87% người trưởng thành có tài khoản: Ngân hàng Nhà nước thúc đẩy thanh toán đa tiện ích

Thanh toán không tiền mặt bứt phá, lan tỏa sâu vào đời sống

Theo thống kê mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, hiện có đến 87% người trưởng thành Việt Nam đã có tài khoản ngân hàng, con số này phản ánh rõ nét bước tiến trong hành trình phổ cập tài chính và chuyển đổi số ngành Ngân hàng. Thói quen thanh toán của người dân đã thay đổi mạnh mẽ, từ việc rút tiền mặt tại ATM, nay họ chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh là có thể thanh toán điện, nước, học phí, viện phí, mua sắm, du lịch,… tất cả trong vài thao tác.

Trao đổi với báo giới, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, khẳng định, hạ tầng thanh toán không dùng tiền mặt, chuyển đổi số ngành Ngân hàng luôn được chú trọng đầu tư, nâng cấp, phát triển. Hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ số của ngành Ngân hàng với nhiều sản phẩm, dịch vụ thanh toán hiện đại, tiện lợi được kết nối liên thông, tích hợp liền mạch với các ngành, lĩnh vực khác.

“Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100%. Nhiều tổ chức tín dụng tại Việt Nam có tỷ lệ trên 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Các chỉ số thanh toán không dùng tiền mặt đạt được kết quả đáng ghi nhận, thu hút số lượng lớn khách hàng sử dụng”, ông Tuấn thông tin.

Đáng chú ý, trong 8 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 43,53% về số lượng và 24,24% về giá trị; qua kênh Internet tăng 50,52% về số lượng và 36,00% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 37,46% về số lượng và 21,14% về giá trị; giao dịch qua QR Code tăng 63,65% về số lượng và 152,97% về giá trị.

Đến cuối tháng 8/2025, thị trường có 20.940 ATM giảm 0,83%; 831.408 POS tăng 19,03%; 160,3 triệu thẻ đang lưu hành tăng 2,61% so với cùng kỳ năm 2024. Trong 8 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch qua ATM tiếp tục giảm 16,49% về số lượng và giảm 5,67% về giá trị,… “điều này cho thấy nhu cầu thanh toán, rút tiền mặt của người dân đang có xu hướng giảm và được thay thế bởi các phương thức, thói quen thanh toán không dùng tiền mặt”, ông Tuấn khẳng định.

Hơn hết, những con số biết nói trên cho thấy, hạ tầng thanh toán số của Việt Nam đang phát triển vững chắc và toàn diện. Cùng với nỗ lực của các ngân hàng thương mại, các tổ chức trung gian thanh toán cũng đang đóng vai trò then chốt trong việc mở rộng dịch vụ, đưa thanh toán không dùng tiền mặt thâm nhập sâu vào đời sống.

Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập, Phó Chủ tịch Tập đoàn Tài chính Công nghệ MoMo, cho biết, các phương thức thanh toán hiện nay ngày càng đa dạng, gắn liền với những nhu cầu thiết yếu trong đời sống người Việt. MoMo hiện hỗ trợ hàng trăm loại hóa đơn thiết yếu như: điện, nước, internet, truyền hình, đi lại, giáo dục, tài chính, bảo hiểm, dịch vụ hành chính công… chỉ với một chạm.

“Giao dịch qua MoMo chiếm khoảng 25% tổng lượt giao dịch qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Thanh toán là nhóm dịch vụ có lượng giao dịch lớn nhất trên nền tảng, góp phần hình thành thói quen ‘không tiền mặt’ trong nhiều hộ gia đình”, ông Diệp cho hay.

Thực tế, sự lan tỏa mạnh mẽ của các nền tảng trung gian như MoMo đã làm thay đổi diện mạo tài chính tiêu dùng Việt Nam. Từ thanh toán viện phí tại bệnh viện, học phí tại trường học, đến dịch vụ du lịch, mua vé tàu xe, đặt phòng khách sạn,… tất cả đều có thể thực hiện dễ dàng qua ứng dụng di động.

Tích hợp để thuận tiện, hướng tới hệ sinh thái tài chính toàn diện

Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, chặng đường năm năm vừa qua là giai đoạn bứt phá mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong lĩnh vực số hóa dịch vụ tài chính và mở rộng tài chính toàn diện. Một trong những yếu tố góp phần tạo nên thành quả ấy chính là sự đồng hành tích cực của truyền thông.

