8 giải pháp nâng cao hiệu quả khu vực doanh nghiệp nhà nước

Dù đạt được những kết quả quan trọng, nhưng hoạt động và đóng góp của khối doanh nghiệp nhà nước (DNNN) vào nền kinh tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Tại Hội nghị Đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN diễn ra vào sáng ngày 24/3, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất 8 giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực doanh nghiệp này.

Chưa thể hiện được vai trò dẫn dắt

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam hiện còn khoảng gần 500 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và gần 200 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối (trong số 350 doanh nghiệp có vốn góp của Nhà nước).

Chỉ riêng các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước đang nắm giữ đã chiếm khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ DN trên thị trường. Theo tính toán sơ bộ, tổng tài sản của khối DNNN theo giá trị sổ sách năm 2021 là khoảng 4 triệu tỷ đồng; quy mô tài sản bình quân của 1 DNNN khoảng 4.100 tỷ đồng, cao gấp 10 lần DN có vốn đầu tư nước ngoài và gấp 109 lần DN tư nhân trong nước.

Về hiệu quả sản xuất kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu của DNNN bình quân cả giai đoạn 2016 - 2020 là 10,46%, cao hơn mức lãi suất ngân hàng trong giai đoạn; tỷ suất lợi nhuận trước thuế trên tổng tài sản bình quân là 4,87%, cao hơn khối DN tư nhân trong nước là 1,26%. Về đóng góp cho ngân sách nhà nước (NSNN), DNNN đóng góp 28% tổng số thuế và các khoản phải nộp NSNN. Số thuế và các khoản phải nộp bình quân của DNNN là 576 tỷ đồng, gấp 43 lần DN có vốn đầu tư nước ngoài và 14 lần DN dân doanh.

8 giải pháp nâng cao hiệu quả khu vực doanh nghiệp nhà nước
DNNN đóng vai trò chi phối trong một số lĩnh vực điện lực, dầu khí (Ảnh minh hoạ)

“DNNN đóng vai trò chi phối trong một số ngành, lĩnh vực quan trọng như: Dầu khí, điện lực, tài chính, ngân hàng, viễn thông, hạ tầng giao thông và sản xuất, cung ứng một số nguyên vật liệu đầu vào cơ bản cho nền nền kinh tế…” - ông Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Tuy nhiên, kết quả hoạt động và đóng góp của khối DNNN trong thời gian qua vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, nhất là nguồn lực đang nắm giữ và thị trường đang chi phối. Cụ thể, các tập đoàn, tổng công ty về cơ bản chưa thực hiện được vai trò dẫn dắt, tạo động lực đối với nền kinh tế; hiệu quả hoạt động của DNNN chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ; năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo của các DNNN quy mô lớn vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu là lực lượng nòng cốt của kinh tế Nhà nước.

Đặc biệt, việc thực hiện các dự án đầu tư mới của DNNN trong thời gian qua không được thúc đẩy. Cụ thể, giai đoạn 2016-2020, rất ít dự án, công trình mới có quy mô lớn của DNNN được khởi công; các DNNN chỉ tiếp tục thực hiện các dự án dở dang hoặc xử lý các dự án không hiệu quả từ giai đoạn trước. Tính riêng đối với 19 tập đoàn, tổng công ty thuộc Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước (UBQLVNN) và Tập đoàn Viettel, nơi nắm giữ đến gần 90% nguồn lực của khu vực DNNN, chỉ triển khai thực hiện 3 dự án đầu tư nhóm A, trong đó có 2 dự án chuyển tiếp từ năm 2015 trở về trước và 1 dự án khởi công mới năm 2016.

Việc không tạo ra được năng lực tăng thêm này sẽ dẫn đến trong 5 năm tới, đóng góp của khu vực DNNN đối với nền kinh tế sẽ rất hạn chế khi tỷ trọng đóng góp hiện nay của DNNN vào GDP đang là khoảng 29%...

