Các cuộc đàm phán Brexit có thể bế tắc trong vài tháng

Ông David Davis và ông Michel Barnier tại cuôc họp báo ngày 28/9 tại Brussels (Bỉ)

Các cuộc đàm phán Brexit có thể sẽ bế tắc trong nhiều tháng trừ khi Anh đồng ý tôn trọng các cam kết tài chính. Trưởng đoàn đàm phán của EU đã đưa ra đề xuất sau khi kết thúc vòng đàm phán mới nhất. “Diễn biến linh hoạt mới” đã được tạo ra từ bài phát biểu của Thủ tướng Anh Theresa May ở Florence hồi tuần trước. Tuy nhiên, các vấn đề nổi bật vẫn còn tồn tại và ông Barnier cho rằng, người phụ trách Brexit của Anh - ông David Davis - dường như vẫn chưa sẵn sàng để xác định những cam kết tài chính trong quá khứ mà nước Anh phải đáp ứng. “Nước Anh giải thích rằng họ chưa xác định được cam kết của mình trong quá trình gia nhập EU” và “đối với EU, cách duy nhất để đạt được tiến bộ là tất cả các cam kết được thực hiện ở 28 nước thành viên”- ông Barnier đã nhấn mạnh.

Hai bên đã có một tuần làm việc mang tính xây dựng, nhưng chưa đạt được tiến triển nào, do đó, công việc thảo luận cần được tiếp tục trong nhiều tuần và nhiều tháng tới. Ông Barnier cho biết, nước Anh đã khẳng định các công dân EU sống tại Anh có thể kêu gọi các quyền của mình trước các tòa án Anh, theo đó “tiến bộ là rất quan trọng”. Nhưng vẫn còn bất đồng về vai trò của tòa án châu Âu trong việc đảm bảo các quyền đó và đây là một trở ngại cho EU vì tồn tại khoảng cách lớn giữa các nước thành viên. Các nhà lãnh đạo EU nhận định: Các cuộc đàm phán phải đạt được tiến bộ đáng kể trong việc giải quyết vấn đề tài chính của Anh, các quyền công dân và tình hình ở biên giới Ailen trước khi có thể mở rộng để bao trùm mối quan hệ giữa Anh và khối trong tương lai. Nước Anh đã hy vọng sẽ có được bước tiến trong đàm phán về quan hệ tương lai khi các nhà lãnh đạo EU gặp nhau trong tháng 10.

Theo ông Davis , những bước đi mang tính quyết định đã được thực hiện, nhất là đảm bảo quyền công dân. Ông kêu gọi tính thực dụng từ Ủy ban châu Âu - cơ quan điều hành của EU- vì vòng đàm phán này có ý nghĩa rất quan trọng. Trong một tuyên bố chung, Liên đoàn Công nghiệp và Liên minh Nghiệp đoàn Anh quốc cũng kêu gọi cả hai bên phải hành động để đảm bảo quyền của công dân sau tháng 3/2019. 15 tháng đã trôi qua, những bất ổn mà 4 triệu người châu Âu và công dân Anh đang đối mặt đã trở nên không thể chấp nhận được. Vì vậy, một sự đảm bảo rõ ràng về quyền ở lại cho các công dân ở cả Anh và EU 27 cần được thực hiện trong vài tuần tới.

Trong khi đó, Nghị viện châu Âu đang chuẩn bị phê phán chính thức Chính phủ Anh về việc phân biệt đối xử với người dân EU kể từ khi diễn ra cuộc bỏ phiếu Brexit. Dự kiến, Nghị viện châu Âu sẽ tiến hành bỏ phiếu đưa ra nghị quyết vào ngày 3/10 tới. Nghị quyết nhấn mạnh: “Những sự cố hành chính gần đây đã chứng minh sự phân biệt đối xử giữa công dân của EU 27 tại Anh và công dân của Anh ở EU 27 đang diễn ra và đang có ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của những người dân liên quan, hạn chế việc thực hiện có hiệu quả các quyền của họ”. Nghị quyết này cũng yêu cầu chính phủ Anh xử lý các cuộc đàm phán Brexit và tuyên bố Thủ tướng Theresa May phải đảm bảo rằng không có cơ sở hạ tầng kỹ thuật ở biên giới Ailen sau Brexit, tỉnh phía Bắc Ailen sẽ phải ở trong liên minh hải quan. Nghị viện châu Âu sẽ có quyền phủ quyết bất kỳ thỏa thuận nào giữa EU và Anh. Có lẽ vì thế, ông Barnier phải họp nhóm đàm phán Brexit gần như hàng tuần.

Ngôn ngữ mạnh mẽ được sử dụng trong 9 trang nghị quyết về vị thế của Anh, bao gồm những gì được mô tả là thất bại trong việc đưa ra đề xuất cụ thể để giải quyết tài chính. Dự thảo nghị quyết nói rằng: “Cho đến nay, sự thiếu vắng của bất kỳ đề xuất rõ ràng nào cũng đã cản trở tiến trình đàm phán”. Nghị quyết tiếp tục ghi nhận đề nghị của Thủ tướng Anh trong bài phát biểu của bà tại Florence về giai đoạn chuyển tiếp sau tháng 3/2019, nhưng bà May đã mâu thuẫn trực tiếp với ý kiến của ông Davis bằng cách khẳng định việc nước Anh vẫn sẽ tuân theo luật của EU và Tòa án châu Âu. Theo đó, nghị quyết diễn giải thêm “sự chuyển đổi như thế chỉ có thể xảy ra trên cơ sở các quy định, ngân sách, giám sát, tư pháp, các văn kiện và cơ cấu thực thi pháp luật của Liên minh châu Âu” và “chỉ có thể được xem xét theo thẩm quyền đầy đủ của tòa án của Liên minh châu Âu”.