6 trọng tâm để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường

Để đạt được mục tiêu đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao như mục tiêu đưa ra tại Đại hội XIII của Đảng, tới đây, Việt Nam cần có những cải cách mạnh mẽ, sâu rộng để chuyển đổi thực chất sang nền kinh tế thị trường đầy đủ hơn.

Trong khuôn khổ Chương trình cải cách kinh tế vĩ mô, tăng trưởng xanh do Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tài trợ, sáng 28/3, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương – CIEM (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã tổ chức hội thảo công bố kết quả nghiên cứu “Hoàn thiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam”.

Từng bước hình thành cơ chế thị trường

Điểm lại những kết quả tích cực mà nền kinh tế Việt Nam đã đạt được sau hơn 35 năm (1986-2022) đổi mới, bà Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng CIEM (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) thông tin:

Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường: Cần có những cải cách sâu rộng, mạnh mẽ
Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến

Từ một nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu bao cấp, nền kinh tế thị trường đã từng bước được hình thành và phát triển ở Việt Nam. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước và mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội đã được điều chỉnh phù hợp hơn. Các yếu tố nền tảng cho sự vận hành của cơ chế thị trường đã hình thành và ngày càng thể hiện rõ, quyền tự do kinh doanh của người dân, doanh nghiệp được đảm bảo.

“Môi trường kinh doanh được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tham gia hoạt động kinh doanh và làm giàu chính đáng. Quy mô nền kinh tế được mở rộng, chất lượng tăng trưởng được cải thiện. Việt Nam từ một nước nghèo, kém phát triển đã trở thành nước đang phát triển và tham gia nhóm nước có thu nhập trung bình thấp từ năm 2008; từ nước nhập siêu đã trở thành nước xuất siêu” - bà Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh.

Trình bày một số kết quả nghiên cứu về “Hoàn thiện cơ chế quản lý thị trường ở Việt Nam”, bà Nguyễn Thị Luyến - đại diện Nhóm nghiên cứu của CIEM - cho rằng: Tư duy, nhận thức về kinh tế thị trường, nền kinh tế thị trường định hướng ngày càng hoàn thiện hơn, xác định rõ hơn mối quan hệ Nhà nước, thị trường và xã hội.

Cùng với đó, hệ thống pháp luật kinh tế liên tục được hoàn thiện phù hợp với quá trình hoàn thiện mô hình nền kinh tế thị trường ở Việt Nam và tiến trình hội nhập quốc tế. Các yếu tố nền tảng của một nền kinh tế thị trường đã được hình thành và ngày càng hoàn thiện, bộ máy quản lý Nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, môi trường kinh doanh ngày càng được cải thiện minh bạch…

Dù đã có những chuyển biến tích cực, nhưng nghiên cứu của CIEM cũng cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình chuyển đổi nền kinh tế ở Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế. Sự phối hợp, tương tác giữa Nhà nước, thị trường và xã hội còn bất cập, đặc biệt giữa Nhà nước và thị trường.

Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường: Cần có những cải cách sâu rộng, mạnh mẽ
Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường sẽ tạo thuận lợi cho khu vực doanh nghiệp phát triển

Nhà nước còn làm thay nhiều việc của thị trường, trong khi chưa thực hiện tốt chức năng của mình, đặc biệt chức năng tạo lập và thực thi hiệu quả khung pháp luật. Hiệu lực hiệu quả quản lý Nhà nước cải thiện nhưng không đáng kể, chưa đáp ứng yêu cầu, cải thiện môi trường kinh doanh có xu hướng chững lại và thiếu đồng bộ.

Báo cáo của CIEM cũng chỉ rõ, các loại thị trường đã hình thành nhưng chậm phát triển, đặc biệt thị trường đất đai. Các chủ thể thị trường, đặc biệt kinh tế tư nhân, phát triển nhưng thiên về số lượng, chất lượng phát triển còn hạn chế. Tốc độ tăng trưởng có xu hướng giảm, chất lượng tăng trưởng cải thiện chậm và có xu hướng phụ thuộc ngày càng lớn vào khu vực FDI.

