Góc nhìn hội nhập:

AEC không nên lo lắng về việc bị “chảy máu chất xám”

Mới đây, dựa trên nghiên cứu ấn phẩm Di chuyển và di cư của lao động có kỹ năng nghề: Thách thức và cơ hội cho Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), bà Elisabetta - Chuyên gia Vụ Nghiên cứu kinh tế và hợp tác khu vực, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) - cho rằng: Nhận thức di cư của lao động có kỹ năng nghề làm tổn hại đến nguồn lực của quốc gia là sai lầm; Ý niệm "chảy máu chất xám" cũng đã lỗi thời. Do vậy các quốc gia ASEAN cũng không nên lo lắng.

AEC đã hình thành và vận hành, liên quan đến dịch chuyển lao động, có 8 lĩnh vực, ngành nghề được tự do di chuyển trong AEC. Trong xu thế hội nhập quốc tế, luân chuyển những nguồn lực nhất định, trong đó có luân chuyển lao động có kỹ năng nghề từ quốc gia này tới quốc gia khác là một đòi hỏi của quá trình phát triển. Tuy nhiên, xu thế này cũng không tránh khỏi những lo ngại về việc bị “chảy máu chất xám" (quốc gia này giành được nguồn chất xám bị chảy ra từ nước khác).

Tuy nhiên, theo bà Elisabetta, giả định về “chảy máu chất xám” là vô căn cứ. Các quốc gia Đông Nam Á (cả nơi cử đi và nơi tiếp nhận lao động) cần xóa bỏ ý tưởng này. Thay vào đó, cần nhìn nhận sự di chuyển của lao động có kỹ năng nghề như là chất xúc tác cho tăng trưởng kinh tế, bằng cách đưa ra những chính sách phù hợp có thể sẽ tối đa hóa được lợi ích từ lực lượng lao động trẻ, năng động và lành nghề của mình.

aec khong nen lo lang ve viec bi chay mau chat xam
Ảnh minh họa

Nhận thức sai lầm

Bà Elisabetta cho rằng, nhận thức di cư của lao động có kỹ năng nghề làm tổn hại đến nguồn lực quốc gia là sai lầm, vì 3 lý do:

Thứ nhất, nguồn cung lao động có kỹ năng nghề là không cố định. Người lao động đáp ứng các cơ hội của thị trường lao động bằng cách tích lũy ngày càng nhiều kỹ năng khác nhau, khả năng di cư bản thân nó đã là một động lực mạnh mẽ để các cá nhân đầu tư vào vốn con người. Thứ hai, không phải tất cả mọi người có được những kỹ năng mới với dự định di cư đều thành công. Thứ ba, những người đã di cư không phải là “mất đi”, mà khi trở về nước họ có thể mang những ý tưởng, kỹ năng và nguồn lực mới. Ngay cả khi không trở về, họ cũng hình thành những mạng lưới cộng đồng di cư, giúp mở ra cánh cửa đến với các cơ hội kinh doanh, thương mại và các thị trường lao động toàn cầu.

Để làm rõ nhận định trên, bà Elisabetta dẫn chứng: Năm 1993, Chính phủ Anh đã có một chính sách dựa trên nền tảng giáo dục chọn lọc hơn để tuyển dụng những người quốc tịch Nepan làm việc trong quân đội Anh. Do đây là cơ hội nghề nghiệp lương cao ở nước ngoài đối với nam giới ở Nepan, ngày càng nhiều người trong số họ vươn lên đáp ứng sự thay đổi này bằng cách hoàn thành bậc trung học. Tuy nhiên, số người được Chính phủ Anh tuyển dụng mỗi năm thì lại không thay đổi. Kết quả là tại Nepan, sự gia tăng nguồn vốn con người được phản ánh trong những cải thiện về chất lượng việc làm và mức lương.

Hay trong giai đoạn 2000-2007, Hoa Kỳ đã mở rộng đáng kể hạn mức visa cho các điều dưỡng viên di cư và gia đình của họ. Kết quả là, số lượng điều dưỡng viên tốt nghiệp ở Philippines (quốc gia xuất khẩu số lượng điều dưỡng viên lớn nhất trên thế giới) đã gia tăng từ 9.000 lên tới 70.000 người, không phải tất cả trong số họ đều có thể di cư tới Hoa Kỳ, dẫn tới sự gia tăng ròng trong nguồn cung điều dưỡng viên tại Philippines.

