Các dự đoán mở về thời điểm kết thúc xung đột Ukraine

Cam kết của Đức vào đầu năm nay về việc gửi xe tăng tới Ukraine đã đánh dấu sự nhượng bộ mới nhất của nước này và cung cấp một giới hạn cho sự leo thang dần dần trong loại thiết bị mà các đồng minh đang cung cấp.

Kể từ khi xảy ra chiến sự Ukraine vào tháng 2 năm ngoái, các đồng minh phương Tây đã từ chối lời cầu xin viện trợ và tuân theo một định nghĩa hạn hẹp về thiết bị phòng thủ. Tại Berlin, ban đầu các nhà lãnh đạo tránh xa những khoản viện trợ không phù hợp với định nghĩa “phòng thủ” của Đức. Nhưng đến nay, điều đó đã thay đổi, với việc Đức hiện cam kết cung cấp xe tăng chiến đấu Leopard 2 và chấp thuận yêu cầu của các quốc gia khác. Thủ tướng Đức Olaf Scholz gần đây cũng đã ủy quyền cung cấp các phương tiện chiến đấu bộ binh để giúp đẩy các lực lượng Nga ra khỏi Ukraine bị chiếm đóng. Cách tiếp cận đang phát triển phù hợp với một cuộc xung đột linh hoạt cũng như không thể đoán trước.

Giờ đây, các phương tiện kiểu xe tăng của phương Tây dự kiến sẽ ra tiền tuyến vào mùa xuân này, với việc huấn luyện đã được tiến hành ở các nước tài trợ. Các phương tiện mang theo hy vọng mang lại chiến thắng trên chiến trường cho các lực lượng Ukraine, điều này sẽ dẫn đến một số loại kịch bản kết thúc chiến tranh - nếu vũ khí đến kịp thời.

Các nhà phân tích an ninh quốc gia, các nhà lập pháp và các quan chức kỳ cựu đều đưa ra những dự đoán mở về thời điểm có thể kết thúc xung đột Ukraine. Tất cả đều có chung nhận định về cuộc chiến sẽ rất tốn kém và có khả năng kéo dài ít nhất vài năm hoặc thậm chí khó có thể kết thúc. Nó sẽ đánh thuế ngành công nghiệp quốc phòng của Mỹ và châu Âu, đặc biệt là khi nói đến đạn dược, và có thể gây ra sự hủy hoại kinh tế ở Nga. Tất cả điều này trong khi khả năng leo thang hạt nhân vẫn còn.

Tướng Mark Milley - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ - cho rằng trong năm nay, sẽ rất, rất khó để đẩy quân đội Nga ra khỏi tất cả từng tấc đất của Ukraine hoặc Ukraine do Nga chiếm đóng. Milley đã khẳng định rằng cuộc chiến có thể sẽ kết thúc trên bàn đàm phán - vào một thời điểm nào đó. Các quan chức và chuyên gia dự đoán một mùa xuân đẫm máu, khi Nga gửi lính nghĩa vụ mới ra tiền tuyến và Ukraine cố gắng đẩy lùi một cuộc tấn công trong khi tiến hành cuộc tấn công của riêng mình. Khi cuộc chiến bước sang năm thứ hai, dòng viện trợ quân sự vẫn đang tuôn ra. Nhưng năng lực công nghiệp còn ít và các quốc gia đã bắt đầu xem xét kỹ lưỡng số lượng thiết bị mà họ có thể dự phòng trong khi vẫn duy trì các yêu cầu tự vệ của mình và của NATO. Đồng thời, mùa bầu cử ở Mỹ - người ủng hộ quan trọng nhất của Ukraine - có thể thúc đẩy các lập luận rằng một cuộc chiến tranh không xác định thời gian ở châu Âu là một mối phiền toái tốn kém cho Mỹ.

Chiến tranh bao lâu?

Khi được hỏi về thời gian có thể xảy ra của cuộc chiến Ukraine, các nhà phân tích ở Mỹ và châu Âu đã đưa ra những dự đoán tương tự, với các mốc thời gian kéo dài từ hàng tháng đến hàng năm cho đến “không xác định”. Yohann Michel, một nhà phân tích nghiên cứu ở Berlin thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, dự đoán “những tháng dài” phía trước, trong khi Michael Kofman, giám đốc chương trình nghiên cứu trong Chương trình Nghiên cứu Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân ở Washington, dự đoán thêm nhiều năm nữa.