Đổi mới tư duy để tận dụng tốt hơn cơ hội

Chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình – Giám đốc Điều hành Eonomica Việt Nam – nhận định: Tại Việt Nam, tư tưởng trông chờ của khu vực doanh nghiệp vào Nhà nước vẫn rất lớn, khác với các doanh nghiệp ở nền kinh tế thị trường đã phát triển. Họ cũng trông chờ Nhà nước, nhưng hiếm khi yêu cầu được “giải cứu”, nhưng ở Việt Nam, sự trông chờ đó đã tạo sức ép để Nhà nước can thiệp, sự can thiệp đó nếu hợp lý và có liều lượng vừa phải thì tốt, còn nếu thái quá sẽ ảnh hưởng đến nguyên tắc hoạt động của thị trường.

Do đó, để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, ông Lê Duy Bình cho rằng, bên cạnh cơ quan chức năng, cộng đồng doanh nghiệp cũng cần đổi mới tư duy, theo đó, doanh nghiệp Nhà nước, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp cũng phải đối mặt với những “cú sốc” của thị trường, của nền kinh tế thay vì đòi hỏi được “giải cứu” từ phía Nhà nước.

Theo các chuyên gia kinh tế, trong bối cảnh Việt Nam đã ký kết 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), việc vận hành nền kinh tế theo nguyên tắc thị trường cần đòi hỏi ở cấp độ cao hơn. Điều này không chỉ tạo điều kiện để doanh nghiệp đứng vững, giảm rủi ro trước những biến động của thị trường thế giới, mà còn giúp Việt Nam cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực doanh nghiệp và nền kinh tế.

Đặc biệt hơn, Đại hội XIII của Đảng đề ra mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; có thể chế quản lý hiện đại, cạnh tranh hiệu lực, hiệu quả; kinh tế phát triển năng động, nhanh và bền vững, độc lập tự chủ trên cơ sở khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với nâng cao hiệu quản hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế… phấn đấu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Theo đó, để hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, nghiên cứu của CIEM cho rằng, thời gian tới, Việt Nam cần tập trung vào 6 nội dung chính, bao gồm: Thứ nhất, tiếp tục đổi mới tư duy và hình thành rõ hơn về mô hình kinh tế thị trường ở Việt Nam, làm rõ các nội hàm cốt yếu và mối quan hệ giữa phát triển kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa. Thứ 2, tập trung giải quyết tốt mối quan hệ giữa Nhà nước, thị trường và xã hội. Thứ 3, tập trung cải cách sở hữu và phát triển lực lượng sản xuất, đặc biệt là kinh tế tư nhân. Thứ 4, tập trung phát triển các thị trường nhân tố sản xuất để huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực. Thứ 5, đảm bảo cạnh tranh công bằng, và có trật tư. Thứ 6, đảm bảo các vấn đề an sinh xã hội và môi trường sinh thái.

Còn theo bà Trần Thị Hồng Minh, để hoàn thiện kinh tế thị trường, đáp ứng yêu cầu của bối cảnh mới và hội nhập kinh tế quốc tế, “tới đây, Việt Nam phải có những cải cách mạnh mẽ, sâu rộng để chuyển đổi thực chất sang nền kinh tế thị trường đầy đủ hơn, có trách nhiệm xã hội và môi trường”.

Nghiên cứu của CIEM chỉ rõ: Kinh tế thị trường là con đường đi đến thịnh vượng mà các quốc gia thành công đã trải qua khi tận dụng được các ưu thế của kinh tế thị trường. Xây dựng và hoàn thiện mô hình nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam không phải là tạo ra một mô hình kinh tế thị trường hoàn toàn mới, mà là sử dụng các ưu thế của kinh tế thị trường như một công cụ để phát triển.
Nguyễn Hòa
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Lo ngại căng thẳng Biển Đỏ tác động tới một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam

Lo ngại căng thẳng Biển Đỏ tác động tới một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam

Thương mại Á - Âu được dự báo sẽ có những rủi ro đáng kể nếu gián đoạn ở Biển Đỏ kéo dài thêm, và Việt Nam không nằm ngoài vòng xoáy đó.
Nhận diện tăng trưởng kinh tế dưới góc nhìn tốc độ và chất lượng

Nhận diện tăng trưởng kinh tế dưới góc nhìn tốc độ và chất lượng

Tốc độ và chất lượng tăng trưởng là hai nội dung có tầm quan trọng hàng đầu của kinh tế Việt Nam.
Đoàn 50 doanh nghiệp Hoa Kỳ và sức hấp dẫn của môi trường kinh doanh Việt Nam

