Bất cập trong thực thi hoàn thuế VAT

Bài 2: Các F1, F2 trong chuỗi cung ngành dăm gỗ nói gì?

Chuỗi cung ngành dăm gỗ rất nhiều khâu trung gian, việc mua bán chủ yếu là các thỏa thuận đơn giản, truy xuất nguồn gốc gỗ đến từng chủ rừng là điều không thể.
Bài 1: Doanh nghiệp ngành dăm gỗ "kêu cứu" vì hoàn thuế VAT

Nhiều bất cập nảy sinh

Dăm gỗ là một trong những hợp phần quan trọng nhất của ngành gỗ về kim ngạch xuất khẩu. Kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ năm 2021 đạt trên 1,7 tỷ USD. Năm 2022, kim ngạch xuất khẩu dăm gỗ tăng mạnh chủ yếu là do mức giá xuất khẩu tăng.

Dăm gỗ sử dụng nguyên liệu chủ yếu từ gỗ nhỏ, cành, ngọn. Toàn bộ lượng dăm gỗ được sản xuất ra để phục vụ thị trường xuất khẩu. Hầu hết các cơ sở dăm gỗ tập trung ở vùng duyên hải, Bắc Trung bộ và Đông Bắc.

Doanh nghiệp ngành gỗ kêu cứu vì những bất hợp lý trong thực thi hoàn thuế VAT
Doanh nghiệp ngành dăm gỗ kêu cứu vì những bất hợp lý trong thực thi hoàn thuế VAT

Anh Nam – một người chuyên làm mảng nguyên liệu gỗ rừng trồng tại Thái Nguyên chia sẻ, hiện tại Thái Nguyên đất rừng trồng keo khoảng 90.600 ha, trong đó, nhiều nhất là khu vực Phú Lương, Định Hóa, Võ Nhai với diện tích trung bình 16.000 ha/1 huyện, huyện Đại Từ khoảng 14.000 ha, các địa phương khác như Phổ Yên, Phú Bình trung bình từ 2.000 – 4.000ha.

Hiện tại Thái Nguyên, gỗ keo cung cấp 60 - 70% cho sản xuất dăm gỗ, phần còn lại cho bóc và xẻ. Sau khi có các nhà máy chế biến sâu MDF (nguyên liệu đầu vào cho nhà máy chế biến đồ gỗ), tỷ trọng có thay đổi, đâu đó mất khoảng 10% nguyên liệu từ dăm cho MDF. Dăm gỗ chủ yếu được vận chuyển qua cảng Cái Lân và xuất bán sang thị trường Trung Quốc làm nguyên liệu cho ngành chế biến giấy.

Về việc xác định nguồn cung gỗ rừng trồng, ông Hiếu cho rằng, có rất nhiều vấn đề phát sinh từ thực tế. Bởi lẽ, nhiều nhà dân có diện tích vườn chỉ mấy trăm mét cũng tranh thủ trồng keo. Đây là diện tích vườn và không được đưa vào diện tích rừng trồng. Việc này diễn ra khá phổ biến tại các huyện trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Khi xác minh nguồn gốc gỗ cây keo, sẽ xảy ra các trường hợp. Thứ nhất, chủ rừng bán cho công ty xuất khẩu dăm. Khi công ty xuất khẩu dăm quay ngược trở lại tìm chủ vườn rừng, trong trường hợp người này chuyển đi nơi khác hay trường hợp đã mất thì câu hỏi đặt ra việc này sẽ xác nhận như thế nào?

Thứ hai, khi chủ trồng rừng (F0) cho thương lái F1, F1 này bán qua F1, và sau nhiều khâu mới đến nhà máy xuất khẩu dăm. Câu chuyện quay trở lại xác minh nguồn gốc gỗ này là cực kỳ khó.

