ASEAN đạt cột mốc quan trọng về thuận lợi hóa thương mại

Ngày 10/2, Trung tâm thông tin thương mại ASEAN (ATR) đã đánh dấu mốc quan trọng sau 5 năm hoạt động hiệu quả theo chương trình hỗ trợ kỹ thuật của Liên minh châu Âu được gọi là ARISE Plus (Hỗ trợ hội nhập khu vực ASEAN của EU).

ARISE Plus đã cung cấp hơn 21 triệu euro tài trợ cho ASEAN để tăng cường hội nhập kinh tế khu vực, cắt giảm các rào cản thương mại, thúc đẩy pháp quyền và hỗ trợ khu vực tư nhân của ASEAN, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, thông qua một một số công cụ tạo thuận lợi cho thương mại như Hệ thống Quá cảnh hải quan ASEAN, Giải pháp ASEAN về Đầu tư, dịch vụ và thương mại và nhiều thỏa thuận công nhận lẫn nhau hoặc các tiêu chuẩn hài hòa trong các lĩnh vực an toàn thực phẩm, canh tác hữu cơ và dược phẩm…

Tuy nhiên, không có công cụ tạo thuận lợi thương mại nào khác được cho là quan trọng bằng tính minh bạch về quy định liên quan đến thương mại do ATR cung cấp. Trên thực tế, đối với việc thành lập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), tính minh bạch là chất xúc tác cơ bản cho phát triển kinh tế, đầu tư và thương mại xuyên biên giới và hội nhập khu vực ASEAN.

Các Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA) yêu cầu ATR phải được thiết lập và phổ biến với tất cả các luật và thủ tục thương mại và hải quan của tất cả các quốc gia thành viên ASEAN. Nó phải được cung cấp cho công chúng thông qua Internet, miễn phí và với thông tin có thể tìm kiếm được bằng tiếng Anh. Thông tin này là những gì các doanh nghiệp ASEAN cần để giao dịch trong khu vực và đưa sản phẩm của họ vào thị trường của mười Quốc gia Thành viên ASEAN vẫn áp dụng các quy tắc và thủ tục khác nhau.

ATR phải bao gồm 9 loại thông tin liên quan đến thương mại hàng hóa ở mỗi quốc gia trong số 10 quốc gia thành viên ASEAN, đặc biệt là danh mục thuế quan được sử dụng trong mã Hải quan; thuế suất ưu đãi và không ưu đãi áp dụng khi nhập khẩu bất kỳ sản phẩm nào vào thị trường; quy tắc xuất xứ tương ứng; các biện pháp phi thuế quan (NTM), chẳng hạn như yêu cầu về môi trường, tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch động thực vật, nghĩa vụ bảo vệ người tiêu dùng và quy trình đánh giá sự phù hợp áp dụng cho các sản phẩm được bán trên thị trường các nước; luật và quy tắc thương mại và hải quan quốc gia tương ứng của họ; các thủ tục xuất nhập khẩu và các yêu cầu chứng từ cần thực hiện tại cửa khẩu; quyết định hành chính của cơ quan Hải quan nước mình; những thông lệ tốt nhất về tạo thuận lợi thương mại; và danh sách các thương nhân được ủy quyền trong mỗi khu vực tài phán. Trên lý thuyết, đây hoàn toàn là dự án tham vọng nhất về minh bạch quy định liên quan đến thương mại trong tất cả các thử nghiệm về hội nhập khu vực và ASEAN được đánh giá cao vì điều đó.

Tuy nhiên, việc thực hiện đã được chứng minh là phức tạp, tốn thời gian và bị ảnh hưởng bởi sự chậm trễ và thiếu sót về thể chế và/hoặc sự phản kháng của các cơ quan có thẩm quyền ở một số quốc gia thành viên ASEAN. 12 năm kể từ khi ATIGA được thông qua, quá trình vận hành ATR vẫn chưa kết thúc và sẽ mất thêm nhiều năm cũng như nỗ lực để hoàn thành.

Nhưng ngày nay, ATR chứa hơn 6.000 mục nhập thông tin riêng lẻ từ 10 quốc gia thành viên ASEAN theo bốn loại đầu tiên được liệt kê ở trên. Tất cả được cung cấp miễn phí cho khu vực tư nhân trong khu vực chỉ bằng một cú nhấp chuột đơn giản, được phân loại và sắp xếp hợp lý, dễ dàng tìm kiếm và tóm tắt bằng tiếng Anh.

Trong những năm qua, EU đã dành nhiều sự hỗ trợ cho ASEAN thông qua nhiều chương trình hỗ trợ kỹ thuật, chẳng hạn như ARISE Plus, đã đi một chặng đường dài để hỗ trợ ASEAN trong hành trình mang lại lợi ích phát triển kinh tế xã hội trong khu vực thông qua hội nhập kinh tế và thuận lợi hóa thương mại.

ATR có lẽ là ví dụ tốt nhất về sự hợp tác EU-ASEAN này. Các doanh nghiệp cần sự minh bạch hơn bất cứ điều gì khác để giao dịch xuyên biên giới ASEAN. Khi Indonesia đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2023 và tìm cách tăng cường hơn nữa vai trò trung tâm của ASEAN, việc vận hành ATR sẽ tiếp tục là ưu tiên hàng đầu. Các doanh nghiệp ASEAN cần tiếp tục khám phá ATR, tận hưởng những lợi ích của nó và đòi hỏi sự minh bạch quy định.