Nghiên cứu cho thấy rằng, lao động có kỹ năng nghề giúp thúc đẩy các nền kinh tế của quốc gia nơi họ chuyển đến bằng cách gia tăng lực lượng lao động, lấp vào khoảng thiếu hụt trong những ngành nghề hoặc công việc cụ thể, góp phần vào những sáng tạo mới, khởi nghiệp kinh doanh. Điều quan trọng là cần nhận thức được rằng, họ cũng tác động tới các cơ hội tại quê hương mình. Tác động này là gì sẽ phụ thuộc vào khả năng thay thế nguồn lực giữa hai nhóm. Ví dụ, các kỹ năng phân tích - toán học sẽ dễ dàng chuyển giao giữa các quốc gia hơn là các kỹ năng quản lý và truyền thông (vốn mang đặc trưng quốc gia và dấu ấn văn hóa). Không phải ngẫu nhiên mà lao động di cư có xu hướng tập trung nhiều hơn trong các ngành nghề đòi hỏi nhiều kỹ năng phân tích - toán học. Người lao động bản xứ sẽ đáp ứng bằng cách chuyển sang những kỹ năng bổ sung cho các kỹ năng được cung cấp bởi người lao động di cư (kỹ năng quản lý và truyền thông). Sự dịch chuyển này sẽ làm tăng tính bổ sung và giảm sự cạnh tranh giữa người di cư và người dân bản địa.

aec khong nen lo lang ve viec bi chay mau chat xam
8 lĩnh vực, ngành nghề lao động được tự do di chuyển trong AEC

Quan niệm lỗi thời

Những rào cản đang cản trở sự dịch chuyển kỹ năng bên trong ASEAN cũng lạc hậu như ý niệm về chảy máu chất xám. Khi chúng được dỡ bỏ, tiềm năng to lớn của đội ngũ lao động trẻ tài năng trong khu vực cũng sẽ được giải phóng, với những lợi ích làm thay đổi cuộc sống có tác động lâu dài cho nhiều thế hệ.

Elisabetta - Chuyên gia Vụ Nghiên cứu kinh tế và hợp tác khu vực, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB)

Sự bùng nổ Internet giữa thập niên 1990 đã dẫn tới gia tăng mạnh mẽ nhu cầu lao động trong lĩnh vực khoa học máy tính tại Hoa Kỳ. Cũng giống như trong các ví dụ trước, triển vọng di cư lao động khoa học máy tính đến Hoa Kỳ đã làm gia tăng lực lượng lao động trong ngành khoa học máy tính tại Ấn Độ giúp tăng tổng sản lượng công nghệ thông tin (CNTT) của Ấn Độ lên 5%. Người tiêu dùng ở cả Mỹ và Ấn Độ đều được hưởng lợi từ tổng sản lượng CNTT lớn hơn, dẫn tới giá thành thấp hơn của các sản phẩm CNTT. Thu nhập chung của cả hai nước tăng 0,36% nhờ dòng di cư các chuyên gia CNTT từ Ấn Độ sang Hoa Kỳ. Những lao động trong lĩnh vực khoa học máy tính của Ấn Độ không di cư được sang Hoa Kỳ đã gia nhập ngành CNTT đang gia tăng nhanh chóng tại quê nhà. Đến đầu thập niên 2000, những người Ấn Độ di cư đã trở về với các kỹ năng và mạng lưới kết nối mới. Điều này đã góp phần đưa cuộc cách mạng về CNTT bùng nổ do Hoa Kỳ dẫn dắt sang Ấn Độ và tới giữa thập niên 2000, Ấn Độ đã vượt qua Hoa Kỳ trong xuất khẩu phần mềm.

Bà Elisabetta cho rằng, không có lý do tại sao công thức thành công vừa nêu lại không thể được lặp lại trong AEC nếu tận dụng được tối đa lợi thế của sự dịch chuyển kỹ năng. Hiện tại, khu vực ASEAN đang dựa vào các Thỏa thuận Công nhận lẫn nhau về nghề nghiệp (MRA), bao quát 8 lĩnh vực nghề được quy định (kế toán, kiến trúc, nha khoa, kỹ thuật, y khoa, điều dưỡng, khảo sát, và du lịch). Nhưng định nghĩa về “lao động có kỹ năng nghề” luôn luôn biến động. Nó không còn gắn kết chặt chẽ với các nghề nghiệp chuyên môn được quy định và ngày càng liên quan tới các công việc trong lĩnh vực dạy nghề. Một khuôn khổ hiệu quả cho sự dịch chuyển kỹ năng phải đủ linh hoạt để đáp ứng nhanh chóng những nhu cầu của thị trường lao động.