Trường hợp thứ ba, ví dụ bà A là vợ của ông B (đã mất) nhưng trong sổ đỏ không có tên trên diện tích keo này, lý do, trước khi ông B lấy bà A, đất rừng này địa phương chỉ giao cho ô B. Khi ông B mất đi, không có bất kỳ giấy tờ gì chuyển sang cho bà A cả. Vậy xác minh chủ rừng như thế nào?

Ngoài ra, giao dịch đất rừng diễn ra phổ biến ở nhiều nơi. Việc mua bán đất lâm nghiệp theo hình thức chính thống thì không nói vì có sự xác định của chính quyền địa phương, nhưng nếu mua bán theo hình thức viết tay thì sẽ rất khó truy xuất đến người cuối cùng.

“Chuỗi cung cực kỳ dài và cực kỳ phức tạp nên việc xác minh luồng đi của cây gỗ như thế nào là rất khó, thậm chí có những trường không thể xác định được. Ngoài ra, việc bán cho nhà máy, một số thương lái còn dấu nguồn gốc gỗ, bảo toàn nguồn hàng họ lấy nhằm tránh tình trạng người khác đến cạnh tranh nguồn nguyên liệu”, anh Nam chia sẻ.

Chủ yếu giao dịch dân sự đơn giản

Một thành phần trong chuỗi cung này đó là các xưởng chế biến lâm sản. Ông Phong – Chủ xưởng chuyên sản xuất ván bóc và dăm gỗ thị trấn Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên - cho hay, chúng tôi mua gỗ chủ yếu từ rừng trồng của người dân trong huyện thông qua các thương lái, có thể trả tiền trước hoặc sau tùy thuộc vào thỏa thuận của 2 bên. Giấy tờ mua bán không có, chỉ có một bản kê do người dân tự kê khai, hoặc người đi bán tự ghi và không cần xác nhận của chính quyền địa phương. Việc mua bán này chính quyền xã không can thiệp. Là người mua, chúng tôi chỉ có thể nắm được xe hàng xuất phát từ khu rừng nào, nhưng để chứng minh xuất xứ của họ thì cơ sở chúng tôi không cần thiết và cơ quan chức năng cũng không yêu cầu.

“Theo Thông tư 27/2018/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, người ta cũng coi cây keo như cây lúa, cây khoai, bà con tự trồng tự sản. Khi bán sản phẩm nếu người mua có hỏi hóa đơn chứng từ thì chúng tôi cũng không thể đáp ứng được. Nếu họ yêu cầu về nguồn gốc hồ sơ khai thác thì chúng tôi chỉ có thể cung cấp được bản tự kê đơn giản của chủ rừng hay người cung cấp nguyên liệu. Theo tôi biết thì những giấy tờ kiểu này không có ý nghĩa gì”, ông Phong nêu một thực tế.

Về việc bán sản phẩm, quan điểm của chúng tôi là ai mua giá tốt thì bán, chứ chúng tôi không bán cố định cho riêng khách hàng nào cả.

Sự phức tạp trong truy xuất nguồn cung gỗ rừng trồng không chỉ ở khu vực phía Bắc mà còn tại khu vực miền Trung. Trên cánh rừng ở thôn Phú Lâm, xã Tượng Lĩnh, huyện Nông Cống những ngày đầu tháng 11/2022, chứng kiến nhiều thương lái đang khai thác rừng trồng.

Ông Khôi, một thương lái chuyên thu mua gỗ rừng trồng, rồi vận chuyển đến bán cho các doanh nghiệp sản xuất dăm gỗ khu vực này, cho biết, hầu hết nông dân có rừng không muốn tự thu hoạch, nên thường bán nguyên cả mảnh rừng. Thương thảo giá mua rừng với nông dân và trả tiền. Việc mua bán cũng rất đơn giản, chúng tôi chỉ cần hợp đồng mua bán, thậm chí là thỏa thuận miệng và đến đủ tuổi là vào khai thác.

