ASEAN trở thành đối tác thương mại hàng đầu của Trung Quốc trong phát triển chuỗi cung ứng

Tổng nhập khẩu và xuất khẩu của Trung Quốc với 10 quốc gia thành viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã tăng 2% trong năm lên tới 297,8 tỷ USD. Khối ASEAN chiếm 14,7% tổng thể thương mại của Trung Quốc trong giai đoạn này, tăng từ 14% vào năm 2019. Liên minh châu Âu, trước đây là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, chứng kiến ​​tổng thương mại với Trung Quốc giảm 5% trong năm xuống còn 284,1 tỷ USD, một phần do sự ra đi của Vương quốc Anh khỏi khối liên minh.

Mỹ xếp thứ ba trong các đối tác thương mại do sụt giảm 10% trong bối cảnh mối quan hệ song phương xấu đi. EU và Mỹ lần lượt chiếm 14% và 11,5% tổng thương mại của Trung Quốc trong nửa đầu năm nay. Trung Quốc đang nhanh chóng xây dựng chuỗi cung ứng mới ở Đông Nam Á khi cuộc xung đột với Washington dẫn đến gián đoạn khả năng tiếp cận với công nghệ của Mỹ. Các nhà sản xuất có trụ sở tại Trung Quốc cũng đang chuyển sản xuất sang khu vực này để tránh thuế nhập khẩu mà Mỹ áp đặt đối với hàng hóa do Trung Quốc sản xuất.

Người phát ngôn Tổng cục Hải quan Trung Quốc Li Kuiwen ngày 14/7 cũng cho biết, Trung Quốc duy trì quan hệ chặt chẽ với các nước như Việt Nam, Malaysia và Singapore, là một phần của chuỗi cung ứng toàn cầu cho ngành công nghiệp điện tử.

Chất bán dẫn đã đóng góp lớn cho mối quan hệ thương mại đang phát triển giữa Trung Quốc với các nước này, với các chuyến hàng xuất khẩu từ ASEAN đến Trung Quốc tăng 24% và từ Trung Quốc sang ASEAN tăng 29% tính theo đồng nhân dân tệ trong năm.

Mặc dù Mỹ đang kiềm chế việc xuất khẩu các mặt hàng chip cho Trung Quốc, do mối quan hệ xấu đi và sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa hai nước trong lĩnh vực công nghệ, nhiều lô hàng vẫn đang đến Trung Quốc qua Đông Nam Á. Thương mại cũng trở nên đa dạng hơn khi các công ty Trung Quốc thiết lập các trung tâm sản xuất tại các nước ASEAN để tránh thuế quan của Mỹ đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Nhiều nhà máy trong số này lắp ráp các sản phẩm sử dụng các linh kiện được vận chuyển từ Trung Quốc.

Cục Đầu tư nước ngoài của Việt Nam cho biết đã phê duyệt 3 tỷ USD đầu tư trực tiếp mới từ Trung Quốc đại lục vào năm 2019, tăng 75% so với năm trước. Điều này làm cho Trung Quốc đại lục trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ ba tại Việt Nam. Đầu tư của Trung Quốc chậm 30% trong nửa đầu năm, nhưng vẫn cao hơn gấp đôi so với đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam. Tổng thương mại của Trung Quốc với Việt Nam tăng 14% trong 6 tháng đầu năm nay là mức tăng lớn nhất của bất kỳ đối tác thương mại lớn nào.

Trung Quốc và ASEAN đã nâng cấp hiệp định thương mại tự do vào tháng 10 năm ngoái. Trong đó, hạ thấp rào cản về quy tắc xuất xứ, tiền tệ, dịch vụ, đầu tư và các lĩnh vực khác, nhân đôi lợi thế của một hiệp định thương mại tự do. Trong nỗ lực chống lại xung đột từ Mỹ, Chính phủ Trung Quốc đã thúc đẩy thương mại với ASEAN và những nước tham gia khác trong sáng kiến ​​cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường.

Những nước tham gia Vành đai và Con đường chiếm tỷ lệ lớn hơn trong tổng thương mại của Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm. Mỹ và Trung Quốc đã ký thỏa thuận thương mại giai đoạn một vào tháng 01 năm nay, trong đó đặt mục tiêu tăng xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc thêm 63,9 tỷ USD trong giai đoạn 2017-2020.

Theo kế hoạch này, xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc dự kiến ​​sẽ tăng lên khoảng 110 tỷ USD trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 6, nhưng con số thực tế chỉ là 56,4 tỷ USD. Các lô hàng đậu nành và các sản phẩm nông nghiệp khác, mà Tổng thống Mỹ Donald Trump coi là ưu tiên, đã tăng trưởng xuất khẩu rất chậm.

Về thỏa thuận "giai đoạn hai", ngày 10/7, Tổng thống Trump cho biết, chưa phải là ưu tiên hiện nay của Mỹ. Mối quan tâm của Mỹ một lần nữa có thể củng cố thái độ của mình đối với thương mại với Trung Quốc, thông qua thuế quan bổ sung.