Đoàn 50 doanh nghiệp Hoa Kỳ và sức hấp dẫn của môi trường kinh doanh Việt Nam

Với tốc độ tăng trưởng GDP cao, quy mô dân số 100 triệu người, lực lượng lao động dồi dào, Việt Nam đang có sức hút rất lớn với cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ.
Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng

Chính phủ yêu cầu khẩn trương thanh tra, kiểm soát thị trường vàng

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản số 1696/VPCP-KTTH gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về tiến độ triển khai các giải pháp quản lý thị trường vàng.
Giải mã tín dụng tăng trưởng âm và định hướng kích cầu dòng tiền

Giải mã tín dụng tăng trưởng âm và định hướng kích cầu dòng tiền

Mặc dù có những yếu tố hỗ trợ như lãi suất giảm, nhiều gói tín dụng ưu đãi nhưng tín dụng vẫn giảm trong 2 tháng đầu năm nay.

Tin cùng chuyên mục

Nhiều cổ phiếu chạm sàn, VN-Index giảm hơn 20 điểm

Nhiều cổ phiếu chạm sàn, VN-Index giảm hơn 20 điểm

Thị trường có lúc giảm tới hơn 40 điểm nhưng kết phiên, chỉ số VN-Index chỉ còn giảm hơn 20 điểm, trong đó nhóm cổ phiếu bất động sản xanh hàng loạt.
Lãi suất cho vay bình quân tại các ngân hàng đang ở mức nào?

Lãi suất cho vay bình quân tại các ngân hàng đang ở mức nào?

Lãi suất cho vay bình quân đã được nhiều ngân hàng công bố với mức chênh từ hơn 3% đến 5 - 7% lãi suất huy động tùy theo mục đích vay.
Lãi suất ngân hàng hôm nay ngày 18/3/2024: SCB giảm lãi suất, có kỳ hạn thấp hơn nhóm Big4

Lãi suất ngân hàng hôm nay ngày 18/3/2024: SCB giảm lãi suất, có kỳ hạn thấp hơn nhóm Big4

Tổng hợp lãi suất ngân hàng hôm nay ngày 18/3/2024, lãi suất tiết kiệm 18/3, giảm lãi suất huy động, lãi suất thấp, ngân hàng BIDV, VCB, VIB, MB, VietinBank.
Chứng khoán tuần từ 18-22/3: Thị trường tiếp tục giằng co trước khi có tín hiệu cụ thể?

Chứng khoán tuần từ 18-22/3: Thị trường tiếp tục giằng co trước khi có tín hiệu cụ thể?

Thị trường khả năng vẫn tiếp tục xu hướng giằng co trong vùng giá cao trước khi có tín hiệu cụ thể, nhà đầu tư nên giao dịch cẩn trọng trong tuần tới.
Phát triển thị trường tín chỉ carbon - Doanh nghiệp bắt đầu từ đâu?

Phát triển thị trường tín chỉ carbon - Doanh nghiệp bắt đầu từ đâu?

Dự kiến Việt Nam sẽ tạo ra khoảng 10,8 triệu tín chỉ carbon tự nguyện mỗi năm, nhu cầu về cơ chế trao đổi, mua bán tín chỉ này đang ngày càng tăng.
Sẽ kiểm tra hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng tại 11 doanh nghiệp

Sẽ kiểm tra hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng tại 11 doanh nghiệp

Trong năm 2024, Bộ Tài chính có kế hoạch kiểm tra hoạt động kinh doanh trò chơi điện tử có thưởng tại 11 doanh nghiệp.
Sắp diễn ra khóa đào tạo nâng cao kiến thức về tài chính cho cộng đồng

Sắp diễn ra khóa đào tạo nâng cao kiến thức về tài chính cho cộng đồng

Vào ngày 30/3 tới, tại Hà Nội sẽ diễn ra khóa đào tạo nâng cao kiến thức về tài chính cho cộng đồng, với chủ đề "Bí mật thành công tài chính trong một ngày".
Lộ trình tuân thủ quy định giới hạn góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín dụng

Lộ trình tuân thủ quy định giới hạn góp vốn, mua cổ phần của tổ chức tín dụng

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, các tổ chức tín dụng phải tuân thủ các quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần chậm nhất ngày 1/7/2025.
TP. Hồ Chí Minh: Giữ vững "ngôi vị quán quân" trong thu hút FDI

