Ca sĩ Hà Myo: Miệt mài nuôi dưỡng giấc mơ đưa xẩm ra thế giới

Ca sĩ Hà Myo (Nguyễn Thị Ngọc Hà) sinh năm 1993 và hiện công tác tại Nhà hát Ca Múa Nhạc Quốc gia Việt Nam. Cô được biết đến như một giọng ca trẻ dám bước ra khỏi vùng an toàn để thổi sức sống mới vào những làn điệu dân gian xưa cũ. Đặc biệt, từ khi bén duyên với hát xẩm cuối năm 2020, nữ ca sĩ 9X này đã tạo nên dấu ấn riêng khi kết hợp xẩm với rap, nhạc điện tử, mang âm nhạc truyền thống đến gần hơn với khán giả trẻ.

Nhân dịp ngày 20/10, Báo Công Thương đã có cuộc trò chuyện cùng Hà Myo để lắng nghe hành trình và khát vọng mà cô dành cho âm nhạc dân gian.

Nỗ lực đưa âm nhạc truyền thống đến gần hơn với giới trẻ

- Trong lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa, chị đã chọn cách cất lên làn điệu xẩm trong bài phát biểu. Hà Myo có thể chia sẻ rõ hơn về cảm xúc khi mang âm nhạc dân gian vào một sự kiện trọng đại như vậy không?

Ca sĩ Hà Myo: Trong Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa vừa qua Hà Myo may mắn được lựa chọn đại diện cho nghệ sĩ trẻ toàn quốc được phát biểu tại sự kiện. Đây là vinh dự lớn và là khoảnh khắc rất đặc biệt đối với Hà. 

Thay vì chỉ là một bài phát biểu trang trọng, Hà đã cất lên làn điệu xẩm vốn là loại hình âm nhạc mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc, gắn liền với tâm hồn Việt. Khi tiếng nhị và nhịp phách vang lên, Hà cảm nhận được sự kết nối sâu sắc giữa truyền thống và hiện tại và thật sự hạnh phúc khi thấy cả hội trường chú ý lắng nghe, đồng cảm, xúc động cùng mình.

Khoảng khắc đó, bản thân Hà nghĩ rằng có nói nhiều đến mấy cũng không thể "chạm" được cảm xúc  khi mọi người trực tiếp lắng nghe câu chuyện lịch sử qua những làn điệu câu hát xẩm mộc mạc. Và thực tế là Hà đã làm được điều đó.

- Bén duyên với hát xẩm từ cuối năm 2020, Hà Myo thấy mình đã vượt qua những “khúc quanh” nào để giữ tình yêu với âm nhạc truyền thống?

Ca sĩ Hà Myo: Bén duyên với xẩm cuối năm 2020, Hà Myo đã phải vượt qua ít nhất ba "khúc quanh" lớn, thứ nhất là vượt định kiến rằng xẩm là “cũ kỹ”; thứ hai là học hỏi và trau dồi để hát đúng tinh thần truyền thống; thứ ba là tìm cách đưa nó đến gần giới trẻ bằng một ngôn ngữ âm nhạc hiện đại. Đó là hành trình vừa thử thách, vừa nhiều cảm hứng.

- Vậy khi kết hợp xẩm với rap, nhạc điện tử và nhiều chất liệu đương đại khác, làm sao để giữ được những nét nguyên bản như tiếng nhị, nhịp phách chợ xưa?

Ca sĩ Hà Myo: Điều khó nhất chính là làm sao giữ được linh hồn xẩm là nhị, phách, lối luyến láy mà vẫn thổi được hơi thở mới. Có những lúc Hà phải thử đi thử lại nhiều bản phối, xẩm Hà Nội đã trải qua 38 lần chỉnh sửa, có lúc bị hoài nghi. Nhưng chính sự cẩn thận này mới giúp những sản phẩm xẩm kết hợp nhạc hiện đại của Hà Myo có thể chạm đến thế hệ trẻ, để họ nghe và thấy quen thuộc chứ không xa lạ.

