Áp dụng phương thức “dựng sổ” trong chuyển nhượng vốn Nhà nước
Theo phương thức "dựng sổ", bước thăm dò nhu cầu mua cổ phần của nhà đầu tư sẽ thực hiện bởi tổ chức bảo lãnh phát hành, thông qua giới thiệu bán cổ phần và phải mời tối thiểu 30 nhà đầu tư, phải thông báo mời công chúng quan tâm đến tham dự, đăng tải trên trang thông tin điện tử của doanh nghiệp tối thiểu 10 ngày trước ngày tổ chức giới thiệu bán cổ phần. Tổ chức quản lý sổ lệnh (tại sở giao dịch chứng khoán) sẽ mở sổ lệnh cho từng đối tượng nhà đầu tư trong 5 phiên giao dịch liên tiếp, nhà đầu tư có thể thay đổi lệnh đặt mua về giá, khối lượng cổ phần.
| Một phiên đấu giá cổ phần tại HNX |
Giá bán cổ phần theo phương thức “dựng sổ” là một mức giá bán chung duy nhất được xác định tại mức giá có thể phân phối được tối đa số lượng cổ phần dự kiến chào bán có tính đến nguyên tắc ưu tiên theo đối tượng nhà đầu tư, được doanh nghiệp công bố tại phương án IPO theo phương thức “dựng sổ”.
Việc xác định kết quả “dựng sổ”, chỉ được thực hiện khi tỷ lệ khối lượng đặt mua cổ phần thực tế và số lượng nhà đầu tư đặt mua cổ phần thực tế, lớn hơn hoặc bằng tỷ lệ khối lượng đặt mua cổ phần tối thiểu và số lượng nhà đầu tư đặt mua cổ phần tối thiểu theo phương án bán cổ phần. Trường hợp khối lượng cổ phần đặt mua thực tế và số lượng nhà đầu tư đặt mua thực tế, không đáp ứng điều kiện “dựng sổ” theo phương án đã được phê duyệt, ban chỉ đạo cổ phần hóa/chủ sở hữu vốn tại doanh nghiệp có trách nhiệm quyết định hủy kết quả sổ lệnh.
Tùy phương án được phê duyệt, ban chỉ đạo cổ phần hóa/chủ sở hữu có thể xác định lại giá mở sổ và mở sổ lệnh lại/hoặc thực hiện bán cổ phần theo phương thức khác. Điều này, nhằm giúp bán cổ phần đạt được sát với số cổ phần chào bán hơn, tránh trường hợp chỉ bán được một phần rất nhỏ cổ phần cũng phải thực hiện các thủ tục chuyển quyền sở hữu và đưa lên giao dịch trên sàn chứng khoán áp dụng bởi phương thức bán đấu giá hiện nay.
Theo Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), “dựng sổ” để bán cổ phần đã phổ biến trên thế giới từ lâu. Tại Việt Nam, việc thực hiện IPO còn bộc lộ hạn chế, bất cập, nhất là liên quan đến định giá doanh nghiệp, xác định giá phát hành. Đặc biệt, Việt Nam đang trong tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, việc áp dụng phương thức “dựng sổ” sẽ đảm bảo các đợt phát hành cổ phiếu được tổ chức thành công. Phương thức này cũng sẽ tạo động lực để nâng cấp, hoàn thiện hệ thống các công ty chứng khoán, giúp các công ty chứng khoán thể hiện được khả năng tư vấn của mình trong môi trường cạnh tranh bình đẳng.
Đại diện HNX cho biết, từ cuối năm 2018, đơn vị đã hoàn tất nâng cấp hệ thống đấu giá cổ phần và bổ sung tính năng “dựng sổ, cho phép lập sổ lệnh riêng cho các nhà đầu tư, với tốc độ xử lý cao lên đến 20 - 30 nghìn lệnh/ngày, có thể nhập lệnh từ xa với tính bảo mật cao.
Hệ thống đấu giá của HNX hiện cũng đã cho phép cập nhật liên tục biểu đồ thống kê số lượng cổ phần đặt mua tại mỗi mức giá trong khoảng giá khảo sát, giúp nhà đầu tư tham khảo trước khi đặt lệnh tại công ty chứng khoán. Đối với dữ liệu sổ lệnh, hệ thống có thể kết xuất các báo cáo thống kê số liệu theo một số tiêu chí mà bên bán quan tâm, hỗ trợ việc xác định giá phân phối; cho phép xác định kết quả phân phối cho từng nhà đầu tư dựa trên các tiêu chí quy định tại Thông tư 21/2019/TT-BTC, ưu tiên lần lượt về giá, thời gian đặt lệnh và khối lượng đặt mua, đồng thời kết xuất ra các báo cáo liên quan.
Từ nay đến khi Thông tư 21/2019/TT-BTC có hiệu lực, HNX sẽ tiến hành một số chỉnh sửa thông số của hệ thống giao dịch cho phù hợp, đồng thời dự kiến sẽ có chương trình tập huấn cho các công ty chứng khoán về cách thức vận hành, phối hợp triển khai thực hiện đấu giá cổ phần theo phương thức “dựng sổ”.