Theo bà Elisabetta, để một khung dịch chuyển kỹ năng bất kỳ có thể hoạt động tốt, các quốc gia ASEAN phải xóa bỏ rất nhiều rào cản về kỹ thuật và chính trị (cả ở cấp quốc gia và khu vực) đang kìm hãm khả năng của lao động có kỹ năng nghề trong việc di chuyển nội vùng và làm những công việc mà họ được đào tạo. Những rào cản này bao gồm các yêu cầu pháp lý phức tạp đối với chủ lao động, các tiêu chuẩn ngặt nghèo về chuyển đổi bằng cấp và chứng chỉ đào tạo, thiếu khả năng mang theo các lợi ích an sinh xã hội, các quy định hạn chế nhập cư. Việc xây dựng các tiêu chuẩn chung của khu vực để điều tiết nhiều ngành nghề khác nhau cũng sẽ giúp xóa bỏ rào cản kỹ thuật đối với sự dịch chuyển kỹ năng.

Hiện tại, công dân của các quốc gia thành viên ASEAN không được hưởng quy chế ưu tiên khi nộp đơn xin thị thực làm việc ở các quốc gia ASEAN khác, họ có thể nhận thấy việc di cư tới các nước OECD hoặc các nước Vùng Vịnh là dễ hơn. Việc triển khai một hệ thống ưu đãi nhập cư dựa trên việc làm cho các công dân ASEAN sẽ giúp giữ lại nhiều người tài hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu giữa chủ lao động - người lao động, thúc đẩy năng suất bên trong khu vực.

Ngọc Quỳnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Cộng đồng Kinh tế ASEAN

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Bài 1: Vị thế người phụ nữ trong xã hội ngày càng được khẳng định

Bài 1: Vị thế người phụ nữ trong xã hội ngày càng được khẳng định

Nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới đã mang lại những cơ hội thiết thực cho phụ nữ Việt Nam trong công việc, cuộc sống và đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững.
Sôi động thị trường lao động tại các khu công nghiệp dịp cuối năm

Sôi động thị trường lao động tại các khu công nghiệp dịp cuối năm

Đến hẹn lại lên, cứ vào dịp cuối năm, nhu cầu việc làm tại các tỉnh tập trung nhiều khu công nghiệp như Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu lại tăng cao.
Nhân sự 22/11: Liên đoàn Bóng đá Việt Nam thay nhân sự chủ chốt; Bình Phước có tân nữ Bí thư Tỉnh

Nhân sự 22/11: Liên đoàn Bóng đá Việt Nam thay nhân sự chủ chốt; Bình Phước có tân nữ Bí thư Tỉnh

Về thông tin nhân sự ngày 22/11, ông Nguyễn Văn Phú, được bầu giữ chức Tổng thư ký Liên đoàn Bóng đá Việt Nam thay ông Dương Nghiệp Khôi.
Viettel tuyển thẳng 101 tài năng công nghệ từ hơn 3.000 hồ sơ ứng tuyển

Viettel tuyển thẳng 101 tài năng công nghệ từ hơn 3.000 hồ sơ ứng tuyển

Sau 6 tháng đào tạo và thực tập tại các dự án trọng điểm của tập đoàn, 101 sinh viên xuất sắc đã được tuyển thẳng vào làm việc tại Viettel.
Nhân sự ngày 21/11: Công bố lí do kỷ luật cảnh cáo các ông Vương Đình Huệ, Nguyễn Văn Thể

Nhân sự ngày 21/11: Công bố lí do kỷ luật cảnh cáo các ông Vương Đình Huệ, Nguyễn Văn Thể

Ngày 21/11, theo quy định của Đảng về kỷ luật tổ chức đảng, Bộ Chính trị quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo các ông Vương Đình Huệ, Nguyễn Văn Thể.