Nhấn mạnh tại hội thảo với chủ đề “Một chạm - Vạn niềm tin: Kiến tạo tương lai thanh toán số” vừa diễn ra, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh: “Nếu không có sự lan tỏa và đồng hành của truyền thông, Việt Nam khó có thể đạt được tỷ lệ 87% người trưởng thành có tài khoản ngân hàng như hiện nay, một con số phản ánh mức độ phổ cập tài chính vượt bậc trong khu vực. Sự phát triển đó không chỉ đến từ năng lực công nghệ và nỗ lực của các ngân hàng, mà còn nhờ vào việc người dân hiểu, tin tưởng và đồng hành với ngành. Truyền thông chính là cầu nối để người dân nắm bắt, tiếp cận, từ đó hình thành thói quen sử dụng dịch vụ ngân hàng an toàn, tiện lợi”.

Từ câu chuyện truyền thông, Phó Thống đốc mở rộng sang vấn đề hạ tầng thanh toán. Ông cho rằng, một trong những hạn chế cần khắc phục là việc hệ thống thanh toán của Việt Nam vẫn còn phân mảnh, thiếu sự tích hợp đồng bộ.

“Khi người dân tham gia giao thông công cộng, đặc biệt là tàu điện đô thị, họ vẫn phải sử dụng nhiều loại thẻ khác nhau cho từng tuyến. Điều đó cho thấy hạ tầng thanh toán của Việt Nam vẫn còn phân mảnh, chưa thực sự thuận tiện. Theo tôi, nếu cả hệ thống chỉ giải quyết tốt một vấn đề duy nhất, đó là tích hợp các phương thức thanh toán cho giao thông công cộng, thì đó cũng đã là một bước tiến rất lớn, góp phần trực tiếp vào mục tiêu phục vụ người dân”, ông nói.

Phó Thống đốc chia sẻ thêm rằng, Ngân hàng Nhà nước đã và đang làm việc với các đơn vị quản lý vận tải để tìm hướng liên thông, dù còn vướng mắc về tiêu chuẩn kỹ thuật giữa các nhà tài trợ dự án. Song với quyết tâm của Tổng công ty Đường sắt đô thị Hà Nội và các ngân hàng thương mại, triển vọng hợp tác đang dần mở ra. Ngành ngân hàng đặt mục tiêu đưa các phương tiện thanh toán hiện có như: thẻ ngân hàng, ví điện tử, mobile banking vào sử dụng trong giao thông công cộng, giúp người dân có thể thanh toán bằng chính tài khoản của mình mà không cần qua nhiều khâu trung gian.

Phó Thống đốc cũng nhắc lại một trải nghiệm đáng nhớ tại Trung Quốc, nơi công nghệ thanh toán đã đi vào từng ngóc ngách đời sống. Ông kể: “Trong chuyến công tác năm 2017, tôi thấy ngay cả người ăn xin cũng có mã QR để nhận tiền, và người dân đi tàu điện ngầm chỉ cần chạm điện thoại để thanh toán. Những hình ảnh ấy cho thấy sức mạnh của công nghệ khi được ứng dụng sâu vào đời sống. Tôi tin rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được điều tương tự, nếu các ngân hàng, doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng quyết tâm, đồng lòng”.

Với tầm nhìn ấy, ông khẳng định triết lý phát triển của ngành ngân hàng trong kỷ nguyên số phải dựa trên ba trụ cột: tiện ích, chi phí hợp lý và an toàn.

“Tiện và lợi là hai từ khóa quan trọng nhất trong hành trình đổi mới dịch vụ. Tiện lợi để người dân sẵn sàng sử dụng và chi phí hợp lý để khuyến khích giao dịch không tiền mặt. Không thể có chuyện một vé tàu điện giá 15.000 đồng lại phải trả thêm 1.000 đồng phí giao dịch, đó là điều không thể chấp nhận trong một hệ thống tài chính hiện đại. Mục tiêu của ngân hàng phải là mang đến trải nghiệm dễ dàng, nhanh chóng và tiết kiệm nhất cho khách hàng, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn và bảo mật tuyệt đối”, ông Dũng nói.

Từ những con số đến tầm nhìn, từ chính sách đến thực tiễn, có thể thấy thanh toán không tiền mặt không chỉ là xu thế, mà đang trở thành nền tảng của một xã hội hiện đại. Khi người dân coi việc quét mã, chuyển khoản, thanh toán điện tử là hành vi tự nhiên, Việt Nam đang tiến gần hơn đến mục tiêu tài chính toàn diện, nơi mọi giao dịch đều an toàn, thuận tiện và minh bạch.