Biến di sản thành tài sản, hướng đến công nghiệp văn hóa sáng tạo

Văn hóa chuyển từ nền tảng tinh thần thành sức mạnh nội sinh

Ngày 29/10, tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã thảo luận tại hội trường về kinh tế - xã hội và sắp xếp bộ máy nhà nước.

Phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: Lĩnh vực văn hóa đã được Đảng, Nhà nước và nhân dân đặc biệt quan tâm. Từ quan điểm nhất quán “văn hóa phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và do nhân dân sáng tạo, thụ hưởng”, hệ thống thể chế, chính sách và tổ chức thực hiện về văn hóa đã được chú trọng, tạo chuyển biến rõ rệt cả về nhận thức và kết quả thực tiễn.

Ông Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: Văn hóa đã trở thành “niềm tự hào”, thể thao là “sức mạnh”, du lịch là “nhịp cầu kết nối”, còn thông tin truyền thông là “mạch dẫn” giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Cùng với đó, du lịch Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế là điểm sáng của nền kinh tế, thể thao đạt nhiều thành tích trên đấu trường quốc tế, báo chí, truyền thông phát huy vai trò là kênh định hướng dư luận và lan tỏa giá trị tốt đẹp.

Theo Bộ trưởng, trước đây chúng ta chỉ xem văn hóa như “nền tảng tinh thần” của xã hội, thì nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhận thức đó đã được nâng lên một tầm cao mới: văn hóa là sức mạnh nội sinh, là hệ điều tiết bảo đảm cho sự phát triển bền vững.

Cùng với quá trình hoàn thiện thể chế, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế trong tiến trình phát triển văn hóa toàn cầu. Đề xuất của Việt Nam về “Thập niên văn hóa vì phát triển bền vững” đã được UNESCO và cộng đồng quốc tế đánh giá cao, phản ánh bước tiến mới trong tư duy phát triển văn hóa gắn liền với kinh tế.

Hiện nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công bố 5 nhóm sản phẩm chủ lực gồm: Du lịch sinh thái, du lịch biển đảo, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và du lịch nghỉ dưỡng cao cấp. Các sản phẩm này đã được triển khai hiệu quả tại nhiều địa phương, góp phần cụ thể hóa Nghị quyết 82/NQ-CP của Chính phủ về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

“Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã cũng mở ra cơ hội mở rộng không gian phát triển du lịch địa phương. Bộ đã đề nghị các địa phương rà soát, tái thiết kế lại bản đồ du lịch để hình thành các chuỗi sản phẩm đặc sắc, mang tính vùng miền và có chiều sâu”- ông Nguyễn Văn Hùng cho hay.

Bộ trưởng lấy ví dụ, tại khu vực Tây Nguyên, sản phẩm du lịch Biển Hồ – Ghềnh Ráng được hình thành trên cơ sở kết nối giá trị thiên nhiên, văn hóa và cảnh quan giữa hai địa phương Gia Lai và Bình Định, tạo nên điểm nhấn mới mang tính biểu tượng cho du lịch khu vực.

Hướng đến công nghiệp văn hóa sáng tạo

Theo Bộ trưởng, Việt Nam đang từng bước chuyển hướng từ “bảo tồn di sản” sang “biến di sản thành tài sản” phục vụ phát triển kinh tế. Các mô hình sáng tạo tại Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) hay Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) là minh chứng rõ nét cho việc di sản văn hóa khi được khai thác đúng hướng sẽ trở thành nguồn lực phát triển kinh tế, du lịch, đóng góp lớn cho ngân sách địa phương.

Trong định hướng phát triển công nghiệp văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung chiến lược mới đến năm 2035. Theo đó, Việt Nam ưu tiên phát triển những lĩnh vực có lợi thế cạnh tranh như nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế sáng tạo.

Chiến lược này đặt trên ba trụ cột: Nhà sáng tạo, bao gồm đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức và nhân dân là trung tâm của quá trình sáng tạo; Doanh nghiệp là cầu nối biến ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm hàng hóa, dịch vụ văn hóa; Nhà nước, giữ vai trò kiến tạo, hoàn thiện thể chế, chính sách, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển công nghiệp văn hóa.

Bộ trưởng cho biết, Bộ Chính trị đã giao Chính phủ, và Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết về chấn hưng, phát triển văn hóa Việt Nam trong giai đoạn mới. Đây sẽ là cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng nhằm đưa văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, nền tảng tinh thần và động lực của phát triển bền vững quốc gia, phù hợp với xu thế chung của Liên hợp quốc và cộng đồng quốc tế.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: “Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục nhất quán quan điểm phát triển văn hóa ngang tầm với kinh tế và chính trị, đưa văn hóa trở thành sức mạnh mềm của quốc gia trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số.”