Bất cập trong thực thi hoàn thuế VAT

Bài 2: Các F1, F2 trong chuỗi cung ngành dăm gỗ nói gì?

Chuỗi cung ngành dăm gỗ rất nhiều khâu trung gian, việc mua bán chủ yếu là các thỏa thuận đơn giản, truy xuất nguồn gốc gỗ đến từng chủ rừng là điều không thể.
Bài 1: Doanh nghiệp ngành dăm gỗ "kêu cứu" vì hoàn thuế VAT

Nhiều bất cập nảy sinh

Dăm gỗ là một trong những hợp phần quan trọng nhất của ngành gỗ về kim ngạch xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ năm 2021 đạt trên 1,7 tỷ USD. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ tăng mạnh chủ yếu là do mức giá xuất khẩu tăng.

Dăm gỗ sử dụng nguyên liệu chủ yếu từ gỗ nhỏ, cành, ngọn. Toàn bộ lượng dăm gỗ được sản xuất ra để phục vụ thị trường xuất khẩu. Hầu hết các cơ sở dăm gỗ tập trung ở vùng duyên hải, Bắc Trung bộ và Đông Bắc.

Doanh nghiệp ngành gỗ kêu cứu vì những bất hợp lý trong thực thi hoàn thuế VAT
Doanh nghiệp ngành dăm gỗ kêu cứu vì những bất hợp lý trong thực thi hoàn thuế VAT

Anh Nam – một người chuyên làm mảng nguyên liệu gỗ rừng trồng tại Thái Nguyên chia sẻ, hiện tại Thái Nguyên đất rừng trồng keo khoảng 90.600 ha, trong đó, nhiều nhất là khu vực Phú Lương, Định Hóa, Võ Nhai với diện tích trung bình 16.000 ha/1 huyện, huyện Đại Từ khoảng 14.000 ha, các địa phương khác như Phổ Yên, Phú Bình trung bình từ 2.000 – 4.000ha.

Hiện tại Thái Nguyên, gỗ keo cung cấp 60 - 70% cho sản xuất dăm gỗ, phần còn lại cho bóc và xẻ. Sau khi có các nhà máy chế biến sâu MDF (nguyên liệu đầu vào cho nhà máy chế biến đồ gỗ), tỷ trọng có thay đổi, đâu đó mất khoảng 10% nguyên liệu từ dăm cho MDF. Dăm gỗ chủ yếu được vận chuyển qua cảng Cái Lân và xuất bán sang thị trường Trung Quốc làm nguyên liệu cho ngành chế biến giấy.

Về việc xác định nguồn cung gỗ rừng trồng, ông Hiếu cho rằng, có rất nhiều vấn đề phát sinh từ thực tế. Bởi lẽ, nhiều nhà dân có diện tích vườn chỉ mấy trăm mét cũng tranh thủ trồng keo. Đây là diện tích vườn và không được đưa vào diện tích rừng trồng. Việc này diễn ra khá phổ biến tại các huyện trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Khi xác minh nguồn gốc gỗ cây keo, sẽ xảy ra các trường hợp. Thứ nhất, chủ rừng bán cho công ty xuất khẩu dăm. Khi công ty xuất khẩu dăm quay ngược trở lại tìm chủ vườn rừng, trong trường hợp người này chuyển đi nơi khác hay trường hợp đã mất thì câu hỏi đặt ra việc này sẽ xác nhận như thế nào?

Thứ hai, khi chủ trồng rừng (F0) cho thương lái F1, F1 này bán qua F1, và sau nhiều khâu mới đến nhà máy xuất khẩu dăm. Câu chuyện quay trở lại xác minh nguồn gốc gỗ này là cực kỳ khó.

Trường hợp thứ ba, ví dụ bà A là vợ của ông B (đã mất) nhưng trong sổ đỏ không có tên trên diện tích keo này, lý do, trước khi ông B lấy bà A, đất rừng này địa phương chỉ giao cho ô B. Khi ông B mất đi, không có bất kỳ giấy tờ gì chuyển sang cho bà A cả. Vậy xác minh chủ rừng như thế nào?

Ngoài ra, giao dịch đất rừng diễn ra phổ biến ở nhiều nơi. Việc mua bán đất lâm nghiệp theo hình thức chính thống thì không nói vì có sự xác định của chính quyền địa phương, nhưng nếu mua bán theo hình thức viết tay thì sẽ rất khó truy xuất đến người cuối cùng.

“Chuỗi cung cực kỳ dài và cực kỳ phức tạp nên việc xác minh luồng đi của cây gỗ như thế nào là rất khó, thậm chí có những trường không thể xác định được. Ngoài ra, việc bán cho nhà máy, một số thương lái còn dấu nguồn gốc gỗ, bảo toàn nguồn hàng họ lấy nhằm tránh tình trạng người khác đến cạnh tranh nguồn nguyên liệu”, anh Nam chia sẻ.