TP. Hồ Chí Minh: Giữ vững "ngôi vị quán quân" trong thu hút FDI

TP. Hồ Chí Minh hiện thu hút được 12.520 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài, với tổng vốn đăng ký đạt 57,642 tỷ USD.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Tiền cho vay nhà ở xã hội chính là tiền của người dân

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: Tiền cho vay nhà ở xã hội chính là tiền của người dân

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, hiện số tiền cho vay nhà ở xã hội chính là tiền huy động của người dân, nên các ngân hàng vẫn phải trả lãi.
Nhà ở xã hội: Tỷ suất sinh lời 10% không đủ hấp dẫn nhà đầu tư

Nhà ở xã hội: Tỷ suất sinh lời 10% không đủ hấp dẫn nhà đầu tư

Lãnh đạo các ngân hàng cho rằng, tỷ suất sinh lời 10% không đủ hấp dẫn chủ đầu tư nhà ở xã hội; đề xuất gói 30.000 tỷ đồng cho vay với lãi suất cố định 4,8%.
Vừa hưởng lương hưu thì qua đời, tiền bảo hiểm xã hội có bị mất trắng?

Vừa hưởng lương hưu thì qua đời, tiền bảo hiểm xã hội có bị mất trắng?

Khi một người hưởng lương hưu qua đời, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam có những quy định như thế nào cho việc này?
SHB ra mắt dịch vụ thanh toán phí cảng biển 24/7 cho khách hàng doanh nghiệp

SHB ra mắt dịch vụ thanh toán phí cảng biển 24/7 cho khách hàng doanh nghiệp

Khách hàng doanh nghiệp của SHB có thể dễ dàng thanh toán phí cảng biển trực tuyến 24/7 thông qua kênh ngân hàng điện tử SHB Corportate Online mọi lúc mọi nơi.
Làm thế nào để không dính nợ xấu ngân hàng?

Làm thế nào để không dính nợ xấu ngân hàng?

Người tiêu dùng cần nắm bắt được nguy cơ tiềm ẩn từ nợ xấu và phòng ngừa những rủi ro tài chính liên quan để không dính nợ xấu từ các ngân hàng.
Thoát hiểm cuối phiên nhờ cổ phiếu Vingroup, VN-Index giảm nhẹ

Thoát hiểm cuối phiên nhờ cổ phiếu Vingroup, VN-Index giảm nhẹ

Thị trường chứng khoán trong nước tiếp tục gặp rất nhiều khó khăn khi áp lực bán bán từ nhóm cổ phiếu trụ là khá lớn, đặc biệt là các cổ phiếu họ nhà Vingroup.
LPBank bổ nhiệm bà Vũ Nam Hương làm Phó Tổng Giám đốc

LPBank bổ nhiệm bà Vũ Nam Hương làm Phó Tổng Giám đốc

Hội đồng quản trị LPBank vừa bổ nhiệm bà Vũ Nam Hương, sinh năm 1983 vào vị trí Phó Tổng Giám đốc, phụ trách mảng khách hàng doanh nghiệp.
Vì sao F88 được ADI chọn tài trợ thúc đẩy bình đẳng giới

Vì sao F88 được ADI chọn tài trợ thúc đẩy bình đẳng giới

Các sáng kiến của F88 trong việc hỗ trợ phụ nữ thu nhập thấp tự doanh và thúc đẩy cơ hội thăng tiến cho nhân viên nữ được các tổ chức quốc tế đánh giá cao
SHB đồng loạt giảm lãi suất cho vay chỉ còn từ 5,79%/năm

SHB đồng loạt giảm lãi suất cho vay chỉ còn từ 5,79%/năm

Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) đã đồng loạt giảm lãi suất các gói vay ưu đãi xuống chỉ còn từ 5,79%/năm.
Cách kiểm tra nợ xấu trước khi giao dịch với ngân hàng

Cách kiểm tra nợ xấu trước khi giao dịch với ngân hàng

Kiểm tra nợ xấu là việc cần thiết khi khách hàng có nhu cầu vay vốn ngân hàng. Hiện, khách hàng có thể tự kiểm tra nợ xấu miễn phí trên cổng thông tin của CIC.
Đề xuất quy định mới về mở, sử dụng tài khoản thanh toán

Đề xuất quy định mới về mở, sử dụng tài khoản thanh toán

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động