Tin cùng chuyên mục

Nhân sự 20/11: Bộ Chính trị bổ nhiệm nhân sự; Bộ Công an bổ nhiệm hai lãnh đạo tại tỉnh Bình Dương

Nhân sự 20/11: Bộ Chính trị bổ nhiệm nhân sự; Bộ Công an bổ nhiệm hai lãnh đạo tại tỉnh Bình Dương

Về thông tin nhân sự ngày 20/11, đồng chí Nguyễn Mạnh Cường được Bộ Chính trị điều động, phân công, bổ nhiệm giữ chức Phó trưởng Ban Đối ngoại Trung ương.
Nhân sự 19/11: Quốc hội ban hành nghị quyết nhân sự; Bộ Công Thương bổ nhiệm Phó Vụ trưởng

Nhân sự 19/11: Quốc hội ban hành nghị quyết nhân sự; Bộ Công Thương bổ nhiệm Phó Vụ trưởng

Về thông tin nhân sự ngày 19/11, Quốc hội ban hành các nghị quyết về công tác nhân sự, bao gồm chức vụ Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu.
Nhân sự 18/11: Bổ nhiệm lại Thứ trưởng Bộ Y tế; Nghệ An có tân Chủ tịch HĐND tỉnh

Nhân sự 18/11: Bổ nhiệm lại Thứ trưởng Bộ Y tế; Nghệ An có tân Chủ tịch HĐND tỉnh

Về thông tin nhân sự ngày 18/11, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên vừa được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định bổ nhiệm lại.
Nhân sự Trung ương tuần qua: Bộ Chính trị điều động cán bộ từ địa phương

Nhân sự Trung ương tuần qua: Bộ Chính trị điều động cán bộ từ địa phương

Về thông tin nhân sự cấp Trung ương tuần qua, Bộ Chính trị quyết định đồng chí Phạm Gia Túc giữ chức Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng.
Nhân sự địa phương: Hà Nội, Nam Định bổ nhiệm cán bộ; tân Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An là ai?

Nhân sự địa phương: Hà Nội, Nam Định bổ nhiệm cán bộ; tân Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An là ai?

Về thông tin nhân sự địa phương trong tuần (11-15/11), ông Nguyễn Đức Trung, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An giữ chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An.
Nhân sự 15/11: Ông Nguyễn Xuân Ký, Bùi Văn Cường bị kỷ luật cảnh cáo; Ban Dân vận có nhân sự mới

Nhân sự 15/11: Ông Nguyễn Xuân Ký, Bùi Văn Cường bị kỷ luật cảnh cáo; Ban Dân vận có nhân sự mới

Thông tin nhân sự ngày 15/11: Ông Nguyễn Xuân Ký và ông Bùi Văn Cường bị kỷ luật cảnh cáo; khai trừ khỏi Đảng 4 cán bộ Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh…
Bắt người mẫu An Tây, ca sĩ Chi Dân: Lời xin lỗi muộn màng và bài học đắt giá cho nghệ sĩ

Bắt người mẫu An Tây, ca sĩ Chi Dân: Lời xin lỗi muộn màng và bài học đắt giá cho nghệ sĩ

Từ lời xin lỗi của ca sĩ Chi Dân, người mẫu An Tây sau khi bị bắt vì liên quan ma túy, giới nghệ sĩ cần hiểu về trách nhiệm, chuẩn mực đạo đức khi nổi tiếng.
Nhân sự 14/11: Bộ Giao thông Vận tải điều động Vụ trưởng; Ninh Bình, Trà Vinh bổ nhiệm lãnh đạo chủ chốt

Nhân sự 14/11: Bộ Giao thông Vận tải điều động Vụ trưởng; Ninh Bình, Trà Vinh bổ nhiệm lãnh đạo chủ chốt

Về thông tin nhân sự ngày 14/11, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng trao quyết định điều động, bổ nhiệm 6 lãnh đạo.
Nhân sự ngày 13/11: Công bố lí do đề nghị kỷ luật đối với nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải

Nhân sự ngày 13/11: Công bố lí do đề nghị kỷ luật đối với nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải

Về thông tin nhân sự ngày 13/11, ông Nguyễn Văn Thể, nguyên Bộ trưởng Giao thông vận tải bị đề nghị kỷ luật do liên quan đến CTCP Tập đoàn Thuận An.
Trường Đại học Điện lực thông báo tuyển dụng viên chức năm 2024

Trường Đại học Điện lực thông báo tuyển dụng viên chức năm 2024

Năm 2024, Trường Đại học Điện lực có nhu cầu tuyển dụng 61 viên chức trong đó giảng viên là 43 chỉ tiêu và viên chức hành chính là 18 chỉ tiêu.
Nhân sự 12/11: Bộ Chính trị điều động lãnh đạo; Thái Bình, Trà Vinh, Đắk Nông bổ nhiệm Giám đốc Sở

Nhân sự 12/11: Bộ Chính trị điều động lãnh đạo; Thái Bình, Trà Vinh, Đắk Nông bổ nhiệm Giám đốc Sở

Về thông tin nhân sự 12/11, Bộ Chính trị điều động đồng chí Phạm Gia Túc thôi giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Nam Định, bổ nhiệm chức vụ Phó Chánh Văn phòng Trung ương
Nhân sự 11/11: Thủ tướng ký quyết định nhân sự Bộ Quốc phòng, tân Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An là ai?

