Báo chí Cách mạng Việt Nam: Truyền thống trăm năm tầm nhìn thế kỷ

Ngày 21/6/1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập Báo Thanh niên, cơ quan ngôn luận của “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội” - tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, ngày 5/2/1985, Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra Quyết định số 52-QĐ/TƯ lấy ngày 21/6 hằng năm là Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Hun đúc truyền thống trăm năm

Trong Lời chúc mừng cuốn sách: “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925– 2025)” do Nhà xuất bản Thông tấn vừa ra mắt bạn đọc cả nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khái quát về truyền thống trải dài một thế kỷ của báo chí cách mạng Việt Nam: “Suốt hành trình một thế kỷ, đội ngũ báo chí cách mạng Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Báo chí luôn đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và Nhân dân, là tiếng nói của lương tri, là vũ khí sắc bén trong công cuộc đấu tranh với cái xấu, cái ác, bảo vệ lẽ phải, khơi dậy và lan tỏa tinh thần đoàn kết, khát vọng phát triển và ý chí vươn lên của dân tộc”.

Những lời đánh giá sâu sắc, tâm huyết đó của người đứng đầu Đảng ta cũng chính là sự biểu dương việc hun đúc nên một truyền thống trăm năm hết sức vẻ vang của nền báo chí cách mạng được khởi đầu từ Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà báo vĩ đại của nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Khi báo chí cách mạng Việt Nam bước vào tuổi 20 tràn đầy sức sống là khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Báo chí Cách mạng Việt Nam bước sang tuổi 50 cũng là khi cả nước trọn vẹn thống nhất, non sông một dải đi lên chủ nghĩa xã hội. Khi ở tuổi 61, báo chí cách mạng Việt Nam lại vững bước đi đầu cùng sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, vượt lên mọi chông gai của thời cuộc và của chính mình để xây dựng tâm thế mới của đất nước.

Và hôm nay khi kỷ niệm tròn một thế kỷ kể từ khởi nguồn 21/6/1925 với Báo Thanh niên từ bàn tay, trí tuệ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, báo chí cách mạng Việt Nam vẫn vững bước, mạnh mẽ đồng hành cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc. Đó là kỷ nguyên cả dân tộc vươn mình vớit âm thế, sức vóc mạnh mẽ của con cháu Thánh Gióng. Để thỏa lòng Bác mong, thỏa nguyện ước của bao thế hệ người Việt Nam, trong đó có cả những người cầm bút, những anh hùng, liệt sĩ nhà báo tiền bối góp công xây dựng, nâng tầm một nền báo chí luôn đi đầu, ở tuyến đầu vì sự trường tồn của hai chữ Việt Nam, của sự khẳng định hai tiếng Việt Nam.

Tự hào và tầm nhìn thế kỷ

Nếu như thế kỷ đầu tiên của báo chí cách mạng Việt Nam thực sự là thế kỷ của ánh sáng thì những cơ hội mới đang được mở ra ở thế kỷ thứ hai cũng đồng nghĩa với những cơ hội để người làm báo tiếp tục dấn thân, hòa mình vào dòng chảy lớn của đất nước, của dân tộc. Báo chí Cách mạng Việt Nam đã tự khẳng định như một lực lượng tư tưởng - văn hóa, kiến tạo lòng tin, kết nối ý Đảng với lòng dân.

Từ hạt mầm "Thanh niên" năm 1925, báo chí cách mạng Việt Nam đã lớn lên cùng dân tộc, viết nên những trang sử bằng mực in và bằng máu. Giờ đây, khi bước vào hành trình thế kỷ mới, báo chí cách mạng mang trong mình không chỉ tự hào quá khứ, mà còn trọng trách tương lai. Trọng trách ấy có cái tên tầm nhìn thế kỷ.

Tầm nhìn trăm năm ấy không chỉ được đặc trưng bởi khát vọng công nghệ. Mà trước hết và trên hết phải là khát vọng lý tưởng, văn hóa và nhân cách của trí tuệ văn hóa, của đạo đức nhân văn Việt Nam. Chỉ khi ấy, báo chí cách mạng Việt Nam mới có thể đứng vững, dẫn dắt và trường tồn như ánh sáng soi đường trong một thế giới đổi thay.

Đó chính là hiện thực hóa tư tưởng văn hóa soi đường cho quốc dân đi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới.

Bối cảnh báo chí mới sẽ mang đặc trưng của trí tuệ nhân tạo (AI) với sự trỗi dậy của các nhà báo AI, hệ thống tự động xác lập nội dung và các nền tảng tích hợp dữ liệu, cảm xúc, thị giác. Không thể đứng ngoài dòng chảy ấy, nhưng cũng không thể và không chấp nhận “chạy theo công nghệ” mà cần chủ động định hướng công nghệ bằng tư tưởng, chủ động xây dựng những chuẩn mực báo chí đạo đức cho thời đại trí tuệ nhân tạo.

Bối cảnh mới đang đòi hỏi cao độ báo chí và những người làm báo hơn bao giờ hết tư duy tái cấu trúc, tái định vị. Và hơn hết là việc làm mới mình. Nhà báo thế kỷ tới không thể chỉ mang danh người viết, mà phải đúng vai người “kiến tạo truyền thông”, làm chủ công nghệ, phân tích dữ liệu, sử dụng AI và đặc biệt là người bảo vệ sự thật từ trong không gian số. Đạo đức nghề nghiệp không chỉ là kỷ luật nội tâm mà còn trở thành “la bàn nhân cách” giữa bão thông tin. Để vẫn xứng danh “thư ký của thời đại”.

Kỳ diệu thay ở thế kỷ mới này của báo chí cách mạng Việt Nam, lại vẹn nguyên tư tưởng, lời chỉ dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh với báo chí khi luôn sẵn sàng tâm thế, sẵn sàng tinh thần cho sự nghiệp phò chính, trừ tà.

Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp để chúng ta ôn lại truyền thống hào hùng, mà còn là dấu mốc để báo chí nước nhà vững bước vào kỷ nguyên đổi mới sáng tạo, hội nhập và phát triển bền vững. Tôi tin tưởng và mong muốn các nhà báo, các cơ quan báo chí sẽ tiếp tục giữ vững bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp, phát huy trí tuệ, tâm huyết và năng lực chuyên môn, viết tiếp những trang sử vẻ vang của Tổ quốc, của dân tộc”, Tổng Bí thư Tô Lâm viết trong Lời chúc mừng cuốn sách ảnh: “100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam (1925 - 2025)”.