Chủ yếu giao dịch dân sự đơn giản

Một thành phần trong chuỗi cung này đó là các xưởng chế biến lâm sản. Ông Phong – Chủ xưởng chuyên sản xuất ván bóc và dăm gỗ thị trấn Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên - cho hay, chúng tôi mua gỗ chủ yếu từ rừng trồng của người dân trong huyện thông qua các thương lái, có thể trả tiền trước hoặc sau tùy thuộc vào thỏa thuận của 2 bên. Giấy tờ mua bán không có, chỉ có một bản kê do người dân tự kê khai, hoặc người đi bán tự ghi và không cần xác nhận của chính quyền địa phương. Việc mua bán này chính quyền xã không can thiệp. Là người mua, chúng tôi chỉ có thể nắm được xe hàng xuất phát từ khu rừng nào, nhưng để chứng minh xuất xứ của họ thì cơ sở chúng tôi không cần thiết và cơ quan chức năng cũng không yêu cầu.

“Theo Thông tư 27/2018/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, người ta cũng coi cây keo như cây lúa, cây khoai, bà con tự trồng tự sản. Khi bán sản phẩm nếu người mua có hỏi hóa đơn chứng từ thì chúng tôi cũng không thể đáp ứng được. Nếu họ yêu cầu về nguồn gốc hồ sơ khai thác thì chúng tôi chỉ có thể cung cấp được bản tự kê đơn giản của chủ rừng hay người cung cấp nguyên liệu. Theo tôi biết thì những giấy tờ kiểu này không có ý nghĩa gì”, ông Phong nêu một thực tế.

Về việc bán sản phẩm, quan điểm của chúng tôi là ai mua giá tốt thì bán, chứ chúng tôi không bán cố định cho riêng khách hàng nào cả.

Sự phức tạp trong truy xuất nguồn cung gỗ rừng trồng không chỉ ở khu vực phía Bắc mà còn tại khu vực miền Trung. Trên cánh rừng ở thôn Phú Lâm, xã Tượng Lĩnh, huyện Nông Cống những ngày đầu tháng 11/2022, chứng kiến nhiều thương lái đang khai thác rừng trồng.

Ông Khôi, một thương lái chuyên thu mua gỗ rừng trồng, rồi vận chuyển đến bán cho các doanh nghiệp sản xuất dăm gỗ khu vực này, cho biết, hầu hết nông dân có rừng không muốn tự thu hoạch, nên thường bán nguyên cả mảnh rừng. Thương thảo giá mua rừng với nông dân và trả tiền. Việc mua bán cũng rất đơn giản, chúng tôi chỉ cần hợp đồng mua bán, thậm chí là thỏa thuận miệng và đến đủ tuổi là vào khai thác.

Về nguồn gốc gỗ, có những nhà có trích lục (sổ đỏ) và có những nhà không có. Số hộ có trích lục (sổ đỏ) khoảng 60 - 70%. Cây được cắt sẽ được bán cho mỗi một vài đầu doanh nghiệp. Ở đầu ra, người mua cũng không yêu cầu phải giấy tờ gì.

Chị Nguyễn Thị Hoa, một nông dân tại địa phương này cũng cho biết, dân trồng rừng ở đây thường bán “vo” cả vườn rừng, thương lái tự thu hoạch. Khi mua gỗ của bà con, thương lái giao tiền, còn tất cả các khâu thu hoạch phía sau là họ tự lo, trong đó, sổ đỏ trong 10 nhà thì có thể 7 nhà có, 3 nhà không có. Các ông thương lái cứ gọi bán là đến mua, chứ họ cũng không quan tâm đến giấy tờ hay sổ đỏ.

Ông Tô Xuân Phúc – chuyên gia phân tích chính sách Tổ chức Forest Trends cho hay, trung bình, mỗi hộ gia đình có khoảng hơn 1ha đất rừng được giao (1,4 triệu ha đất rừng sản xuất được giao cho 1,1 hộ gia đình). Khi đến thời gian khai thác và bán gỗ ra ngoài thì trải qua rất nhiều khâu khác nhau trước khi đến điểm cuối cùng là điểm xuất khẩu.

Bình thường là từ 4 đến 5 khâu và có những doanh nghiệp chia sẻ có thể lên đến 15 khâu. Chuỗi cung quá dài và trong chuỗi cung này có những đơn vị tham gia không chính thống (không đăng ký hay không nộp thuế cho nhà nước). Việc này khiến các bằng chứng trong các giao dịch trong chuỗi cung đấy để đảm bảo rằng tất cả các bên tham gia tuân thủ các quy định quản lý nhà nước là không có.