Nhiều đêm Hà khóc vì thấy mình như đứng giữa hai bờ, nếu giữ nguyên bản thì sợ khán giả trẻ xa lạ, nếu đổi mới quá lại sợ mất hồn xưa. Đó là cảm giác cô đơn, bị nghi ngờ. Nhưng chính những khoảnh khắc đứng trên sân khấu, nhìn thấy ánh mắt tò mò rồi dần dần ngân nga theo của khán giả trẻ, khiến Hà xúc động. Lúc ấy Hà hiểu, mọi trăn trở đều xứng đáng.

Người ta vẫn nói, để gắn bó với âm nhạc truyền thống, nhất là xẩm, nghệ sĩ trẻ phải đánh đổi nhiều thứ, từ cơ hội thị trường đến cả những gánh nặng tài chính. Đối với bản thân Hà, lựa chọn hát xẩm không dễ, có nhiều đánh đổi cả về cơ hội thị trường lẫn tài chính. Nhưng động lực lớn nhất của Hà Myo là niềm tin, âm nhạc dân gian nếu được làm mới đúng cách sẽ chạm đến trái tim khán giả hôm nay. Và Hà muốn được góp phần nhỏ bé trong hành trình giữ gìn, bảo tồn các giá trị văn hoá đó.

Tiếp tục gắn bó với xẩm bằng sản phẩm mới mẻ

- Chị từng chia sẻ mong muốn cháy bỏng là đưa âm nhạc truyền thống Việt Nam vươn ra thế giới. Giờ đây, giấc mơ ấy đã được hiện thực hóa ra sao?

Ca sĩ Hà Myo:  Hà đã mang xẩm đến các festival quốc tế, tới nhiều nước châu Âu và nhiều nước châu Á. Mỗi lần mang xẩm ra nước ngoài, khi hát những câu luyến láy xưa trước khán giả quốc tế, Hà thấy lòng mình dâng trào niềm tự hào. Cảm giác như mang quê hương trong tim ra giới thiệu với bạn bè năm châu. Vì thế, mơ ước đưa xẩm ra thế giới với Hà không còn là viễn tưởng và Hà đang nỗ lực, miền mài để tiếp tục thực hiện ước mơ đó. 

- Thị trường âm nhạc ngày càng cạnh tranh khốc liệt, việc lựa chọn gắn bó với dòng nhạc truyền thống là một quyết định không hề dễ dàng. Hà muốn gửi gắm điều gì đến những nghệ sĩ trẻ?

Ca sĩ Hà Myo: Điều Hà muốn nói với các nghệ sĩ trẻ rằng, đừng ngại chọn bản sắc của mình. Bởi cảm giác được đứng giữa ánh đèn, hát lên điều mình tin và thấy khán giả đồng cảm, đó là hạnh phúc không gì thay thế được.

Đối với Hà, thị trường có thể nhiều thách thức cũng như cám dỗ, nhưng giá trị bền vững nằm ở văn hoá, ở di sản. Trong thời gian tới, khán giả sẽ thấy thêm nhiều dự án kết hợp dân gian, hiện đại, cả ở sân khấu lớn lẫn trên các trang mạng xã hội. Hà muốn tiếp tục hành trình này bằng những sản phẩm mới mẻ, nhưng vẫn đầy chất Việt.

- Xin cảm ơn Hà về những chia sẻ!

Ca sĩ Hà Myo đã khẳng định tài năng bằng loạt giải thưởng như: Á quân Giọng hát hay Hà Nội 2020, Gương mặt trẻ Việt Nam triển vọng 2021, Quán quân Sàn chiến giọng hát 2022… Cùng nhiều bản xẩm được yêu thích như “Xẩm Hà Nội”, “Xẩm xuân xanh”, “Xẩm Bốn mùa hoa Hà Nội”.