APEC 2023 “nóng lên” với kinh tế xanh

Trong Hội nghị Quan chức cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) vào tháng 2/2023, các đại biểu đã tổ chức thảo luận về chủ đề năm nay là: Tạo dựng tương lai bền vững cho tất cả mọi người, bao gồm xây dựng khả năng phục hồi và tăng cường tính bền vững của môi trường. Để đảm bảo rằng APEC đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển đổi khu vực sang một nền kinh tế bền vững, với vai trò chủ nhà APEC 2023, Mỹ sẽ phát huy những thành tựu trước đây của APEC và tận dụng cơ cấu tổ chức năng động để thực hiện các ưu tiên của năm 2023.

Năm 2012, các nền kinh tế APEC cũng đạt được tiến bộ trong tự do hóa thuế quan đối với hàng hóa môi trường. Thông qua một quá trình do Australia dẫn đầu thuộc Ủy ban Thương mại và Đầu tư, các thành viên APEC đã nhất trí danh sách 54 hàng hóa môi trường của APEC. Danh sách này tạo cơ sở cho các cuộc thảo luận tại các diễn đàn quốc tế khác, bao gồm cả WTO.

Năm 2021, các quan chức được ủy quyền cấp bộ trưởng để tiếp tục thảo luận về việc mở rộng danh sách hàng hóa môi trường của APEC. Các nhà lãnh đạo cũng tán thành Danh sách tham khảo về môi trường và các dịch vụ liên quan đến môi trường, có khả năng định hình các cuộc đàm phán về dịch vụ môi trường tại các diễn đàn khác. APEC vẫn là một trung tâm quan trọng trong vòng phản hồi chính sách khu vực - toàn cầu.

Vào tháng 11/2022, những bên tham gia APEC đã nêu rõ các mục tiêu về nền kinh tế xanh tuần hoàn sinh học (BCG). Họ ủng hộ tăng trưởng kinh tế dài hạn và toàn diện, đáp ứng các mục tiêu về môi trường và khí hậu. APEC có thể kết hợp các cuộc thảo luận có liên quan vào chương trình nghị sự của các nhóm và ủy ban công tác có liên quan và đưa ra một tuyên bố chung về nền kinh tế BCG để vạch ra các lộ trình mới.

Nhưng APEC có tiềm năng làm được nhiều hơn thế. Thúc đẩy khả năng phục hồi và tính bền vững sẽ đòi hỏi toàn bộ các nguồn lực thể chế của APEC. APEC nằm ở mối quan hệ của nhiều tổ chức. Nó được định hình bởi công việc của Hội nghị Thương mại và Phát triển Thái Bình Dương. Nó giữ mối liên kết chính thức với các tổ chức khu vực, chẳng hạn như Ban thư ký ASEAN và Hội đồng Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương. Nó duy trì các kết nối không chính thức với các tổ chức như Ngân hàng Phát triển châu Á, OECD và WTO. Các trung tâm nghiên cứu APEC khác nhau thúc đẩy nghiên cứu về hội nhập khu vực và xây dựng mạng lưới các học giả trong khu vực.

Trong nội bộ, APEC bao gồm một cơ cấu lồng ghép gồm các nhóm công tác, ủy ban và các cuộc họp cấp bộ trưởng và quan chức cấp cao. Khả năng đan xen qua lại của các thành viên thông qua các cấp độ chính trị và kỹ thuật khác nhau cho phép họ đạt được tiến bộ gia tăng ngay cả khi các vấn đề trở nên chính trị hóa.

Cấu trúc của APEC giống như một hệ thống thích ứng phức hợp thay vì một tổ chức tập trung. Sức mạnh ảnh hưởng của APEC bắt nguồn từ việc tận dụng toàn bộ hệ thống để giải quyết vấn đề thương mại và tính bền vững. APEC cũng có thể tận dụng khả năng phân tích của Đơn vị Hỗ trợ chính sách APEC về các vấn đề như nền kinh tế tuần hoàn và du lịch bền vững để hiểu được tiềm năng của nền kinh tế BCG. Nó có thể thu hút ý kiến đóng góp từ các bên liên quan trong khu vực tư nhân thông qua Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC.

Các thành viên APEC cũng có thể khai thác các cuộc hội thảo của Hội đồng Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương về các cơ chế thể chế sáng tạo thông qua đó có thể phát triển hợp tác kinh tế xanh. Các thành viên cũng có thể cân nhắc tham gia Hội nghị Thương mại và phát triển Thái Bình Dương hàng năm liên quan đến thương mại và môi trường.

Để tránh các cuộc thảo luận kéo dài về các định nghĩa, các thành viên APEC sẽ khai thác công việc trong G20, OECD và WTO, cũng như các hiệp định thương mại tự do song phương và khu vực để xác định các cơ hội và chồng chéo. Tùy thuộc vào mức độ đồng thuận, các thành viên có thể quyết định nên tìm kiếm sự tiến bộ ở cấp độ kỹ thuật hay chính trị.

Các thỏa thuận quốc tế mới kết hợp khí hậu và thương mại hiện đang nổi lên ở châu Á Thái Bình Dương. Singapore gần đây đã ký một thỏa thuận kinh tế xanh với Australia và quan hệ đối tác về biến đổi khí hậu với Indonesia và Mỹ. Quan hệ đối tác song phương được tăng cường với New Zealand có một trụ cột mới về biến đổi khí hậu và nền kinh tế xanh.

Các quốc gia khác trong khu vực cũng đang phát triển hợp tác kinh tế hướng tới khí hậu như vậy. Thông qua công việc được thực hiện trong các nhóm công tác và ủy ban khác nhau, APEC có thể cung cấp các khuôn mẫu và biện pháp mẫu để định hình hình thức và nội dung của các thỏa thuận này.

Sự gia tăng cạnh tranh của các thỏa thuận xanh có khả năng làm leo thang xung đột địa kinh tế trong khu vực, thách thức văn hóa dựa trên sự đồng thuận của APEC. Khi Mỹ, Trung Quốc và các nền kinh tế thành viên khác đều tham gia vào các chiến lược thương mại và công nghiệp xanh tương ứng của mình, APEC sẽ là một nền tảng tự nhiên để họ tìm hiểu và tham gia vào các điểm chồng chéo và bổ sung giữa các cách tiếp cận khác nhau.

Với tư cách là chủ nhà APEC 2023, Mỹ có cơ hội để thông báo cho các thành viên về chiến lược công nghiệp hiện tại của mình và các cuộc thảo luận đang diễn ra với Nhật Bản và EU về các hiệp định thương mại hạn chế. Qua đó có thể tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc đối thoại đa chiều với các nền kinh tế khác để đảm bảo rằng các chính sách xanh khác nhau dẫn đến sự hội tụ lớn hơn trong khu vực về các quy tắc và tiêu chuẩn.

Mỹ có thể tận dụng toàn bộ hệ sinh thái của APEC trong khi vẫn cởi mở với những ý tưởng mới từ các thể chế khác. Điều này sẽ đảm bảo rằng APEC vẫn là một vườn ươm hiệu quả khi thúc đẩy các ưu tiên như phục hồi xanh, tăng trưởng xanh, tài chính khí hậu và năng lượng sạch. Chừng nào APEC còn là mối liên kết của nhiều kênh thể chế, nó sẽ đóng một vai trò có ảnh hưởng trong việc hướng tới một tương lai bền vững cho khu vực.