Nhân sự 11/11: Thủ tướng ký quyết định nhân sự Bộ Quốc phòng, tân Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An là ai?

Về thông tin nhân sự ngày 11/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký quyết định bổ nhiệm nhiều cán bộ chủ chốt tại Bộ Quốc Phòng.
Bộ Nội vụ thông tin về lệ phí thi tuyển, xét tuyển công chức

Bộ Nội vụ thông tin về lệ phí thi tuyển, xét tuyển công chức

Bộ Nội vụ đã công bố 3 thủ tục hành liên quan tới công chức, trong đó có vấn đề lệ phí thi, xét tuyển công chức dựa trên số người tham gia.
Nhân sự Trung ương: Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông điều động nhân sự lãnh đạo

Nhân sự Trung ương: Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông điều động nhân sự lãnh đạo

Về thông tin nhân sự cấp Trung ương tuần qua (4-8/11), Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông có quyết định điều động nhiều cán bộ chủ chốt.
Luật Việc làm (sửa đổi): Kỳ vọng cho thị trường lao động bền vững

Luật Việc làm (sửa đổi): Kỳ vọng cho thị trường lao động bền vững

Với nhiều chính sách lớn về hỗ trợ tạo việc làm, phát triển kỹ năng nghề… Luật Việc làm (sửa đổi) kỳ vọng phát triển thị trường lao động linh hoạt, bền vững.
Hỗ trợ việc làm cho người lao động ngoài nước trở về

Hỗ trợ việc làm cho người lao động ngoài nước trở về

Nhiều lao động từ nước ngoài trở về là nguồn nhân lực được nhiều công ty săn đón, song cũng không ít người khó tìm được việc làm như mong muốn.
4 công việc phổ biến dành cho tân sinh viên muốn có thêm thu nhập

4 công việc phổ biến dành cho tân sinh viên muốn có thêm thu nhập

Cuộc sống sẽ giảm căng thẳng nếu biết chọn việc làm thêm phù hợp kiếm tiền chi tiêu và đảm bảo học tập, dưới đây là những việc mà các sinh viên có thể tham khảo
Nhân sự 8/11: Bộ Quốc phòng sáp nhập hai Cục; Ban Tuyên giáo Trung ương bổ nhiệm nhiều cán bộ chủ chốt

Nhân sự 8/11: Bộ Quốc phòng sáp nhập hai Cục; Ban Tuyên giáo Trung ương bổ nhiệm nhiều cán bộ chủ chốt

Về thông tin nhân sự ngày 8/11, Bộ Quốc phòng sáp nhập lại Cục Hậu cần, Cục Kỹ thuật thành Cục Hậu cần - Kỹ thuật, Quân chủng Phòng không - Không quân.
Nhân sự 7/11: Công bố lý do đề nghị kỷ luật Đảng đối với hai cựu cán bộ tỉnh Kiên Giang

Nhân sự 7/11: Công bố lý do đề nghị kỷ luật Đảng đối với hai cựu cán bộ tỉnh Kiên Giang

Về thông tin nhân sự ngày 7/11, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Kiên Giang đã đề nghị kỷ luật Đảng đối với ông Nguyễn Chí Trung và ông Nguyễn Thanh Đó.
Nhân sự 6/11: Bộ Công an điều động Giám đốc Công an tỉnh; Thứ trưởng Bộ Y tế nhận nhiệm vụ mới

Nhân sự 6/11: Bộ Công an điều động Giám đốc Công an tỉnh; Thứ trưởng Bộ Y tế nhận nhiệm vụ mới

Về thông tin nhân sự ngày 6/11, Đại tá Đặng Trọng Cường được Bộ Công an điều động, bổ nhiệm làm Giám đốc Công an tỉnh Sơn La thay Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Vân.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động