Các giải pháp nhằm ngăn chặn hiệu quả nạn buôn lậu thuốc lá
Cần nhiều giải pháp căn cơ
Trong thời gian gần đây tình trạng buôn lậu thuốc lá vẫn diễn biến phức tạp do nhu cầu thị trường nội địa. Bên cạnh đó, thuốc lá nhập lậu có giá rẻ, đem lại lợi nhuận rất cao cho các đối tượng buôn lậu, thêm vào đó mức sống dân cư ở các địa bàn điểm nóng thấp khiến họ sẵn sàng tham gia vận chuyển thuốc lá lậu.
Địa hình kênh rạch chằng chịt, đường mòn lối tắt nhiều là điều kiện thuận lợi cho các đối tượng buôn lậu vận chuyển thuốc lá vào Việt Nam. Các cơ sở tập kết hàng lậu thường nằm ngay sát biên giới, khi không có lực lượng chức năng thì tuồn về Việt Nam. Mặt hàng thuốc lá thường gọn nhẹ, rất dễ vận chuyển nên hiện nay buôn lậu thuốc lá diễn ra qua đường sông, đường biển, đường bộ và cả đường hàng không.
Mặt khác, công tác tuyên truyền về tác hại của thuốc lá nhập lậu của Việt Nam hiện chưa đủ mạnh. Thuốc lá nhập lậu thường không dán nhãn cảnh báo theo quy định của Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam cũng chưa có đơn vị nào thẩm định về chất lượng, hàm lượng của thuốc lá nhập lậu khiến người dân chưa hiểu và nhận thức đúng đắn về những nguy hại của thuốc lá lậu.
Do các đối tượng vận chuyển thuốc lá lậu chủ yếu là cư dân sống quanh khu vực biên giới nên cần có giải pháp căn cơ và dài hạn để đảm bảo công ăn việc làm cho người dân nơi đây không tiếp tay cho buôn lậu. Trong ngắn hạn, tăng cường giáo dục tư tưởng chính trị cho bản thân lực lượng chống buôn lậu, tránh tuyệt đối tình trạng mang tính bảo kê, tiếp tay buôn lậu. Ngoài ra, có chính sách hỗ trợ khuyến khích những người dân đưa tin, tố giác hành vi buôn lậu thuốc lá cho lực lượng chức năng. Song song với đó, tăng cường cơ sở vật chất cho lực lượng chống buôn lậu, bởi buôn lậu ngày càng tinh vi, hiện đại, nhưng cơ sở vật chất của lực lượng chức năng vẫn còn rất khó khăn.
Tăng cường chế tài
Việc tăng cường biện pháp chế tài với các hành vi vi phạm cũng hết sức cần thiết. Mới đây, Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 98/2020 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Theo đó, từ ngày 15/10, người có hành vi kinh doanh, buôn bán, vận chuyển và tàng trữ dù chỉ 1 gói (bao) thuốc lá nhập lậu cũng có thể bị phạt tới 3 triệu đồng. Bên cạnh thuốc lá điếu, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá làm nóng cũng bắt đầu thâm nhập thị trường qua đường xách tay hoặc nhập lậu dù chưa chính thức có mặt tại Việt Nam.
Theo thống kê, chỉ riêng trong 8 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng trên cả nước đã bắt giữ hơn 8.300 vụ, tịch thu hơn 8 triệu gói thuốc lá nhập lậu các loại. Trong đó Long An là địa bàn có số vụ bị tịch thu lớn nhất với 930 vụ, thu tới 1,6 triệu bao; Tây Ninh với 307 vụ, thu giữ 252,8 ngàn bao; TP.Hồ Chí Minh có 609 vụ, tịch thu hơn 489,6 ngàn bao...
Giữa tháng 9 vừa qua, Đội Quản lý thị trường số 1 thuộc Cục Quản lý thị trường vừa tiến hành kiểm tra 2 cơ sở kinh doanh thuốc lá điện tử tại địa chỉ số 5 Ngô Quyền và số 6 Nhà Chung (Hoàn Kiếm, Hà Nội), thu giữ hơn 1.300 máy hút thuốc lá điện tử và các phụ kiện thay thế. Những sản phẩm này đều có chữ nước ngoài, không có hóa đơn chứng từ, chứng minh nguồn gốc xuất xứ.
Sự phối hợp tốt giữa các lực lượng chức năng có nhiệm vụ chống buôn lậu như Bộ đội Biên phòng, Hải quan và Quản lý thị trường có thể góp phần hơn nữa trong công tác chặn đứng hoặc giảm thiểu được tình hình buôn lậu thuốc lá trong thời gian tới.