Ấn Độ vượt qua Trung Quốc trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào năm 2023

Theo Liên hợp quốc, dân số Ấn Độ sẽ vượt dân số Trung Quốc vào tháng 4, làm nổi bật sự khác biệt về mô hình nhân khẩu học giữa hai quốc gia đông dân nhất thế giới. Trung Quốc, phần lớn nhờ vào quy mô, đã là quốc gia đông dân nhất thế giới trong ba thế kỷ. Vào nửa sau của thế kỷ 20, dân số Trung Quốc, giống như dân số ở nhiều nước đang phát triển, tăng mạnh. Nhưng sự ra đời của chính sách một con vào năm 1980 đã thay đổi mạnh mẽ quỹ đạo tăng dân số của Trung Quốc.

Ngược lại, tốc độ tăng dân số của Ấn Độ vẫn cao, tăng từ 446 triệu người năm 1960 lên 1,06 tỷ người năm 2000 và 1,407 tỷ người vào năm 2021. Dân số dự kiến sẽ đạt đỉnh 1,7 tỷ người vào năm 2064, khi đó tỷ lệ này sẽ là lớn hơn gần 50% của Trung Quốc. Sự gia tăng dân số này đã được phản ánh trong sự tăng trưởng của nền kinh tế Ấn Độ, gần đây đã thay thế Vương quốc Anh trở thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới.

Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ dự đoán rằng Ấn Độ sẽ trở thành nền kinh tế lớn thứ ba thế giới vào năm 2029, nhờ lực lượng dân số khổng lồ trong độ tuổi lao động. Có những yếu tố khác tác động đến tăng trưởng kinh tế của Ấn Độ, bao gồm cả việc thay đổi mô hình sản xuất khi các công ty quay lưng lại với Trung Quốc và đầu tư nhiều hơn vào các điểm đến thứ yếu, bao gồm cả quốc gia dân chủ lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, Ấn Độ cũng đang phải đối mặt với một số thách thức có thể khiến nước này không được hưởng lợi đầy đủ từ “lợi tức nhân khẩu học” của mình.

Sự suy giảm dân số do Trung Quốc tự áp đặt, được mệnh danh là “hiện tượng 4-2-1”, đặt ra một số thách thức. Thuật ngữ này phản ánh quan điểm cho rằng, do chính sách một con và tỷ lệ sinh sản nói chung thấp, mỗi đứa con một có hai cha mẹ và bốn ông bà, mà theo nghĩa tổng quát hơn, họ phải chịu trách nhiệm về kinh tế. Quy mô dân số trong độ tuổi lao động ngày càng thu hẹp cùng với quy mô dân số phụ thuộc ngày càng tăng là một thách thức lớn đối với nước này. Độ tuổi trung bình của Trung Quốc vào năm 2021 là 38,4 – cao hơn của Mỹ là 38,1.

Không rõ liệu dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc có thể hoặc sẵn sàng chịu gánh nặng nhân khẩu học hay không. Bản thân hệ thống lương hưu công cộng, mà nhiều người già sẽ buộc phải dựa vào, đã bị thiếu vốn. Điều này cũng tác động đến Ấn Độ theo nhiều cách. Nhưng điều quan trọng nhất trong số đó là chấm dứt tình trạng lao động dồi dào và chi phí thấp của Trung Quốc –nước đã trải qua tình trạng thiếu lao động thủ công và lao động phổ thông – và điều này khuyến khích việc thoái vốn vào các quốc gia như Ấn Độ. Ấn Độ có nhiều người trong độ tuổi lao động hơn bất kỳ nhóm dân số nào khác.

Bằng chứng cho thấy Ấn Độ đã được hưởng lợi từ việc chuyển dịch sản xuất ra khỏi Trung Quốc, do nguồn lao động dồi dào nói trên và những lo ngại về sự kiểm soát của Bắc Kinh đối với định hướng chính sách cũng như bối cảnh địa chính trị không chắc chắn.

Cổ tức nhân khẩu học được cho là xảy ra khi tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động cao và tỷ lệ phụ thuộc đối với trẻ em và người già thấp. Có một số lý do điều này được coi là tích cực. Thứ nhất, nó tạo ra thặng dư kinh tế và cho phép nhà nước tái đầu tư. Nhưng nguồn lao động dồi dào cũng thu hút đầu tư.

Dữ liệu cho thấy rằng Ấn Độ có thể có một thời kỳ vàng từ năm 2020 đến năm 2040, nếu lợi tức nhân khẩu học được khai thác đúng cách. Đây là giai đoạn mà tỷ lệ trong độ tuổi lao động sẽ đạt đỉnh. “Khai thác” là từ khóa ở đây.

Ấn Độ cần một dân số khỏe mạnh, có học thức, có kỹ năng và sẵn sàng hoạt động kinh tế. Khoảng 90% công việc ở Ấn Độ là phi chính thức, có nghĩa là hầu hết dân số không có mức lương cố định – điều này có thể gây tổn hại đặc biệt khi các cú sốc kinh tế, chẳng hạn như do Covid-19.

Trong khi đó, chỉ 20% phụ nữ trong độ tuổi lao động thực sự đang làm việc, điều này phản ánh những lo ngại xung quanh các kỹ năng có thể thực hiện được trong quá trình giáo dục của họ. Nam giới, có cùng trình độ học vấn, dễ kiếm được việc làm hơn trong các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động, chẳng hạn như lái xe tải, sửa chữa điện tử hoặc nhân viên chuyển phát bưu điện.

Bằng chứng cũng cho thấy rằng chỉ có khoảng 3% lực lượng lao động được đào tạo chính thức dưới bất kỳ hình thức nào. Điều này gây ra các vấn đề phổ biến xung quanh sức khỏe, bao gồm suy dinh dưỡng và thiếu máu, có nghĩa là nhiều người tham gia lực lượng lao động có thể bị suy giảm khả năng phát triển nhận thức và thể chất.

Đầu tư nước ngoài cũng là chìa khóa để khai thác lợi tức nhân khẩu học này. Chính phủ đã thúc đẩy sáng kiến 'Sản xuất tại Ấn Độ' và đã đạt được một số thành công. Điều này bao gồm việc Apple chuyển từ Trung Quốc sang Ấn Độ.

Mới đây, Apple đã xuất khẩu hơn 2,5 tỷ USD iPhone từ Ấn Độ trong các tháng từ tháng 4 đến tháng 12, gần gấp đôi so với tổng số của năm tài chính trước đó. Trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế toàn cầu đang chậm lại, Ấn Độ vẫn là một “điểm sáng” tương đối trên thế giới, theo nhận định của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Bất chấp những thách thức khác nhau, Ấn Độ được kỳ vọng sẽ vẫn là quốc gia phát triển nhanh thứ hai - chỉ sau Ả-rập Xê-út - trong số các nước G20, với nền kinh tế tăng trưởng 7% vào năm 2022-2023.