Bước chuyển mình của 10 tỉnh dẫn đầu FTA Index 2024

Như Báo Công Thương đã đưa tin, chiều ngày 8/4, tại trụ sở Chính phủ, Bộ Công Thương đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ tổ chức Lễ công bố Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các Hiệp định thương mại tự do của các địa phương - FTA Index năm 2024.

Bộ Chỉ số FTA Index sẽ là công cụ đánh giá định lượng, khách quan, toàn diện về tình hình, mức độ thực thi các FTA tại 63 tỉnh, thành phố trong cả nước. Tại sự kiện đã có hàng chục địa phương được vinh danh khi nằm ở top đầu.

FTA Index, bảng xếp hạng tưởng chừng kỹ thuật khô khan lại trở thành tấm gương chiếu rọi nỗ lực hội nhập của từng địa phương. Khi Cà Mau, Thanh Hóa, Bình Dương, Khánh Hòa… vươn lên dẫn đầu, điều đó không chỉ là sự thăng hạng về điểm số, mà là cú bật của một tinh thần cải cách từ cơ sở. Bảng xếp hạng này không chỉ đo hiệu quả truyền thông FTA, mà đo cả chiều sâu pháp lý, năng lực hỗ trợ doanh nghiệp và cam kết phát triển bền vững. Nó giống như cỗ xe có bốn bánh cùng chuyển động.

Bộ trưởng Bộ Công Thương trao bằng khen cho các địa phương có thành tích tốt nhất (Ảnh: Cấn Dũng)

Bất ngờ với những cánh chim mở đường và con số biết nói

Cà Mau, mảnh đất cuối trời Nam – lần đầu tiên đứng đầu toàn quốc về FTA Index. Từ một tỉnh thuần nông, trong đó thủy sản là chính, nay Cà Mau đã vươn lên làm điểm sáng trong truyền thông FTA, ban hành văn bản pháp luật hiệu quả và có những chương trình đào tạo doanh nghiệp bài bản. Họ không đợi doanh nghiệp “tự bơi”, mà bày ra bản đồ dòng chảy hội nhập.

Hay Thanh Hóa, nơi mà theo cách nói của một lãnh đạo, từng “là người khổng lồ bị ngủ quên”, nay tỉnh này bừng tỉnh với 34,13 điểm tổng FTA, đứng ở vị trí thứ 2 toàn quốc. Kết quả của những nỗ lực từ tổ chức đối thoại doanh nghiệp định kỳ, có bản đồ FTA từng ngành, và đặc biệt, không coi hội nhập là chuyện “trên trung ương bảo sao làm vậy”.

Có nhiều địa phương đã đạt được những kết quả bất ngờ, có thể không toàn diện nhưng đã có nhiều tiêu chí đứng đầu. Đơn cử nhưh Khánh Hòa đạt 8,69 điểm trong tiêu chí pháp luật FTA – cao nhất cả nước. Bình Dương thuộc Top 3 toàn diện trong cả 4 chỉ số. Hay Trà Vinh, Long An, Ninh Bình - những cái tên ít khi nằm Top cải cách, nay đang thay đổi cách nhìn. Từng điểm số không chỉ là “số học hành chính” mà là phản chiếu cách lãnh đạo tỉnh coi doanh nghiệp là trung tâm chính sách.

Qua bảng xếp hạng chỉ số FTA Index 2024 cho thấy có một điểm chung ở các tỉnh dẫn đầu đó là "dám thay đổi tư duy hành chính sang tư duy đồng hành". Họ đã không làm theo nguyên tắc hành chính vì “đến thời hạn”, mà hành động vì hiểu doanh nghiệp cần gì để tận dụng FTA.

Mô hình lan tỏa cần được định danh và một vài gợi ý

Khi những địa phương như Điện Biên, Bạc Liêu, Hà Giang – vốn không phải đầu tàu kinh tế – lại lọt Top 10, thì mọi người mới vỡ lẽ ra rằng: Không phải giàu thì mới hội nhập tốt, mà là “giàu ý chí cải cách”.

Minh chứng rõ nhất là tỉnh Điện Biên, một địa phương dù còn khó khăn hạ tầng, nhưng lại là một trong những tỉnh truyền thông FTA hiệu quả nhất với doanh nghiệp bản địa. Với cách làm đổi mới, họ không phát tài liệu dày cộm, mà xây dựng infographic, truyền hình địa phương, thậm chí tổ chức “Hội thi tìm hiểu EVFTA trong nông dân”.

Có thể nói FTA Index không chỉ là bảng đo, mà là khởi đầu cho các tư duy mới trong quản lý, cách làm hiệu quả.

Trong đó có thể lan toả, nhân rộng mô hình mentoring FTA giữa các tỉnh. Theo đó những địa phương ở nhóm đầu có thể giúp nhóm cuối bằng bộ tài liệu mẫu, chuyển giao kỹ thuật truyền thông, quản lý KPI…Đây là cách làm hiệu quả theo kiểu cầm tay chỉ việc để cùng chung tay phát triển.

Đối với công tác chỉ đạo vùng, các Ban chỉ đạo FTA vùng như Đồng bằng sông Cửu Long, Trung du miền núi Bắc Bộ… nên được tái thiết theo hướng kết nối liên tỉnh.

Và để nâng cao hiệu quả bộ chỉ số FTA Index, nên tổ chức Giải thưởng FTA cấp tỉnh để vinh danh tập thể, Sở ngành làm tốt FTA, thậm chí đưa vào đánh giá thi đua công vụ, làm cơ sở để xếp loại cuối năm.

Có thể khẳng định, FTA là bài kiểm tra thể chế ở quy mô vi mô nhất – cấp huyện, cấp xã. Và những tỉnh dẫn đầu FTA Index chính là tấm gương để cả nước nhìn vào mà học cách “hội nhập không bằng khẩu hiệu, mà bằng hành động cụ thể”.