Có lẽ nhà phân tích người Ý Lucio Caracciolo là người bi quan nhất khi cho rằng cuộc chiến này sẽ kéo dài vô tận, với những khoảng dừng dài để ngừng bắn. Peter Roberts, một cộng tác viên cấp cao tại Viện Royal United Services ở London, cho biết có nhiều cách khác nhau để xác định sự kết thúc của một cuộc chiến: sự kết thúc của giai đoạn động lực so với sự kết thúc của một cuộc xung đột đóng băng kiểu Georgia. Michel nói thêm rằng có những yếu tố vẫn chưa được biết đến sẽ quyết định sự kết thúc của cuộc xung đột.

Theo Benjamin Jensen, một chuyên gia về chiến tranh tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và Quốc tế, chiến đấu kéo dài và mệt mỏi tiềm ẩn những rủi ro riêng. Đó là bởi vì xung đột càng kéo dài, chúng càng cạn kiệt nguồn tài nguyên hữu hạn và do đó, các bên sẵn sàng đánh cược hơn. Một trong hai bên có thể hành động táo bạo nếu họ gặp khó khăn và cần một chiến lược rút lui. Jensen gợi ý rằng Ukraine có thể thử thực hiện một chiến dịch đặc biệt ngoạn mục hoặc Nga có thể quyết định sử dụng - hoặc đơn giản là thử nghiệm - vũ khí hạt nhân. Theo quan điểm của Jensen, ngay cả sự sụp đổ của lực lượng thông thường của Nga hay một chiến thắng truyền thống của Ukraine cũng không có nghĩa là chiến tranh đã kết thúc; hoặc có thể dẫn đến sự leo thang hạt nhân của Nga.

Trong cuộc tấn công vào mùa xuân này

Vào ngày 24/2/2022, các lực lượng Nga đã tấn công Ukraine mà không có mặt đất đóng băng để hỗ trợ các phương tiện bọc thép của họ, điều đó có nghĩa là họ phải bám sát các con đường, nơi họ dễ dàng trở thành mục tiêu. Daniel Rice, cựu đại úy Lục quân Mỹ, người năm ngoái đã trở thành cố vấn đặc biệt cho Tướng Valerii Zaluzhnyi, chỉ huy quân đội Ukraine, cho biết mùa đông này, họ dự kiến sẽ tiến hành các cuộc tấn công trên khắp các vùng đồng bằng trống trải, vốn sẽ khó bị đánh bại hơn. Rice, hiện là chủ tịch của nhóm tư vấn Thayer Leadership ở West Point, New York, cho biết điều đáng lo ngại là một hành động tấn công quy mô lớn của Nga có thể đột phá và có rất nhiều lo ngại rằng họ có thể chiếm được Kiev.

Thách thức hiện nay là đào tạo và trang bị một lực lượng thiết giáp đủ lớn và đủ tinh vi để bao bọc lực lượng chiến đấu của Nga. Các binh sĩ Ukraine sẽ phải học cách vận hành và duy trì đợt viện trợ quân sự mới nhất, bao gồm xe chiến đấu bộ binh Marder và Bradley của Đức và Mỹ, cũng như xe tăng Challenger 2, Leopard 2 và Abrams của Anh, Đức và Mỹ.

Ngoài ra, Pháp còn cam kết vận chuyển xe tăng bánh lốp, hạng nhẹ AMX-10 RC. Thiếu tướng kỳ cựu Patrick Donahoe, cựu chỉ huy trường tác chiến cơ động của Quân đội Mỹ tại Fort Benning, Georgia, cho biết các nâng cấp của phương Tây mang lại cho Ukraine cơ hội chiếm ưu thế trong cuộc cận chiến với các đối thủ Nga và kết thúc cuộc giao tranh chiến thuật có lợi cho mình.

Các lực lượng Nga đã cố gắng làm chậm xe tăng ở Ukraine bằng mìn, chiến hào và "răng rồng" bằng bê tông hình kim tự tháp, một loại công sự chưa từng thấy trong chiến đấu kể từ Thế chiến II. Donahoe dự đoán, các lực lượng Ukraine, một khi đã được trang bị và huấn luyện cho chiến thuật chiến tranh vũ trang kết hợp với xe tăng, sẽ được “thiết kế để chọc thủng một mạng lưới phòng thủ”.

Tuy nhiên, những dải địa hình rộng lớn mà Ukraine muốn giải phóng sẽ mất thời gian và thậm chí để xây dựng lực lượng cần thiết sẽ mất 6 tháng. Các khoản tài trợ vũ khí gần đây - Kiev vẫn muốn có máy bay chiến đấu và tên lửa chiến thuật tầm xa - được khẳng định dựa trên giả định rằng chúng sẽ buộc Moscow phải chấm dứt cuộc chiến và bắt đầu đàm phán vì chi phí quân sự quá cao.