8 giải pháp nâng cao hiệu quả khu vực doanh nghiệp nhà nước
DNNN đóng góp 28% tổng số thuế và các khoản phải nộp NSNN

“Cởi trói” cho doanh nghiệp nhà nước

Trong bối cảnh Chính phủ đang tiếp tục nỗ lực xây dựng các giải pháp thúc đẩy hoạt động của DN Việt Nam, cùng với các chính sách hỗ trợ DN tư nhân, DN nhỏ và vừa đã được ban hành đồng bộ và có hiệu quả, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, thời gian tới, cần tiếp tục hoàn thiện đồng bộ pháp luật, cơ chế chính sách đảm bảo hiệu quả, hiệu lực để “cởi trói” DNNN, nhằm phát huy được lợi thế, khắc phục hạn chế, tận dụng cơ hội phát triển, hiện thực hóa vai trò, vị trí của DNNN trong nền kinh tế, bao gồm:

Thứ nhất, tăng đầu tư, tăng đổi mới sáng tạo và áp dụng khoa học công nghệ, nâng cao hiệu quả hoạt động để DNNN thực hiện vị trí, vai trò mở đường, dẫn dắt, tạo động lực cho nền kinh tế. Để làm được điều đó, cần có giải pháp cụ thể phát huy lợi thế, huy động và khai thác có hiệu nguồn lực mà DNNN đang quản lý và sử dụng. Nghiên cứu, xây dựng hệ thống cơ chế vừa nâng cao hiệu lực, hiệu quả quyền của chủ sở hữu; vừa tạo điều kiện cho DNNN, đặc biệt là DNNN quy mô lớn, có vai trò dẫn dắt trong các ngành kinh tế chủ lực. Cần phải có tư duy: DNNN đầu đàn, dẫn dắt cần phải “nghĩ lớn, làm lớn”, đầu tư các dự án quy mô lớn, có tính chất lan tỏa đối với nền kinh tế và các thành phần kinh tế khác.

Thứ hai, cần gắn phát triển DNNN với thực hiện chiến lược phát triển ngành, lĩnh vực của nền kinh tế. Xác định rõ ngành, lĩnh vực then chốt cần có sự hiện diện của DNNN phù hợp với định hướng phát triển bền vững của đất nước (như năng lượng tái tạo, công nghiệp công nghệ cao, kết cấu hạ tầng quan trọng của quốc gia…). Khuyến khích các DNNN chuyển đổi mô hình phát triển hướng tới sử dụng năng lượng sạch, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững, bao trùm và nhân văn theo cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26.

Thứ ba, cần thay đổi nhận thức, quan điểm về cổ phần hóa, thoái vốn đầu tư Nhà nước tại DN. Mục tiêu của cổ phần hóa, thoái vốn không phải là rút vốn Nhà nước ra khỏi DNNN, thu hẹp phạm vi, quy mô của khu vực DNNN, mà tái cơ cấu lại danh mục đầu tư, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và giá trị đầu tư của Nhà nước tại DN nói chung và của từng DNNN nói riêng.

Thứ tư, xây dựng và phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia đồng bộ về DNNN, tài sản Nhà nước để đánh giá, theo dõi và giám sát; qua đó, có định hướng phù hợp nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh của DNNN. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong quản lý thông tin về DNNN trên nguyên tắc đo lường được, khách quan, kịp thời và minh bạch nhằm tăng cường giám sát hoạt động của DNNN tức thời, phát hiện sớm các rủi ro, ngăn ngừa sai phạm, thất thoát, lãng phí.

Thứ năm, các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là UBQLVNN tại DN cần phải thay đổi cách thức làm việc, chủ động thực hiện đầy đủ và hiệu lực các quyền chủ sở hữu tại DN theo quy định pháp luật và thông lệ quốc tế; không can thiệp vào quá trình điều hành, quản trị kinh doanh tại DN.

