Báo động xu hướng thanh thiếu niên dùng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng

14% học sinh từng sử dụng thuốc lá điện tử

Tại hội thảo "Phòng chống tác hại của thuốc lá thế hệ mới: Bằng chứng khoa học và kinh nghiệm tại Việt Nam và trên thế thế giới" do Quỹ VinFuture tổ chức, GS. Hoàng Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế Công cộng đã đưa ra những thông tin đáng lo ngại về mức độ sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ở giới trẻ Việt Nam.

Theo kết quả nghiên cứu mới nhất do GS. Minh và cộng sự thực hiện, tỷ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 đã từng thử thuốc lá điện tử lên tới 14%, trong đó 7% đang sử dụng thường xuyên trong vòng 30 ngày qua. Còn với thuốc lá nung nóng, con số này lần lượt là 1,8% và chưa đến 1%.

Điều đáng báo động hơn là một bộ phận không nhỏ học sinh vẫn còn những hiểu lầm về tác hại của các loại thuốc lá này. Kết quả khảo sát cho thấy, 10,6% học sinh tin rằng thuốc lá điện tử không gây hại hoặc ít gây hại hơn so với thuốc lá truyền thống. Con số này đối với thuốc lá nung nóng là 3%.

Tỷ lệ học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 đã từng thử thuốc lá điện tử đáng báo động lên tới 14%. Ảnh minh họa

GS. Hoàng Văn Minh nhấn mạnh "Nhiều người thường tập trung vào chất nicotine khi đánh giá tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Tuy nhiên, các thành phần khác trong aerosol (hơi phun) của các sản phẩm này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Các hương liệu, kim loại nặng và các tạp chất khác có thể gây hại cho đường hô hấp và sức khỏe tổng thể."

Nguyên nhân của tình trạng này có thể do nhiều yếu tố, trong đó có việc tiếp thị sản phẩm một cách tinh vi, hướng đến đối tượng trẻ tuổi, cũng như việc thiếu hiểu biết đầy đủ về tác hại của các loại thuốc lá mới.

Các chuyên gia y tế cảnh báo, việc sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng ở giới trẻ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe, bao gồm các bệnh về đường hô hấp, tim mạch và ung thư. Ngoài ra, việc nghiện nicotine từ sớm cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ ở tuổi vị thành niên.

“Cần phải hành động ngay lập tức, xây dựng và thực thi các chính sách kiểm soát chặt chẽ đối với những sản phẩm này” GS . Hoàng Văn Minh chia sẻ.

Nhiều nước đã cấm thuốc lá thế hệ mới

Bà Bungon Ritthiphakdee, cố vấn cấp cao cho Liên minh phòng chống tác hại thuốc lá khu vực Đông Nam Á (SEATCA) và Giám đốc điều hành Trung tâm Quản trị và kiểm soát thuốc lá toàn cầu (GGTC), cũng chia sẻ kinh nghiệm kiểm soát các sản phẩm thuốc lá mới ở Thái Lan và Đông Nam Á.

Theo bà Bungon, mặc dù ngành công nghiệp thuốc lá và nicotine tuyên bố rằng các thiết bị thuốc lá điện tử (ESD) là lựa chọn thay thế ít gây hại hơn so với thuốc lá thông thường nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng phản bác lại tuyên bố này.

Các khí bay hơi từ ESD chứa các hóa chất độc hại gây hại cho đường hô hấp và tim mạch và tác động lâu dài của chúng rất ảnh hưởng cho sức khỏe

Trên thế giới, các cách tiếp cận để kiểm soát ESD rất đa dạng, từ lệnh cấm hoàn toàn đến các quy định hạn chế và không có quy định. Với bằng chứng rõ ràng và ngày càng tăng về tác hại của ESD và sự hấp dẫn của chúng đối với giới trẻ, các biện pháp nghiêm ngặt nhằm cấm hoặc hạn chế sản xuất, bán, phân phối, tiếp thị và sử dụng ESD là điều cần thiết để giảm thiểu sự hấp dẫn đối với thanh thiếu niên và ngăn chặn việc bình thường hóa sử dụng các thiết bị này. Hiện nay, hơn 40 quốc gia và khu vực đã cấm ESD.

Trong ASEAN, ESD bị cấm tại Brunei, Campuchia, Lào, Singapore và Thái Lan. Singapore đã cấm nhập khẩu và bán các sản phẩm thuốc lá điện tử từ năm 2011; năm 2017, lệnh cấm này được mở rộng bao gồm cả việc mua, phân phối, sử dụng, sở hữu, quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ cho ESD. Tại Thái Lan, từ năm 2014, việc nhập khẩu thuốc lá điện tử và chất lỏng điện tử đã bị cấm; năm 2015, lệnh cấm này được mở rộng để bao gồm cả việc bán các sản phẩm này. Thuốc lá nung nóng (HTPs) cũng bị phân loại là thuốc lá điện tử, do đó cũng bị cấm theo các quy định hiện hành.

GS Hoàng Văn Minh cho biết thêm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng trong giới trẻ Việt Nam không phải là cao nhất trên thế giới, nhưng nếu so trong khu vực Đông Nam Á thì đáng quan ngại.

"Việt Nam thiếu các quy định cụ thể về thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, điều này có thể khiến chúng trở nên dễ tiếp cận hơn, đặc biệt khi so sánh với Thái Lan hoặc Singapore, nơi đã thực hiện các lệnh cấm nghiêm ngặt đối với những sản phẩm này", GS Hoàng Văn Minh nói.

Ngành công nghiệp thuốc lá không ngừng tìm kiếm các cách thức mới để tiếp cận người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ. Việc quảng cáo thuốc lá điện tử trên các nền tảng số đang trở thành một vấn đề nan giải cần được quản lý chặt chẽ hơn.