Và như vậy, nhưng người cuối cùng trong chuỗi (ví dụ như doanh nghiệp xuất khẩu) bị tắc bởi các bên trung gian không làm trách nhiệm của mình. Việc này dẫn đến câu chuyện hoàn thuế VAT là câu chuyện cực kỳ lớn.

Nguyễn Hạnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Hoàn thuế VAT

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Thêm một doanh nghiệp bán hàng đa cấp ngừng hoạt động

Thêm một doanh nghiệp bán hàng đa cấp ngừng hoạt động

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, chứng nhận bán hàng đa cấp của Công ty Hoằng Đạt đã hết hạn hiệu lực, doanh nghiệp này phải ngừng hoạt động bán hàng đa cấp.
Không chỉ đường sắt cao tốc, Hòa Phát sẽ tham gia các dự án ngoài khơi

Không chỉ đường sắt cao tốc, Hòa Phát sẽ tham gia các dự án ngoài khơi

Khẳng định với các cổ đông, Chủ tịch Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long cho biết sẽ ký với PVN để tham gia các dự án ngoài khơi.
Tăng liên kết: Tạo

Tăng liên kết: Tạo 'sức bật' để doanh nghiệp vượt thách thức

Tăng cường liên kết là giải pháp quan trọng giúp doanh nghiệp mở rộng, da dạng thị trường và ứng phó hiệu quả với những diễn biến bất lợi của kinh tế thế giới.
Tổng công ty Điện lực miền Trung diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tại Quảng Trị

Tổng công ty Điện lực miền Trung diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tại Quảng Trị

Tổng công ty Điện lực miền Trung đã tổ chức diễn tập phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cấp Tổng công ty năm 2025 tại tỉnh Quảng Trị.
HUD Kiên Giang: Hơn 30 năm vững bước phát triển

HUD Kiên Giang: Hơn 30 năm vững bước phát triển

Năm 2024, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Kiên Giang có bước phát triển mạnh mẽ, với tăng trưởng kinh tế đạt 7,5% so với cùng kỳ.

Tin cùng chuyên mục

Hai

Hai 'ông lớn' công nghiệp 'bắt tay' phát triển công nghệ cao

Ngày 15/4, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam và Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược về phát triển công nghệ cao.
Hơn cả tiết kiệm: EVNHANOI xây dựng văn hóa sử dụng điện

Hơn cả tiết kiệm: EVNHANOI xây dựng văn hóa sử dụng điện

EVNHANOI đang triển khai loạt chương trình, giải pháp tiết kiệm điện, trong đó có “Gia đình tiết kiệm điện" nhận được sự hưởng ứng của đông đảo khách hàng.
PVOIL Hải Phòng: Dẫn đầu thị trường, mở lối năng lượng xanh

PVOIL Hải Phòng: Dẫn đầu thị trường, mở lối năng lượng xanh

Công ty Cổ phần Xăng dầu Dầu khí PVOIL Hải Phòng (PVOIL Hải Phòng) kiên định mục tiêu kinh doanh cốt lõi, khẳng định vị thế trên bản đồ năng lượng phía Bắc.
Kinh doanh có trách nhiệm:

Kinh doanh có trách nhiệm: 'Chìa khoá' cho doanh nghiệp hội nhập

Kinh doanh có trách nhiệm, vì sự phát triển bền vững không chỉ mang lại cơ hội phát triển mà còn là ‘chìa khoá’ để doanh nghiệp tiến vào kỷ nguyên mới.
Hơn 70% doanh nghiệp chưa đăng ký hợp đồng mẫu chung cư

Hơn 70% doanh nghiệp chưa đăng ký hợp đồng mẫu chung cư

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, đến hết tháng 3/2025, mới có 28,4% lượt hồ sơ doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ đăng ký hợp đồng mẫu chung cư.
Đảng bộ Nhiệt điện Quảng Ninh thực hiện tốt học tập, làm theo Bác

Đảng bộ Nhiệt điện Quảng Ninh thực hiện tốt học tập, làm theo Bác

Đảng bộ Nhiệt điện Quảng Ninh đẩy mạnh học và làm theo Bác, gắn với sản xuất, tạo chuyển biến rõ nét trong tư duy, hành động và xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
Flamingo Heritage Onsen & Resort: Thiên đường nghỉ dưỡng sắp ra mắt tại Tân Trào

Flamingo Heritage Onsen & Resort: Thiên đường nghỉ dưỡng sắp ra mắt tại Tân Trào

Ngày 25/4, Flamingo Holdings sẽ chính thức khai trương khách sạn nghỉ dưỡng Flamingo Heritage Onsen & Resort tại xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, Tuyên Quang.
Lazada ‘mở khóa’ sức mạnh AI cho mọi nhà bán hàng