Về nguồn gốc gỗ, có những nhà có trích lục (sổ đỏ) và có những nhà không có. Số hộ có trích lục (sổ đỏ) khoảng 60 - 70%. Cây được cắt sẽ được bán cho mỗi một vài đầu doanh nghiệp. Ở đầu ra, người mua cũng không yêu cầu phải giấy tờ gì.

Chị Nguyễn Thị Hoa, một nông dân tại địa phương này cũng cho biết, dân trồng rừng ở đây thường bán “vo” cả vườn rừng, thương lái tự thu hoạch. Khi mua gỗ của bà con, thương lái giao tiền, còn tất cả các khâu thu hoạch phía sau là họ tự lo, trong đó, sổ đỏ trong 10 nhà thì có thể 7 nhà có, 3 nhà không có. Các ông thương lái cứ gọi bán là đến mua, chứ họ cũng không quan tâm đến giấy tờ hay sổ đỏ.

Ông Tô Xuân Phúc – chuyên gia phân tích chính sách Tổ chức Forest Trends cho hay, trung bình, mỗi hộ gia đình có khoảng hơn 1ha đất rừng được giao (1,4 triệu ha đất rừng sản xuất được giao cho 1,1 hộ gia đình). Khi đến thời gian khai thác và bán gỗ ra ngoài thì trải qua rất nhiều khâu khác nhau trước khi đến điểm cuối cùng là điểm xuất khẩu.

Bình thường là từ 4 đến 5 khâu và có những doanh nghiệp chia sẻ có thể lên đến 15 khâu. Chuỗi cung quá dài và trong chuỗi cung này có những đơn vị tham gia không chính thống (không đăng ký hay không nộp thuế cho nhà nước). Việc này khiến các bằng chứng trong các giao dịch trong chuỗi cung đấy để đảm bảo rằng tất cả các bên tham gia tuân thủ các quy định quản lý nhà nước là không có.

Và như vậy, nhưng người cuối cùng trong chuỗi (ví dụ như doanh nghiệp xuất khẩu) bị tắc bởi các bên trung gian không làm trách nhiệm của mình. Việc này dẫn đến câu chuyện hoàn thuế VAT là câu chuyện cực kỳ lớn.

Nguyễn Hạnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Hoàn thuế VAT

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Trương Gia Bình và một chữ

Trương Gia Bình và một chữ 'đói'

Câu chuyện thật về chiếc bảng không xóa trong phòng làm việc của Trương Gia Bình, nơi ông dạy cấp dưới rằng: muốn hết đói, phải biết chơi, chơi thông minh.
Kích hoạt động lực mới cho doanh nghiệp: Tư duy đột phá từ Nghị quyết 68

Kích hoạt động lực mới cho doanh nghiệp: Tư duy đột phá từ Nghị quyết 68

Nhiều nội dung được nêu ra tại Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân mang tính đột phá, tạo động lực cho doanh nghiệp bứt phá trong kỷ nguyên mới.
EVNHANOI đẩy mạnh sửa chữa điện hotline, nâng chất lượng dịch vụ

EVNHANOI đẩy mạnh sửa chữa điện hotline, nâng chất lượng dịch vụ

EVNHANOI tăng cường sửa chữa điện hotline không cắt điện, góp phần nâng cao độ tin cậy cung cấp điện và cải thiện dịch vụ khách hàng tại Thủ đô.
Gỡ rào cản thủ tục, mở đường tăng trưởng

Gỡ rào cản thủ tục, mở đường tăng trưởng

Chính phủ đang hành động mạnh mẽ để đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ rào cản thủ tục hành chính, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Vinpearl niêm yết 1,8 tỷ cổ phiếu, định giá gần 130.000 tỷ

Vinpearl niêm yết 1,8 tỷ cổ phiếu, định giá gần 130.000 tỷ

Vinpearl chính thức giao dịch gần 1,8 tỷ cổ phiếu trên sàn HOSE từ ngày 13/5/2025, định giá doanh nghiệp gần 130.000 tỷ đồng, vào top 15 vốn hóa lớn nhất sàn.

