Anh “chắp cánh” cho Ukraine bằng Eurofighter Typhoons?

Vương quốc Anh gần đây tuyên bố, nước này sẵn sàng huấn luyện các phi công chiến đấu Ukraine trên các máy bay chiến đấu của Lực lượng Không quân Hoàng gia (RAF). Sau thông báo này, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã kêu gọi Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace xem xét loại máy bay nào có thể được cung cấp cho Kiev.

Ngay sau thông báo này, các chuyên gia quân sự phỏng đoán rằng, rất có thể RAF sẽ sử dụng máy bay chiến đấu Eurofighter Typhoon để huấn luyện các phi công Ukraine, do hiện nay RAF chỉ chiến đấu bằng hai loại máy bay là Eurofighter Typhoon và F-35.

F-35 là máy bay thế hệ thứ 5, nên nằm ngoài các cuộc thảo luận hỗ trợ Ukraine, Eurofighters là một lựa chọn phù hợp huấn luyện phi công Ukraine, vốn đã quen với những máy bay chiến đấu thời Liên Xô.

Tuy nhiên, việc chuyển giao máy bay chiến đấu dường như không xảy ra ngay lập tức vì Thủ tướng Sunak tuyên bố rằng, đó là một “giải pháp dài hạn hơn là khả năng ngắn hạn”. Tuy nhiên, ngay cả việc bắt đầu các cuộc thảo luận về việc cung cấp Eurofighters có khả năng cao cũng có thể là một “bước ngoặt” trong cuộc chiến với Nga.

Sau khi nhận được viện trợ vũ khí sát thương hạng nặng như xe tăng chiến đấu chủ lực từ các nước NATO vào tháng 01/2023, Ukraine đã “tiến thêm bước nước” bằng việc tăng cường yêu cầu máy bay chiến đấu của phương Tây để đạt được ưu thế trên không. Trong một bài phát biểu “đầy xúc động” tại Quốc hội Anh, Tổng thống Zelensky kêu gọi các Anh hãy mang đến “đôi cánh cho tự do”.

Hơn nữa, lời kêu gọi này cũng được cộng hưởng bởi cựu Thủ tướng Anh, ông Boris Johnson, người gần đây đã tuyên bố, “chúng ta làm càng nhanh thì càng tốt”. Ukraine đã tăng cường vận động hành lang với Vương quốc Anh và mọi sự chú ý hiện đang đổ dồn vào các Eurofighter Typhoons của RAF.

Nhà bình luận quân sự Gareth Jennings đã viết trên Twitter: “Nếu không phải Anh mua máy bay từ bên thứ ba để hỗ trợ cho Ukraine, thì chỉ có một câu trả lời là Eurofighters…”. Nhà bình luận quân sự Thomas C. Theiner cũng ủng hộ ý tưởng này và nói rằng loại máy bay này vượt trội hơn nhiều so với bất kỳ thứ gì Ukraine có, với hệ thống điện tử hàng không tốt hơn, radar tốt hơn, hệ thống tác chiến điện tử tốt hơn...

Tuy nhiên Văn phòng của Thủ tướng Anh đã bác bỏ khả năng gửi những máy bay chiến đấu này đến Ukraine, cho rằng chúng “rất phức tạp và mất hàng tháng để học bay”. Tuy nhiên, với việc Thủ tướng Anh hiện đang mềm mỏng hơn với ý tưởng này, các chuyên gia quân sự tin rằng Vương quốc Anh có thể hỗ trợ cho Ukraine những chiếc Eurofighters cũ từ kho vũ khí của mình.

Trước đó, các quan chức Ukraine đã dành nhiều tuần vận động hành lang để mua máy bay chiến đấu F-16. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ và đồng minh khẳng định rằng việc trang bị cho Ukraine máy bay chiến đấu F-16 sẽ không khả thi vì hai lý do: Thứ nhất, các phi công Ukraine sẽ phải trải qua một chương trình huấn luyện kéo dài hàng tháng; thứ hai, những máy bay phản lực này có thể bị bắn hạ bởi phòng không Nga.

Bên cạnh F-16, các máy bay phản lực Saab Gripen cũng được dự đoán là lựa chọn “phù hợp nhất” cho Ukraine do nó được sản xuất từ ​​những năm 1980, phù hợp tác chiến trong địa hình ít cơ sở hạ tầng và có phạm vi tác chiến tương đối rộng. Tuy nhiên, Ukraine đã bị Thụy Điển – quốc gia sở hữu Saab Gripen, “dội một gáo nước lạnh” bằng tuyên bố không viện trợ máy bay chiến đấu hồi tháng 12/2022.

Eurofighter Typhoons cho Ukraine?

Không quân Ukraine hiện đang vận hành các máy bay chiến đấu Su-24, Su-25, Su-27 và MiG-29 từ thời Liên Xô mà lực lượng này kế thừa sau khi Liên Xô tan rã. Ông Zelensky từ lâu đã khẳng định rằng Kiev cần máy bay tiên tiến hơn để chiến đấu với các máy bay chiến đấu của Nga.

Hiện tại, các máy bay sắp loại biên của Mỹ, Thụy Điển, Anh như F-16, JAS-39 Gripens, Eurofighter Typhoons có thể là một khả năng. Một tài liệu của Bộ Chỉ huy Quốc phòng Anh (DCP) năm 2021 cho biết, 30 máy bay phản lực Eurofighter Typhoon thuộc biến thể Tranche 1 sẽ bị loại khỏi RAF vào năm 2025. Điều này có nghĩa là RAF có thể “giải phóng” sớm số máy bay này và chuyển hướng đến Ukraine.

Tuy nhiên, một nhà nghiên cứu cấp cao về Lực lượng Không quân và Công nghệ Quân sự của tổ chức tư vấn RUSI có trụ sở tại London, Justin Bronks giải thích rằng, việc chuyển giao thậm chí có thể không thực tế vì nhiều lý do.

Theo Bronks, chiếc máy bay này không được thiết kế để chiến đấu ở độ cao thấp, nhưng nó sẽ được yêu cầu bay gần tiền tuyến của Ukraine do mối đe dọa từ tên lửa đất đối không của Nga.

Ngoài ra, Typhoon không phù hợp để cất cánh từ những đường băng ngắn, gồ ghề ở những căn cứ không quân “nay đây mai đó” của Ukraine (do liên tục phải di chuyển để trốn tránh các cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga). Bên cạnh đó, ngay cả khi chuyển giao một số ít biến thể Tranche 1 cho Ukraine thì cũng sẽ cần rất nhiều phụ tùng, kỹ sư kèm theo.