Theo Bộ Công an, sau 8 năm thực thi, Bộ luật Hình sự hiện hành bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt trong quy định về hình phạt tử hình. Một số tội danh có khung hình phạt tử hình nhưng thực tế ít hoặc không được áp dụng, như tội tham ô tài sản, nhận hối lộ hay sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Đồng thời, việc duy trì án tử hình đối với một số tội danh gặp khó khăn về thủ tục, thời gian xét xử và thi hành án.
Bộ Công an cũng nêu rõ, theo quy định Bộ luật Hình sự hiện hành còn 18 tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình. Nhưng thực tiễn thời gian qua cho thấy, một số tội danh có tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội không cần thiết phải duy trì hình phạt tử hình.
Vì vậy, tại dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi, Bộ Công an đề xuất bỏ 8 tội danh bằng hình phạt tử hình và thay bằng tù chung thân không xét giảm án đối với các tội danh gồm: Tham ô tài sản (Điều 353); Nhận hối lộ (Điều 354); Gián điệp (Điều 110); Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước (Điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).
Bộ Công an cho rằng, việc thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án vẫn đảm bảo tính răn đe và loại bỏ tội phạm khỏi xã hội.
Dự kiến, dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025).
