Tin Khu Vực 
 |
| Phối cảnh Dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành |
Sẽ thu hồi 5.614,65 ha đất
Trình bày Báo cáo thẩm tra về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án thành phần để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, để triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, tổng diện tích đất dự kiến thu hồi lên đến 5.614,65 ha, gồm 5.000 ha đất xây dựng cảng hàng không và 614,65 ha đất xây dựng các khu tái định cư và nghĩa trang.
Về cơ cấu diện tích đất dự kiến thu hồi, phần diện tích đất 5.000 ha của dự án gồm đất của hộ gia đình, cá nhân sử dụng khoảng 2.970,2 ha/5.000 ha (chiếm tỷ lệ 59,4% tổng diện tích đất dự án); đất do cơ quan, tổ chức sử dụng khoảng 1.923,1 ha/5.000 ha (chiếm tỷ lệ 38,5% tổng diện tích đất dự án); đất giao thông, sông suối khoảng 106,7 ha/5.000 ha (chiếm tỷ lệ 2,1% tổng diện tích đất dự án). Phần diện tích đất để xây dựng 2 khu tái định cư và nghĩa trang (614,65 ha) là đất vườn cây cao su do Công ty TNHH MTV Tổng công ty Cao su Đồng Nai quản lý.
Tổng số hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất là 4.730 hộ gia đình, cá nhân với khoảng 15.000 nhân khẩu và 26 tổ chức (bao gồm các tổ chức tôn giáo, trụ sở cơ quan hành chính nhà nước, trường học, trạm y tế và doanh nghiệp). Tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ khoảng 23.019,6 tỷ đồng (tính theo đơn giá năm 2017).
Cũng theo ông Vũ Hồng Thanh, kế hoạch tổ chức thực hiện là giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn, khu nghĩa trang và ưu tiên giải phóng mặt bằng phần diện tích phục vụ các công trình hàng không (dự kiến thực hiện năm 2017 - 2019); xây dựng khu tái định cư Bình Sơn và tiếp tục giải phóng mặt bằng phần diện tích còn lại (thực hiện sau năm 2019).
Còn nhiều băn khoăn
Trong phiên thảo luận tại tổ chiều nay, hầu hết các ý kiến của đại biểu quốc hội (ĐB) đều nhất trí với việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành dự án thành phần. Tuy nhiên, băn khoăn của ĐB chính là nguồn vốn thực hiện dự án và công tác tái định cư sau khi giải phóng mặt bằng.
ĐB Trần Anh Tuấn – đoàn TP. Hồ Chí Minh thẳng thắn, việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành dự án thành phần nhằm mục tiêu thực hiện nhanh việc đền bù tái định cư để đỡ đội phí. Tuy nhiên, dự án đòi hỏi mức chi phí đền bù, giải tỏa lên đến trên 23.000 tỷ đồng, trong khi ngân sách đầu tư trung hạn từ nay đến năm 2020 dành cho dự án này chỉ có 5.000 tỷ đồng. Vậy nguồn vốn này lấy từ đâu? ngân sách, ODA hay vốn của các doanh nghiệp xã hội hóa? Phải làm rõ cơ cấu từng phần để huy động được nguồn vốn kịp thời.
Nhiều ĐB khác cũng lo ngại khả năng dự án phải vay vốn sẽ gây áp lực lên nợ công. ĐB Huỳnh Thành Đạt – đoàn TP. Hồ Chí Minh quan ngại: Việc bố trí nguồn vốn liệu có làm tăng nợ công lên hay không? Tăng bao nhiêu? Khi ta chưa giải quyết được khoản nợ công hiện nay thì làm sao để đảm bảo nợ công không tăng lên sau khi triển khai dự án?
Mặc dù đồng ý tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành dự án thành phần, tuy nhiên, ĐB Nguyễn Hữu Quang – đoàn Thanh Hóa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội- lưu ý, cần phải có sự gắn kết giữa việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với việc triển khai dự án.
“Nếu tách ra rồi giải phóng mặt bằng, đền bù xong mà không triển khai dự án thì sẽ lãng phí. Chúng ta đã có bài học Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận - trên dưới 2.000 tỉ đồng đền bù, giải phóng mặt bằng xong rồi lại dừng. Trong khi đó dự án này là 23.000 tỉ đồng để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, là kinh phí rất lớn” – ĐB Nguyễn Hữu Quang nói.
Về công tác đền bù giải phóng mặt bằng, ĐB cho biết, có nhiều tồn tại, bất cập, thậm chí cả tiêu cực. ĐB Quang cho rằng, thực tế đã có rất nhiều bài học khi triển khai một dự án, ngay từ giai đoạn đầu đã có những tiêu cực trong đó, như áp giá đền bù, thống kê khối lượng đất đai, nhà cửa, hoa màu…, có sự thông đồng giữa hội đồng đền bù với các cá nhân.
“Đây là một dự án lớn, vì vậy cần phải đặc biệt quan tâm để chống những việc này ngay từ đầu, nếu không sẽ xảy ra nhiều vấn đề lớn. Thực tế, tôi biết có những dự án khi thực hiện đền bù giải phóng xong là “mất người” bởi vướng vào vòng lao lý” - ĐB Quang khuyến cáo.
Đặc biệt quan tâm đến những vấn đề nảy sinh khi đền bù giải phóng mặt bằng, ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm – đoàn TP. Hồ Chí Minh cho rằng, Đảng ta đưa ra nguyên tắc khi tái định cư thì cuộc sống của người dân phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Nhưng thực sự con số bằng và tốt hơn không nhiều. Hiện ta chưa có quan niệm là tổ chức cuộc sống mới cho người dân mà thiên về hướng bồi thường, thu hồi đất, tái định cư để người dân có chỗ ở mới. Tuy vậy, còn rất nhiều việc phải quan tâm như công ăn việc làm, việc học của con…
“Đã có nhiều nơi ở TP. Hồ Chí Minh, tái định cư cả chục năm nhưng không có tổ dân phố do khi tái định cư, ta đã không tính đến việc người dân sẽ làm gì? Con học ở đâu? Dẫn đến việc người dân không ổn định được cuộc sống, khiếu nại kéo dài” – ĐB cho hay. Do đó, với dự án cảng hàng không quốc tế Long Thành, Chính phủ cần giám sát chặt chẽ về đề án, phương án đền bù, tổ chức cuộc sống cho người dân để không phát sinh khiếu kiện.
ĐB Bùi Sỹ Lợi- Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội- cũng cho rằng, khi giải phóng mặt bằng thì vấn đề giải quyết việc làm, dạy nghề cho các đối tượng còn trong độ tuổi lao động bị mất đất cần phải được quan tâm. Theo ĐB, dạy nghề phải nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu việc làm, chứ không phải dạy nghề xong để họ tự tìm việc làm thì không ổn.