Những nỗ lực trước đây nhằm bóp nghẹt ý chí chiến tranh của Moscow về mặt kinh tế cũng không mang lại kết quả ngay lập tức như các chuyên gia hy vọng. Tuy nhiên, các vết nứt có thể bắt đầu xuất hiện trong năm nay. Charles Lichfield, nhà phân tích kinh tế và lệnh trừng phạt tại Hội đồng Đại Tây Dương có trụ sở tại Washington, cho biết người dân Nga bình thường sẽ bắt đầu cảm thấy điều đó trong năm nay. Sau khi áp đặt các biện pháp trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu, điểm áp lực kinh tế mới nhất của phương Tây - giới hạn giá dầu - sẽ mang lại kết quả vì nền kinh tế Nga có mối liên hệ chặt chẽ với thị trường năng lượng.

Mỹ với tư cách là người hỗ trợ quân sự quan trọng nhất của Ukraine, vẫn là trung tâm của lực hấp dẫn khi nói đến kết quả cuối cùng cho cuộc xung đột. Giới lãnh đạo Mỹ cho đến nay phần lớn thống nhất ủng hộ Kiev. Hạ nghị sĩ Adam Smith của Washington, đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu trong Ủy ban Quân vụ Hạ viện, hy vọng chiến tranh sẽ kết thúc trên bàn đàm phán, nhưng cho biết chính sách ngoại giao nghiêm túc chưa bắt đầu vì Nga vẫn bám vào các mục tiêu “tối đa hóa”.

Mục đích cuối cùng của việc này là Ukraine lấy lại càng nhiều càng tốt trước ngày 24/2 những phần lãnh thổ mà họ có thể giành được, buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán, và cuối cùng Ukraine sẽ phải thỏa hiệp phần nào về các vấn đề như Crimea và các phần của miền đông cũng như thu xếp các đảm bảo an ninh vững chắc trong tương lai.

Về phần mình, chính quyền Biden đã bắt đầu cân nhắc xung quanh câu hỏi hóc búa về việc liệu việc giúp đỡ Ukraine có dẫn đến việc chiếm lại Crimea, nơi Nga đã chiếm giữ và sau đó sáp nhập vào năm 2014. Charles Kupchan, một thành viên cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại và cựu Giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia về các vấn đề châu Âu trong chính quyền Obama, cho biết “sẽ không khuyến khích Ukraine tìm cách tái khẳng định quyền kiểm soát Crimea bằng vũ lực, đơn giản vì nguy cơ leo thang là rất lớn”.

Tùy thuộc vào thời gian chiến tranh kéo dài, vẫn chưa chắc các nhà lập pháp Mỹ có tiếp tục tài trợ cho các gói viện trợ cho Ukraine hay không. Quốc hội Mỹ đã cung cấp hơn 100 tỷ USD viện trợ cho Kiev kể từ khi xảy ra chiến sự vào năm ngoái, bao gồm 61,4 tỷ USD viện trợ quân sự. Chính quyền Biden vẫn kỳ vọng gói viện trợ Ukraine trị giá 45 tỷ USD mà Quốc hội thông qua vào tháng 12 sẽ kéo dài đến cuối năm tài chính này.

Một câu hỏi quan trọng có thể quyết định kết thúc chiến tranh là những người ủng hộ Ukraine có thể tiếp tục viện trợ vũ khí cho Kiev trong bao lâu. Đến một lúc nào đó, cuộc giao tranh sẽ làm cạn kiệt thậm chí toàn bộ sự ủng hộ của thế giới phương Tây dành cho Ukraine. Trong khi chi tiêu quốc phòng ở Mỹ và châu Âu đang có xu hướng tăng lên, phần lớn là do cuộc tấn công của Nga, năng lực công nghiệp để sản xuất vũ khí và đạn dược đã nổi lên như một nút cổ chai.

Đáp lại, các công ty ở cả hai bờ Đại Tây Dương đã công bố kế hoạch khởi động lại dây chuyền sản xuất đạn pháo và các loại vũ khí khác được coi là hơi phức tạp cho đến gần đây. Các dự luật ủy quyền quốc phòng và ngân sách tài chính năm 2023 của chính phủ Mỹ bao gồm tiền để mở rộng sản xuất vũ khí, tăng gấp đôi và thậm chí gấp ba khả năng sản xuất các loại vũ khí như đạn 155mm, lao chống tăng và Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao.

Tuy nhiên, Mark Cancian, cố vấn cấp cao của CSIS, người đã nghiên cứu về số lượng pháo binh được sử dụng trong chiến tranh, cho biết vẫn còn một câu hỏi mở là liệu Mỹ có thể tiếp tục vô thời hạn mức hỗ trợ hiện tại hay không. Mỹ sẽ tăng sản lượng đáng kể, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với những gì người Ukraine đang sử dụng.