, 113 biện pháp (72%) có tính chất tạo thuận lợi thương mại, với ước tính bao phủ thương mại là 111,8 tỷ USD. 43 biện pháp (28%) có thể được coi là hạn chế thương mại với phạm vi thương mại ước tính là 95,7 tỷ USD. Các biện pháp hạn chế xuất khẩu chiếm 93% tổng số các biện pháp hạn chế được thực hiện và hơn một nửa trong số đó đã được loại bỏ trong giai đoạn rà soát, có nghĩa là 19 biện pháp hạn chế xuất khẩu vẫn được áp dụng.

Cuộc chiến ở Ukraine là một yếu tố khác đè nặng lên thương mại trong giai đoạn xem xét. Ban Thư ký WTO đã xác định 14 biện pháp hạn chế xuất khẩu được áp dụng bởi 5 nền kinh tế G20 trong giai đoạn xem xét để đối phó với xung đột, bao gồm hạn ngạch, lệnh cấm tạm thời hoặc các yêu cầu kỹ thuật và hành chính hạn chế xuất khẩu (hoặc tái xuất khẩu) nhiều loại hàng hóa nông nghiệp như lúa mì, ngũ cốc, hạt hướng dương, dầu hướng dương và các loại dầu thực vật khác, sản phẩm đậu nành, đường và bột mì.

Các sản phẩm nhiên liệu và phân bón khác nhau cũng bị hạn chế xuất khẩu. Ngoài ra, 8 biện pháp tạo thuận lợi nhập khẩu được 10 thành viên G20 thông qua đã được Ban Thư ký WTO xác định trong giai đoạn xem xét để đối phó với xung đột, bao gồm việc cắt giảm và / hoặc xóa bỏ thuế nhập khẩu và các loại thuế khác cũng như xóa bỏ hạn ngạch nhập khẩu đối với các các mặt hàng nông nghiệp (bao gồm lúa mì, gạo, bột mì, dầu ăn, ngũ cốc và thịt) và các sản phẩm nhiên liệu. Năm nền kinh tế G20 đã tạm dừng thuế quan đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Ukraine.

Theo ước tính sơ bộ của Ban Thư ký WTO, phạm vi thương mại của các biện pháp hạn chế xuất khẩu mà các nền kinh tế G20 thực hiện để đối phó với xung đột (không bao gồm các lệnh trừng phạt), ước tính khoảng 52,2 tỷ USD. Tỷ lệ bao phủ thương mại của các biện pháp tạo thuận lợi nhập khẩu là 28,7 tỷ USD.

Báo cáo cũng đề cập đến 43 lệnh trừng phạt cụ thể liên quan đến thương mại trong lĩnh vực thương mại hàng hóa và 36 lệnh trừng phạt trong lĩnh vực dịch vụ do các nền kinh tế G20 áp đặt lên Liên bang Nga. Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, một số nền kinh tế G20 đã thực hiện các biện pháp và biện pháp trừng phạt có thể ảnh hưởng gián tiếp đến việc duy trì và cấp phép quyền sở hữu trí tuệ (IPR).

Nhìn chung, Báo cáo Giám sát Thương mại lưu ý rằng số lượng của các hạn chế nhập khẩu G20 có hiệu lực đã tăng đều đặn kể từ năm 2009 - cả về giá trị và tỷ lệ nhập khẩu của thế giới. Đến giữa tháng 5 năm 2022, 10,9% hàng nhập khẩu của G20 bị ảnh hưởng bởi các biện pháp hạn chế nhập khẩu do các nền kinh tế G20 thực hiện kể từ năm 2009 và vẫn còn hiệu lực.

Về các biện pháp phòng vệ thương mại, con số trung bình trong kỳ báo cáo là thấp nhất kể từ năm 2012 sau khi đạt mức cao nhất vào năm 2020. Báo cáo chỉ ra rằng các biện pháp phòng vệ thương mại vẫn là một công cụ chính sách thương mại quan trọng đối với các nền kinh tế G20, chiếm 46% các biện pháp thương mại liên quan đến hàng hóa được ghi lại. Các báo cáo giám sát thương mại của WTO đã được Ban Thư ký WTO chuẩn bị từ năm 2009. Các thành viên G20 là: Argentina; Úc; Brazil; Canada; Trung Quốc; Liên minh châu Âu; Pháp; Đức; Ấn Độ; Indonesia; Ý; Nhật Bản; Hàn Quốc; Mêxicô; Liên bang Nga; Ả Rập Xê Út; Nam Phi; Thổ Nhĩ Kỳ; Vương quốc Anh; và Mỹ.