Thứ sáu, hoàn thiện công tác quản lý Nhà nước đối với DNNN thông qua việc phân công một bộ làm đầu mối quản lý Nhà nước thực hiện giám sát hoạt động của cơ quan đại diện chủ sở hữu, xây dựng định hướng phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN.

Thứ bảy, xây dựng cơ chế giám sát và nâng cao hiệu quả giám sát theo các phương thức: Đánh giá hiệu quả hoạt động, đầu tư theo chỉ tiêu tài chính tổng thể, không đi theo từng dự án, hoạt động cụ thể. Tăng cường áp dụng công nghệ thông tin trong thực hiện giám sát hoạt động của DNNN để đảm bảo hiệu quả trong việc phát hiện sớm các sai phạm, cảnh báo các nguy cơ làm DNNN bị thua lỗ, mất vốn Nhà nước.

Thứ tám, nghiên cứu cơ chế, chính sách tiền lương gắn với năng suất lao động và hiệu quả sản xuất, kinh doanh của DN, nhất là đối với quản lý cấp cao của DN. Đổi mới công tác quản lý cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp cao để tuyển dụng hoặc thuê cán bộ chất lượng cao, có thể xem xét cả các tổng giám đốc nước ngoài thí điểm tại một số tập đoàn kinh tế, tổng công ty.

Khu vực DNNN có một ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự phát triển của đất nước trong từng giai đoạn. Tuy nhiên, để khu vực doanh nghiệp này thực sự phát triển, đóng góp tích cực vào nền kinh tế, cần có những quyết sách quan trọng nhằm tạo động lực mạnh mẽ, khơi thông nguồn lực của DNNN.
Nguyễn Hòa
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: doanh nghiệp nhà nước

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada thăm và làm việc với EVNHCMC

Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada thăm và làm việc với EVNHCMC

Bộ trưởng Phát triển Kinh tế, Thương mại Quốc tế và Xuất khẩu Canada Mary Ng thăm và làm việc với Tổng công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh.
Skyline VMAC phân phối độc quyền máy pha chế đồ uống tự động tại Việt Nam

Skyline VMAC phân phối độc quyền máy pha chế đồ uống tự động tại Việt Nam

Ngày 27/3/2024, tại TP. Hồ Chí Minh, Công ty Skyline VMAC ký kết hợp tác với đối tác LeVending về phân phối độc quyền máy pha chế đồ uống tự động tại Việt Nam.
Hội Liên hiệp Phụ nữ và Nestlé Việt Nam hợp tác xây dựng mô hình dịch vụ gia đình

Hội Liên hiệp Phụ nữ và Nestlé Việt Nam hợp tác xây dựng mô hình dịch vụ gia đình

Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Nestlé Việt Nam và nhãn hàng MAGGI vừa công bố hợp tác xây dựng mô hình dịch vụ gia đình “Cùng MAGGI nấu nên cơ nghiệp”.
Sk Ecoplant Hàn Quốc bắt tay BCG energy đầu tư năng lượng tái tạo tại Việt Nam

Sk Ecoplant Hàn Quốc bắt tay BCG energy đầu tư năng lượng tái tạo tại Việt Nam

Ngày 22/3/2024, Công ty SK Ecoplant (thuộc SK Group – Chaebol) và BCG Energy đã ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển hơn 700 MW năng lượng tái tạo tại Việt Nam.
Petrovietnam ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án Lô B - Ô Môn

Petrovietnam ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án Lô B - Ô Môn

Ngày 28/3, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cùng các đối tác tổ chức Lễ ký kết các thỏa thuận thương mại cho chuỗi dự án khí điện Lô B – Ô Môn.