Lazada ‘mở khóa’ sức mạnh AI cho mọi nhà bán hàng

Lazada đang biến AI trở thành công cụ phổ cập, dễ tiếp cận, trao quyền thực sự cho nhà bán hàng, thúc đẩy chuyển đổi số trong kinh doanh.
Mở rộng chủng loại tàu bay được nhập khẩu vào Việt Nam

Mở rộng chủng loại tàu bay được nhập khẩu vào Việt Nam

Việc mở rộng chủng loại tàu bay được nhập khẩu sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hàng không Việt Nam chủ động nguồn cung, hoạt động khai thác tàu bay.
Điều kiện được hỗ trợ triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G

Điều kiện được hỗ trợ triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G

Để được hỗ trợ triển khai nhanh hạ tầng mạng 5G, doanh nghiệp viễn thông phải đáp ứng 4 điều kiện.
Sản lượng thép thô của Hòa Phát đạt 2,66 triệu tấn trong quý I, tăng 25%

Sản lượng thép thô của Hòa Phát đạt 2,66 triệu tấn trong quý I, tăng 25%

Quý I/2025, Tập đoàn Hòa Phát sản xuất 2,66 triệu tấn thép thô, tăng 25% so với cùng kỳ.
Petrolimex Aviation: 17 năm đồng hành phát triển cùng ngành hàng không, cùng đất nước

Petrolimex Aviation: 17 năm đồng hành phát triển cùng ngành hàng không, cùng đất nước

Petrolimex Aviation kỷ niệm 17 năm, khẳng định vị thế nhà cung cấp nhiên liệu bay uy tín, đồng hành cùng ngành hàng không Việt Nam và quốc tế.
Vietnam Warehousing & Automation Show 2025 – Kết nối kho vận châu Á

Vietnam Warehousing & Automation Show 2025 – Kết nối kho vận châu Á

Triển lãm Kho vận và Tự động hóa Việt Nam 2025 - Vietnam Warehousing & Automation Show 2025 (VWAS) sẽ chính thức diễn ra từ ngày 21 đến 23 tháng 5 năm 2025
Hải Phòng: Hướng phát triển dài hạn cho cộng đồng doanh nhân

Hải Phòng: Hướng phát triển dài hạn cho cộng đồng doanh nhân

Chiều tối 13/4, Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hải Phòng tổ chức Đại hội thành lập lần thứ nhất và ra mắt Ban chấp hành hiệp hội nhiệm kỳ 2025-2030.
Đại hội đồng cổ đông Tập đoàn SCG 2025: Thành công ấn tượng với sự trở lại của ông Đỗ Anh Tuấn

Đại hội đồng cổ đông Tập đoàn SCG 2025: Thành công ấn tượng với sự trở lại của ông Đỗ Anh Tuấn

Ngày 13/4/2025, CTCP Tập đoàn Xây dựng SCG đã tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên thành công tốt đẹp với sự trở lại của ông Đỗ Anh Tuấn.
ĐHCĐ Sunshine Homes 2025: Thành công với kế hoạch hợp nhất vào Sunshine Group

ĐHCĐ Sunshine Homes 2025: Thành công với kế hoạch hợp nhất vào Sunshine Group

Ngày 12/4/2025, Công ty CP Phát triển Sunshine Homes (SSH) đã tổ chức thành công ĐHĐCĐ thường niên 2025, đánh dấu bước chuyển mình mang tính chiến lược.
EVNNPC tổ chức Hội nghị khách hàng 2025 trên toàn miền Bắc

EVNNPC tổ chức Hội nghị khách hàng 2025 trên toàn miền Bắc

Từ ngày 26/3 đến ngày 11/4/2025, 27 Công ty Điện lực trực thuộc Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) đã đồng loạt tổ chức Hội nghị Khách hàng năm 2025
Quảng Bình: Xây dựng nhà tình nghĩa cho người có công

Quảng Bình: Xây dựng nhà tình nghĩa cho người có công

Công ty Điện lực Quảng Bình phối hợp với Hội Chữ thập đỏ tỉnh đã tổ chức khởi công xây dựng nhà tình nghĩa cho gia đình có công với cách mạng trên địa bàn.
Hợp tác xã Việt: Khát vốn, thiếu công nghệ, cần niềm tin

Hợp tác xã Việt: Khát vốn, thiếu công nghệ, cần niềm tin

Chuyển đổi số không chờ ai, nhưng nhiều hợp tác xã vẫn loay hoay vì thiếu vốn, yếu công nghệ và chưa đủ niềm tin từ hệ sinh thái hỗ trợ.
Thúc đẩy ứng dụng AI trong kinh doanh, quảng bá sản phẩm

Thúc đẩy ứng dụng AI trong kinh doanh, quảng bá sản phẩm

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành, tối ưu quảng bá sản phẩm, chuỗi cung ứng và mở rộng cơ hội tăng trưởng.
Mobile VerionPhiên bản di động