CôngThương - Người xem triển lãm vô cùng ngạc nhiên khi thấy giấy khai sinh cho một bé gái tại Hoàng Sa, do cơ quan hành chính Pháp đặt tại Hoàng Sa cấp năm 1940. Đó là giấy khai sinh của bà Mai Kim Quy, sinh ngày 7-12-1939 tại đảo Pattle (Hoàng Sa), là con gái của ông Mai Xuân Tập, nhân viên khí tượng và bà Nguyễn Thị Thắng, nội trợ. Người làm chứng là ông Nguyễn Tăng Chuẩn (bác sĩ) và ông Đỗ Đức Mùi (giám đốc đài phát thanh). Tuy nhiên, bà Mai Kim Quy không phải là đứa trẻ duy nhất sống trên các đảo tại Hoàng Sa. Thời điểm trước năm 1945, người Pháp đã xây trạm khí tượng, đèn biển ở Hoàng Sa. Đi cùng với những người làm công tác kỹ thuật trên các đảo này là vợ con của họ.
Có mặt tại triển lãm, ông Trần Quân Bảo- nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Đảng (Tổng cục Công nghiệp quốc phòng, Bộ Quốc phòng)- cho biết, ông đã sống ở đây từ năm 1938 – 1940. Bố ônglà trưởng trạm vô tuyến điện tại Hoàng Sa lúc đó, làm nhiệm vụ phát các thông tin đo đạc từ trạm khí tượng về đất liền. Khi ấy, gia đình ôngđã sống trong những ngôi nhà xây mái bằng, phía dưới là bể chứa nước mưa ngầm. Thi thoảng những ngư dân Việt Nam có ghé qua đảo để đổi cá lấy nước ngọt.
Với nhiều hiện vật, tư liệu, triển lãm cũng giới thiệu toàn bộ quá trình đấu tranh bảo vệ chủ quyền của Hoàng Sa, Trường Sa. Những hình ảnh ngày giải phóng Trường Sa năm 1975 hay ống nhòm của đô đốc Giáp Văn Cương sử dụng quan sát chỉ huy bộ đội xây dựng và bảo vệ các đảo thuộc quần đảo Trường Sa năm 1988, cáng thương chuyển cán bộ chiến sĩ hi sinh bảo vệ quần đảo Trường Sa năm 1988... đã khiến người xem xúc động.
Hiện vật tàu cảnh sát biển Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm thu hút sự quan tâm của nhiều người.
Ngoài ra, các châu bản triều Nguyễn, văn bản hành chính của triều đình từ thế kỷ 17-18 chỉ đạo giám sát các hoạt động thực thi chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa, hệ thống bản đồ của các nhà nước phong kiến Việt Nam, của phương Tây và Trung Quốc đều thể hiện chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo này như: “Đại Nam nhất thống toàn đồ” do vua Minh Mạng cho vẽ năm 1883, “An Nam đại quốc họa đồ” vẽ năm 1838, “Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn đồ năm 1904” cũng được trưng bày lần này.
Thu hút không kém là những hình ảnh, hiện vật minh chứng việc tàu Trung Quốc đâm tàu ngư dân bị chìm, đâm tàu cảnh sát biển và tàu kiểm ngư. Đặc biệt là các mảnh thành tàu, boong tàu, mạn tàu của tàu CSB 2012 và 2016 bị tàu Trung Quốc đâm hỏng cũng được trưng bày tại triển lãm. Bên cạnh đó là các phương tiện làm việc của lực lượng cảnh sát biển nhằm tìm kiếm cứu nạn, thăm dò dầu khí, xua đuổi và cản phá các tàu nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam như ống nhòm, súng bắn điện, súng cao su, súng điện...
Trực tiếp xem lại những hình ảnh, hiện vật, tư liệu trưng bày tại triển lãm, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Thiếu tướng Lê Mã Lương rất xúc động, ấn tượng bởi vì Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã tổ chức một lực lượng lớn, đi sưu tầm nhiều ngày và công phu tại các biển, đảo, địa phương liên quan trực tiếp đến Biển Đông, nhằm mục đích phản đối hành động Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan Hải Dương - 981 vào vùng biển và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Không chỉ có những tướng trận đã từng vào sinh ra tử bảo vệ quê hương, vùng trời Tổ quốc, đến với triển lãm “Hoàng Sa, Trường Sa - Chủ quyền Việt Nam” mà còn rất nhiều người dân Việt Nam đều có chung một cảm xúc tự hào về hai quần đảo thiêng liêng của đất nước đã và đang được gìn giữ, bảo vệ qua bao thế hệ.