Tin cùng chuyên mục

PVFCCo: 21 năm vững bước, không ngừng bổ sung động lực mới cho phát triển bền vững

PVFCCo: 21 năm vững bước, không ngừng bổ sung động lực mới cho phát triển bền vững

21 năm trước PVFCCo - tiền thân là Công ty Phân đạm và Hóa chất Dầu khí được thành lập với nhiệm vụ tiếp nhận Nhà máy Đạm Phú Mỹ.
PV GAS CNG bắt đầu cung cấp LNG tới khách hàng

PV GAS CNG bắt đầu cung cấp LNG tới khách hàng

PV GAS CNG - đơn vị thành viên của Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS), đã chính thức cung cấp LNG tới khách hàng từ Khu công nghiệp Thuận Đạo - Long An.
Trao niềm tin – Gửi yêu thương đến các điểm trường khó khăn vùng cao Thanh Hóa

Trao niềm tin – Gửi yêu thương đến các điểm trường khó khăn vùng cao Thanh Hóa

Vừa qua, Hội Tài chính Kế toán Tổng công ty Điện lực miền Bắc đã phối hợp với PC Thanh Hóa tổ chức chuyến thiện nguyện tại huyện Mường Lát, tỉnh Thanh Hóa.
Diễn đàn Quản trị cấp cao Việt Nam - Singapore 2024: Tiên phong giải pháp chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp

Diễn đàn Quản trị cấp cao Việt Nam - Singapore 2024: Tiên phong giải pháp chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp

Diễn đàn Quản trị cấp cao Việt Nam - Singapore 2024 có chủ đề Hành trình lãnh đạo cho tương lai: Tiên phong từ những giải pháp chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp.
Vinhomes Ocean Park 2 - Khu đô thị đầu tiên có Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

Vinhomes Ocean Park 2 - Khu đô thị đầu tiên có Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

Tập đoàn Vingroup ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn Y tế Well Group để phát triển mô hình Trung tâm chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao cấp tại Việt Nam.
Tập đoàn TKV: Tổ chức thành công Giải các môn thể thao dân tộc 2024

Tập đoàn TKV: Tổ chức thành công Giải các môn thể thao dân tộc 2024

Sau hai ngày tranh tài, ngày 27/3/2024, tại Khu tập thể công nhân 5 tầng - Công ty than Hòn Gai - TKV đã diễn ra Lễ Bế mạc Giải các môn thể thao dân tộc 2024.
Nhận diện thách thức cản trở doanh nghiệp thực hành ESG

Nhận diện thách thức cản trở doanh nghiệp thực hành ESG

Thực hành ESG sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng được yêu cầu về tính bền vững và ứng phó kịp thời với biến đổi khí hậu, vững vàng làm chủ tương lai.
Petrolimex Quảng Trị liên tục dẫn đầu phong trào thi đua trong thực hiện nghĩa vụ thuế

Petrolimex Quảng Trị liên tục dẫn đầu phong trào thi đua trong thực hiện nghĩa vụ thuế

Tại Hội nghị biểu dương các doanh nghiệp có thành tích xuất sắc trong thực hiện nghĩa vụ nộp thuế năm 2023, Petrolimex Quảng Trị được khen thưởng đặc biệt.
Vietnam Airlines và VNPT hợp tác phát triển dịch vụ kết nối internet trên máy bay

Vietnam Airlines và VNPT hợp tác phát triển dịch vụ kết nối internet trên máy bay

Vietnam Airlines và VNPT vừa ký kết hợp tác triển khai dịch vụ kết nối internet trên máy bay (IFC - InFlight Connectivity).
Thị trường bất động sản "chuyển trạng thái 180 độ” khi thành phố đảo Hoàng Gia ra mắt

Thị trường bất động sản "chuyển trạng thái 180 độ” khi thành phố đảo Hoàng Gia ra mắt

Áp dụng chính sách đột phá, trên nền tảng bán hàng mới cộng hưởng lợi thế vị trí, tiện ích, thành phố đảo Hoàng Gia đang kỳ vọng về những giao dịch chưa từng có
Thanh niên Vedan có nhiều hoạt động sôi nổi nhân ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Thanh niên Vedan có nhiều hoạt động sôi nổi nhân ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

