Bài 1: Liên minh Châu Âu và những mốc son quan hệ, hợp tác Việt Nam - EU

EU - Thực thể chính trị, kinh tế lớn và quan trọng hàng đầu thế giới

Liên minh Châu Âu (EU) có trụ sở tại Brussels (Vương quốc Bỉ) gồm 28 nước thành viên, có tổng diện tích là 4.422.773 km² với dân số khoảng 500 triệu người. Quốc gia có diện tích rộng nhất là CH Pháp (554.000 km²), nhỏ nhất là Malta (chỉ 300 km²). Quốc gia đông dân số nhất là CHLB Đức với 82 triệu người, ít nhất là Malta chỉ khoảng 400.000 người. GDP hàng năm của EU khoảng gần 18 nghìn tỷ USD với thu nhập bình quân hơn 32.000 USD/người/năm.

Là một thực thể kinh tế, chính trị đặc thù với mức độ liên kết sâu sắc, EU có các định chế về tổ chức chính:

- Hội đồng châu Âu:

Là cơ quan quyền lực cao nhất của EU gồm lãnh đạo các nước thành viên - Chủ tịch Hội đồng châu Âu và Chủ tịch Ủy ban châu Âu. Hội đồng châu Âu đưa ra định hướng, ưu tiên chính trị cho cả khối và cùng với Nghị viện châu Âu thông qua các đạo luật của EU, ngân sách chung của Liên minh. Các quyết định của Hội đồng châu Âu chủ yếu được thông qua theo hình thức đồng thuận. Chủ tịch Hội đồng châu Âu có nhiệm kỳ 2,5 năm (tối đa 2 nhiệm kỳ).

- Hội đồng Bộ trưởng:

Hội đồng Bộ trưởng gồm đại diện (thường ở cấp Bộ trưởng) của các quốc gia thành viên là cơ quan đưa ra định hướng chính sách trong các lĩnh vực cụ thể và khuyến nghị EC xây dựng các đạo luật chung.

Ngoài Hội đồng Ngoại trưởng do Đại diện cấp cao về Chính sách đối ngoại và An ninh chung của EU làm Chủ tịch, Chủ tịch Hội đồng các Bộ trưởng khác do nước Chủ tịch luân phiên đảm nhiệm.

- Nghị viện châu Âu:

Nghị viện châu Âu có chức năng chính là cùng Hội đồng Bộ trưởng ban hành luật pháp; giám sát các cơ quan của EU, đặc biệt là Ủy ban châu Âu. Nghị viện có quyền thông qua hoặc bãi miễn các chức vụ ủy viên Ủy ban châu Âu; cùng Hội đồng Bộ trưởng có thẩm quyền đối với ngân sách, việc chi tiêu của Liên minh. Từ năm 1979, các Nghị sĩ của Nghị viện EU được bầu cử trực tiếp, nhiệm kỳ 5 năm. Trong Nghị viện các Nghị sĩ phân chia theo nhóm chính trị khác nhau mà không theo Quốc tịch.

- Ủy ban châu Âu (EC):

Là cơ quan hành pháp của khối, EC hoạt động độc lập, có chức năng xây dựng, kiến nghị các đạo luật của EU, thực thi áp dụng và giám sát việc triển khai các hiệp ước, điều luật, sử dụng ngân sách chung để thực hiện các chính sách của cả khối theo quy định.

Chủ tịch Ủy ban do Chính phủ các nước thành viên nhất trí đề cử. EC có 27 ủy viên và 1 Chủ tịch từ 28 nước thành viên, các ủy viên được bổ nhiệm trên cơ sở thỏa thuận giữa các nước thành viên và được Nghị viện phê chuẩn, nhiệm kỳ 5 năm.

EU có 2/5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc (CH Pháp; Vương quốc Anh và Bắc Ireland), 4/7 nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) và 4/20 nước trong nhóm G20: CH Pháp, CHLB Đức, CH Italia, Vương quốc Anh và Bắc Ireland.

EU là nền kinh tế lớn nhất thế giới, GDP đạt khoảng 18.000 tỷ USD/năm (chiếm khoảng 22% GDP toàn cầu) với tổng kim ngạch thương mại xấp xỉ 7.000 tỷ USD/năm, đứng đầu thế giới về xuất khẩu dịch vụ. EU cũng chính là nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đứng đầu thế giới (281 tỷ Euro năm 2009). Những năm gần đây, chỉ số đó giảm dần do bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế toàn cầu nói chung và EU nói riêng. Tương tự, EU là nhà tài trợ hợp tác phát triển (ODA) lớn nhất thế giới cho các nước đang phát triển (53 tỷ Euro năm 2011), hơn 60% tổng viện trợ của tất các nước trên thế giới cộng lại…

25 năm hợp tác, không ngừng phát triển

Việt Nam và EU chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 28/11/1990. 5 năm sau (1995), hai bên ký Hiệp định khung hợp tác. Năm 1996, EC thành lập Phái đoàn Đại diện tại Hà Nội. Nam 2005, một năm sau Hội nghị cấp cao Việt Nam - EU lần thứ nhất tại Hà Nội, Việt Nam thông qua Đề án tổng thể và Chương trình hành động đến năm 2010 và định hướng tới 2015 về quan hệ Việt Nam - EU.

Năm 2007, Việt Nam - EU tuyên bố chính thức khởi động đàm phán Hiệp định Đối tác và Hợp tác chiến lược (PCA). Ngày 4/10/2010, bên lề Hội nghị cấp cao Á - Âu lần thứ 8 (ASEM - 8) tại Brussels, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch EC Manuel Barroso đã đặt bút ký tắt PCA. Tháng 6/1012, cũng tại Brussels, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh và Đại diện cấp cao của EU về Chính sách đối ngoại và an ninh chính thức ký PCA... Có thể nói, Hiệp định PCA đánh dấu một mốc son thể hiện bước phát triển mới trong quan hệ hợp tác, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc đưa quan hệ hợp tác Việt Nam - EU sang một giai đoạn mới với phạm vi rộng lớn và sâu sắc hơn.

Không dừng lại ở những hiệu quả và thành tựu sau PCA, tháng 10/2010, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch EC Manuel Barroso tuyên bố khởi động đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (EVFTA). Ngày 26/6/2012, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng và Ủy viên Thương mại Carendo Gut tuyên bố chính thức bước vào đàm phán EVFTA. Sau 14 vòng nỗ lực đàm phán, đầu tháng 8/2015, Việt Nam - EU đã tuyên bố kết thúc quá trình đàm phán.

Và, 4 tháng sau, ngày 2/12/2015, Thỏa thuận chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định EVFTA đã được ký kết. Như vậy, sau gần 5 năm vượt lên những trở ngại và vì lợi ích phát triển của từ hai phía, cánh cửa Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã mở...

Bài 2: Thương mại - trụ cột quan trọng trong hợp tác, phát triển Việt Nam - EU

TIN LIÊN QUAN
	FTA Việt Nam - EU chính thức hoàn tất đàm phán