Tin cùng chuyên mục

Nghị quyết 68: Tạo xung lực mới giúp kinh tế tư nhân bứt phá

Nghị quyết 68: Tạo xung lực mới giúp kinh tế tư nhân bứt phá

Nghị quyết 68 như 'cú huých' tinh thần cho doanh nhân Việt: Được bảo vệ, được sửa sai, được tin tưởng và yên tâm làm ăn trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng.
Biên Hòa Consumer & UOB Venture Management: Cái bắt tay chiến lược vì tăng trưởng bền vững

Biên Hòa Consumer & UOB Venture Management: Cái bắt tay chiến lược vì tăng trưởng bền vững

Công ty CP Hàng tiêu dùng Biên Hòa – đơn vị thành viên của TTC AgriS, chính thức công bố huy động thành công vốn từ Quỹ UOB Venture Management Pte Ltd (UOBVM).
3 triệu lít nước uống sạch được trao đến cộng đồng

3 triệu lít nước uống sạch được trao đến cộng đồng

Procter & Gamble Việt Nam (P&G Vietnam) cùng Liên hiệp hợp tác xã thương mại TP.Hồ Chí Minh (Saigon Co.op) phát động chương trình "Nước uống sạch cho cộng đồng"
PVD RUN 2025 hơn 1.200 vận động viên đăng ký tham gia

PVD RUN 2025 hơn 1.200 vận động viên đăng ký tham gia

Giải chạy việt dã PVD RUN 2025 do Tổng Công ty cổ phần Khoan và Dịch vụ Khoan Dầu khí(PV Drilling) tổ chức đã thu hút hơn 1.200 vận động viên đăng ký tham gia
Tăng tốc với danh mục phí “siêu sốc” từ Bac A Bank

Tăng tốc với danh mục phí “siêu sốc” từ Bac A Bank

Bac A Bank chính thức triển khai chương trình “Phí siêu sốc - Tăng tốc kinh doanh” với mong muốn hỗ trợ các khách hàng nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh
Nestlé tiếp tục mục tiêu nâng cao giá trị nông sản Việt

Nestlé tiếp tục mục tiêu nâng cao giá trị nông sản Việt

Nestlé Việt Nam vừa công bố khoản đầu tư 75 triệu USD (gần 1.900 tỷ đồng) để mở rộng nhà máy Nestlé Trị An tại tỉnh Đồng Nai.
Ông Trương Gia Bình và FPT mở liên minh tạo lớp người tiên phong mang tên ‘kỹ sư 57’

Ông Trương Gia Bình và FPT mở liên minh tạo lớp người tiên phong mang tên ‘kỹ sư 57’

“Kỹ sư 57”, biểu tượng cho những thay đổi lớn lao và quyết liệt sẽ đóng góp lớn trong thành công khi đưa Nghị quyết 57-NQ/TW vào cuộc sống.
Vầng Trăng Khuyết cùng hành trình nhân đạo kiểu mới: Làm điều tốt bằng trái tim và lý trí

Vầng Trăng Khuyết cùng hành trình nhân đạo kiểu mới: Làm điều tốt bằng trái tim và lý trí

Quỹ Vầng Trăng Khuyết trở thành “công ty cổ phần cộng đồng”–mô hình hiếm hoi nhưng đầy dũng cảm, đặt nền tảng cho hệ sinh thái nhân đạo chuyên nghiệp, lâu dài.
Nghị quyết 68-NQ/TW truyền cảm hứng cho doanh nghiệp, doanh nhân

Nghị quyết 68-NQ/TW truyền cảm hứng cho doanh nghiệp, doanh nhân

Với nhiều giải pháp mang tính đột phá, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân phát triển, Nghị quyết 68-NQ/TW đã truyền cảm hứng cho doanh nghiệp, doanh nhân.
Vietjet ra mắt hãng hàng không Vietjet Qazaqstan

