Bứt phá từ OCOP, Sơn La định hình nông thôn mới

Sau hơn 6 năm triển khai Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), tỉnh Sơn La đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận với 204 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm đạt 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao và 141 sản phẩm 3 sao. Chương trình không chỉ mang lại giá trị kinh tế thiết thực, nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần chuyển dịch nền nông nghiệp từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hóa quy mô, trở thành nội lực quan trọng thúc đẩy xây dựng nông thôn mới.

Ông Dương Gia Định, Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Sơn La, cho biết việc triển khai chương trình OCOP được tỉnh bám sát theo tiêu chí “Kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất” trong Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Tỉnh Sơn La đã chủ động học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương, tập trung phát triển sản xuất, tạo việc làm cho lao động nông thôn và chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương theo hướng hiệu quả, bền vững.

Gian trưng bày sản phẩm OCOP của huyện Sông Mã. Ảnh: Báo Sơn La

Từ năm 2023, việc đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP được phân cấp từ xã, huyện, thay cho cấp tỉnh như trước đây. Cụ thể, các sản phẩm đạt 3 sao do cấp huyện công nhận. Sự điều chỉnh này giúp rút ngắn quy trình, tiết kiệm chi phí, tạo điều kiện thuận lợi để các địa phương chủ động lựa chọn, phát triển sản phẩm đặc trưng của mình.

Nhiều hợp tác xã (HTX) đã tận dụng tốt chương trình OCOP để phát triển sản phẩm gắn với xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ. Điển hình là sản phẩm mận Ruby của HTX Nông sản bản địa Noọng Piêu (xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu), được sản xuất theo quy trình VietGAP, hướng tới hữu cơ từ năm 2019. Năm 2023, sản phẩm mận của HTX được công nhận đạt OCOP 4 sao. Hiện HTX đã có 30,5 ha mận được cấp mã số vùng trồng, trong đó 12 ha sản xuất hữu cơ. Theo bà Nguyễn Phương Thanh, Phó Giám đốn OCOP không chỉ khẳng định chất lượng sản phẩm mà còn là "tấm vé thông hành" giúp sản phẩm tiếp cận các hệ thống siêu thị lớn trong nước.

Tại huyện Bắc Yên, HTX Dịch vụ nông nghiệp Làng Chếu lựa chọn phát triển sản phẩm miến dong, sản phẩm đặc trưng của địa phương. Ông Sồng A Mang, Giám đốc HTX, cho biết: Tham gia OCOP, HTX được hỗ trợ cải tiến bao bì, quảng bá tại các hội chợ, tuần hàng thương mại. Nhờ đó, chỉ sau hơn 2 năm đạt chuẩn OCOP, hai sản phẩm miến dong tươi và khô của HTX đã tăng quy mô sản xuất, mở rộng thị trường, nâng giá trị sản phẩm lên khoảng 20%. Doanh thu năm 2024 đạt hơn 800 triệu đồng.

Song song với việc phát triển sản phẩm, tỉnh Sơn La chú trọng hoạt động xúc tiến thương mại và quảng bá. Tỉnh đã xây dựng 12 điểm giới thiệu sản phẩm OCOP tại các huyện, thị xã, thành phố, đồng thời đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử. Tỉnh cũng tích cực ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác với các tỉnh như Quảng Ninh, Đà Nẵng để tăng cường quảng bá, kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP ra thị trường rộng lớn hơn.

Sản phẩm OCOP của HTX Aratay Coffee được công nhận sản phẩm nông nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2024. Ảnh: Báo Sơn La

Ngoài ra, các HTX, doanh nghiệp của tỉnh được hỗ trợ tham gia hội chợ, tuần hàng trong và ngoài tỉnh để giao thương trực tiếp với các đối tác tiềm năng. Nhờ đó, nhiều sản phẩm OCOP đã được ký kết hợp đồng tiêu thụ dài hạn, mở rộng kênh phân phối và thúc đẩy liên kết vùng.

HTX Aratay Coffee (xã Chiềng Chung, huyện Mai Sơn) là một ví dụ về sự năng động trong quảng bá sản phẩm. Năm 2022, HTX đưa thương hiệu Ara Tay Coffee tham gia chương trình OCOP và nhanh chóng đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Shopee. Nhờ cam kết về chất lượng và sản phẩm sạch, cà phê của HTX ngày càng được thị trường đón nhận tích cực.

Có thể khẳng định, chương trình OCOP đã và đang khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của các địa phương ở Sơn La. Việc phát triển sản phẩm gắn với thương hiệu, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường đã tạo động lực phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân và thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới tại tỉnh miền núi này.