Ban Chấp hành Đoàn thanh niên Công ty Vedan Việt Nam phối hợp cùng với Huyện đoàn Long Thành tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi dành cho các đoàn viên, thanh niên.
Cư dân Ocean City: Tinh hoa ẩm thực toàn cầu chỉ trong “vài bước chân”

Cư dân Ocean City: Tinh hoa ẩm thực toàn cầu chỉ trong “vài bước chân”

Ocean City quy tụ vài trăm thương hiệu F&B đình đám cả trong và ngoài nước tạo nên “thiên đường ẩm thực” hấp dẫn bậc nhất phía Đông Hà Nội.
TP. Hồ Chí Minh: UBND quận Bình Tân tổ chức Hội nghị Tổng kết phong trào thi đua yêu nước năm 2023

TP. Hồ Chí Minh: UBND quận Bình Tân tổ chức Hội nghị Tổng kết phong trào thi đua yêu nước năm 2023

TP. Hồ Chí Minh trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba cho 2 tập thể và 1 cá nhân có thành tích xuất sắc thuộc quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh.
Thị trường quảng cáo Việt Nam hấp dẫn doanh nghiệp ngoại

Thị trường quảng cáo Việt Nam hấp dẫn doanh nghiệp ngoại

Tương lai thị trường quảng cáo Việt Nam được dự báo tăng trưởng ấn tượng với mức 13%/năm. Điều này tạo động lực giúp thị trường hấp dẫn doanh nghiệp ngoại.
34 cán bộ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nhận bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh

34 cán bộ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nhận bằng Thạc sĩ Quản trị kinh doanh

Viện Quản trị Kinh doanh tổ chức Lễ trao bằng tốt nghiệp cho các tân Thạc sĩ chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh đến từ Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam.
Đề xuất nâng mức hỗ trợ chi phí R&D cho doanh nghiệp FDI cao hơn 50%

Đề xuất nâng mức hỗ trợ chi phí R&D cho doanh nghiệp FDI cao hơn 50%

Góp ý Dự thảo Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ hỗ trợ đầu tư, VCCI đề nghị nâng mức hỗ trợ chi phí R&D của doanh nghiệp FDI lên trên 50%.
DELTA Group làm Tổng thầu dự án Tổ hợp căn hộ khách sạn Five Star Poseidon

DELTA Group làm Tổng thầu dự án Tổ hợp căn hộ khách sạn Five Star Poseidon

Ngày 24/3/2024, tại thành phố Vũng Tàu, nhà thầu DELTA Group đã tham dự Lễ động thổ hai tổ hợp căn hộ khách sạn 5 sao Five Star Odyssey và Five Star Poseidon.
Amway Việt Nam đạt chứng nhận toàn cầu  Nơi làm việc xuất sắc

Amway Việt Nam đạt chứng nhận toàn cầu Nơi làm việc xuất sắc

Chứng nhận “Nơi làm việc xuất sắc” là sự công nhận dành cho công ty tạo ra trải nghiệm xuất sắc cho nhân viên đã được cấp cho các công ty tại hơn 60 quốc gia.
PV GAS DISTR vận hành Hệ thống cấp bù LPG để đáp ứng nguồn khí thấp áp cho khu vực Bắc bộ

PV GAS DISTR vận hành Hệ thống cấp bù LPG để đáp ứng nguồn khí thấp áp cho khu vực Bắc bộ

PV GAS DISTR vận hành Hệ thống cấp bù LPG tại Hệ thống phân phối khí thấp áp (LGDS) Tiền Hải – Thái Bình.
Tỉnh Quảng Trị: Gần 900 tác phẩm dự thi Học sinh sử dụng điện an toàn, tiết kiệm

Tỉnh Quảng Trị: Gần 900 tác phẩm dự thi Học sinh sử dụng điện an toàn, tiết kiệm

Gần 900 tác phẩm của các em học sinh tại tỉnh Quảng Trị tham gia cuộc thi “Học sinh với kiến thức sử dụng điện An toàn - Tiết kiệm - Hiệu quả” .
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động