Vietjet ra mắt hãng hàng không Vietjet Qazaqstan

Vietjet chính thức ra mắt hãng hàng không Vietjet Qazaqstan tại Kazakhstan, đánh dấu bước tiến mới trong chiến lược mở rộng toàn cầu...
Petrolimex trao học bổng cho sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội

Petrolimex trao học bổng cho sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex tiếp tục trao học bổng hỗ trợ 20 sinh viên của Đại học Bách khoa Hà Nội (HUST) có thành tích học tập.
CapitaLand Development hợp tác chiến lược cùng Vingroup, mở rộng quy mô tại Việt Nam

CapitaLand Development hợp tác chiến lược cùng Vingroup, mở rộng quy mô tại Việt Nam

Ngày 5/5/2025, CapitaLand Development mở rộng quy mô tại Việt Nam, hợp tác chiến lược cùng Vinhomes và ra mắt dự án The Fullton trị giá 800 triệu USD.
Gần 90 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, hoạt động trở lại

Gần 90 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, hoạt động trở lại

4 tháng đầu năm 2025, Việt Nam có thêm 89,9 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay lại hoạt động, tăng 9,9% so với cùng thời điểm năm 2024.
Nữ công PC Đắk Nông trao tặng tivi cho các trường học

Nữ công PC Đắk Nông trao tặng tivi cho các trường học

Nữ công PC Đắk Nông trao tặng tivi cho các trường học
Gỡ nút thắt về vốn: Cơ hội để doanh nghiệp nhỏ

Gỡ nút thắt về vốn: Cơ hội để doanh nghiệp nhỏ 'vươn mình'

Khó khăn trong tiếp cận vốn đang khiến cộng đồng doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó trong triển khai các kế hoạch sản xuất, kinh doanh.
Doanh nghiệp tư nhân đã được đặt đúng vị trí trong bức tranh phát triển kinh tế

Doanh nghiệp tư nhân đã được đặt đúng vị trí trong bức tranh phát triển kinh tế

Coi “kinh tế tư nhân là một trong những động lực quan trọng nhất” thể hiện tầm nhìn và quan điểm chiến lược của Đảng trong phát triển kinh tế giai đoạn mới
Tổng thống Anura Kumara Dissanayake mời Vingroup đầu tư tại Sri Lanka

Tổng thống Anura Kumara Dissanayake mời Vingroup đầu tư tại Sri Lanka

Ngày 04/5/2025, Tổng thống nước CHXHCN Dân chủ Sri Lanka Anura Kumara Dissanayake cùng đoàn đại biểu cấp cao đã đến thăm trụ sở Tập đoàn Vingroup tại Hà Nội.
Nhà máy Ninh Điền – Hành trình hồi phục và định vị lại vai trò ngành mía đường tại Tây Ninh

Nhà máy Ninh Điền – Hành trình hồi phục và định vị lại vai trò ngành mía đường tại Tây Ninh

Nằm trên địa bàn huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh, Nhà máy Ninh Điền từng là một trong những cơ sở chế biến mía đường có vai trò quan trọng trong khu vực.
AI, dữ liệu lớn và tương lai logistics số: Góc nhìn từ một doanh nghiệp tiên phong

AI, dữ liệu lớn và tương lai logistics số: Góc nhìn từ một doanh nghiệp tiên phong

Là một trong những doanh nghiệp tiên phong trong “cuộc đua” logistics số, LEX Việt Nam đã có nhiều giải pháp để chuyển đổi số thành công.
VietinBank – Chuyển đổi số để vươn mình trong kỷ nguyên mới

VietinBank – Chuyển đổi số để vươn mình trong kỷ nguyên mới

Với chuyển đổi số và thách thức toàn cầu, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) khẳng định vai trò tiên phong, kiến tạo tương lai, phát triển mạnh mẽ
Mobile VerionPhiên bản di động