Bình đẳng đầu tư, quyết liệt cải tổ doanh nghiệp nhà nước

VAFI đánh giá, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư hiện hành chưa giải quyết được những tồn tại trong đời sống quản trị doanh nghiệp, chưa thúc đẩy được nền kinh tế cũng như doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ. Do vậy, quá trình sửa đổi, bổ sung cần giải quyết những vấn đề đang đặt ra, đó là:

Thứ nhất, phải mở ra khuôn khổ pháp lý theo thông lệ thế giới tiên tiến để tăng cường thu hút thêm nhiều vốn và công nghệ từ nhà đầu tư nước ngoài, từ đó kích thích thị trường chứng khoán phát triển, kích thích dòng vốn đầu tư trong nước đầu tư vào thị trường chứng khoán và đầu tư vào các doanh nghiệp chưa niêm yết. Phải kích thích thay đổi cơ cấu cổ đông trong công ty đại chúng theo hướng giảm mạnh tỷ lệ cổ phần nhà nước, giảm tỷ trọng cổ phần cá nhân, tăng tỷ trọng nắm giữ cổ phần của các nhà đầu tư tổ chức và đầu tư chiến lược theo thông lệ thế giới. Có như vậy mới tạo lập được hàng vạn doanh nghiệp có cơ cấu cổ đông ổn định vững chắc, có tiềm lực tài chính mạnh và giảm phụ thuộc vào nguồn vốn ngân hàng.

Sản xuất, lắp ráp ô tô tại Việt Nam. Ảnh minh họa

Thứ hai, thủ tục thành lập doanh nghiệp phải đơn giản hơn, nhất là các lĩnh vực liên quan đến ngành nghề kinh doanh có điều kiện, phải kích thích mạnh sự phát triển của hệ thống các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Thứ ba, đến nay vẫn chưa xóa bỏ được tận gốc tình trạng quản lý yếu kém, tham nhũng trong khối doanh nghiệp nhà nước.

Từ nhận định nêu trên, VAFI đề xuất, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, cần coi nhà đầu tư nước ngoài khi đến Việt Nam thành lập doanh nghiệp và hoạt động theo Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, hoặc tham gia cổ phần chi phối thì coi là doanh nghiệp trong nước, được đối xử bình đẳng như nhà đầu tư trong nước từ các khâu thành lập, đăng ký kinh doanh, quản lý nhà nước về doanh nghiệp và phát triển đầu tư dự án.

Hạn chế về tỷ lệ cổ phần sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài chỉ cần thực hiện với số ít ngành nghề đặc biệt, chứ không phải là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Hiện tại, đang có nhiều ngành nghề kinh doanh có điều kiện hạn chế tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài. Theo VAFI, việc ban hành ngành nghề kinh doanh có điều kiện là để phục vụ công tác quản lý nhà nước, chứ không phải để hạn chế công nghệ và vốn từ nhà đầu tư nước ngoài. Trên tinh thần đó, cần thống kê và loại bỏ khoảng 80% ngành nghề kinh doanh có điều kiện đang qui định hạn chế tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài hiện nay.

VAFI cho biết, sở dĩ Singapore trở thành một trong những thị trường tài chính lớn nhất châu Á và cũng là thị trường tài chính lớn trên thế giới, không phải họ có quá nhiều tiền để biến đất nước ít người của họ trở thành trung tâm tài chính lớn, mà pháp luật về đầu tư, doanh nghiệp của Singapore coi tất cả nhà đầu tư nước ngoài đến thành lập doanh nghiệp và hoạt động theo luật của họ là doanh nghiệp trong nước, được đối xử bình đẳng như doanh nghiệp bản xứ.

Đối với khối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), VAFI cho rằng, phải có những giải pháp quyết liệt cải tổ. Theo đó, DNNN phải là doanh nghiệp có cổ phần chi phối của nhà nước, phải niêm yết chứng khoán, thuộc danh mục ngành nghề mà nhà nước cần nắm giữ chi phối, duy trì số ít doanh nghiệp mà nhà nước cần nắm giữ 100% vốn thực sự cần thiết. Còn lại, tất cả DNNN khác, doanh nghiệp có cổ phần nhà nước không thuộc đối tượng vừa nêu thì phải cổ phần hóa, thoái vốn và niêm yết chứng khoán. Thành viên HĐQT, Ban Kiểm soát của DNNN, doanh nghiệp có vốn nhà nước (từng thành viên đại diện vốn nhà nước) nếu không tuân thủ các qui định cải tổ thì phải tự động mất chức.