3 căn cứ để điều chỉnh Quy hoạch năng lượng quốc gia

Nhiều yêu cầu mới đặt ra cho Quy hoạch năng lượng quốc gia

Sáng 11/12 tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo Điều chỉnh Quy hoạch Tổng thể về Năng lượng Quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 70-NQ/TW về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia - văn kiện được xem là kim chỉ nam cho ngành năng lượng trong giai đoạn mới.

Đề án điều chỉnh quy hoạch lần này nhằm đánh giá toàn diện cung - cầu năng lượng quốc gia, kết nối phát triển năng lượng với các mục tiêu kinh tế, xã hội, môi trường, cùng các cam kết quốc tế của Việt Nam. Theo đó, việc điều chỉnh quy hoạch phải bám sát ba nhóm nội dung lớn.

Thứ nhất, tốc độ tăng trưởng kinh tế được xác định hướng tới mức hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 theo Nghị quyết 306/NQ-CP yêu cầu hệ thống năng lượng có dự phòng cao và khả năng đáp ứng ngay lập tức cho nhu cầu tăng mạnh.

Thứ hai, quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính trên toàn quốc đòi hỏi xem xét lại danh mục các dự án năng lượng quan trọng, phù hợp với không gian phát triển mới của các địa phương sau sáp nhập.

Thứ ba, quy hoạch phải cập nhật đồng bộ các chủ trương lớn như Kết luận 76-KL/TW về ngành dầu khí; Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 66 về xây dựng pháp luật; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân.

Cùng với đó, ngành năng lượng Việt Nam đang đối mặt xu hướng phát triển mới của thế giới, thể hiện qua năm yếu tố: thị trường năng lượng quốc tế biến động, yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng, chi phí công nghệ thay đổi, chuyển dịch năng lượng tăng tốc và yêu cầu ứng phó biến đổi khí hậu. Vì vậy, Chính phủ yêu cầu Quy hoạch năng lượng điều chỉnh phải đề xuất được phương án phát triển hạ tầng tối ưu trên phạm vi quốc gia.

Tại hội thảo, các đơn vị tư vấn của Bộ Công Thương là Liên danh Viện Năng lượng – Viện Dầu khí Việt Nam báo cáo tóm tắt nội dung Đề án Điều chỉnh Quy hoạch năng lượng quốc gia.

Báo cáo sơ bộ của đề án cho thấy, tổng cung cấp năng lượng sơ cấp của Việt Nam năm 2024 ước tính đạt 116 KTOE, tăng 4,9% trong giai đoạn 2021 - 2024. Trong đó, than và năng lượng tái tạo có tốc độ tăng tương ứng là 5,9%/năm và 7,8%/năm trong cùng kỳ. Điều này cho thấy dấu hiệu tốt về chuyển dịch năng lượng, nhưng tính đa dạng hóa của nguồn cung năng lượng sơ cấp vẫn cần cải thiện. 

Nguồn cung năng lượng sơ cấp còn phụ thuộc nhiều vào một số ít loại hình năng lượng, cũng như nhu cầu nhập khẩu nhiên liệu. Số liệu cho thấy, nhiên liệu nhập khẩu chiếm 41,9% vào tổng cung sơ cấp, đạt giá trị cao nhất từ trước tới nay. Đây là xu hướng đáng lưu ý đối với việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong dài hạn.

Tinh thần mới trong điều chỉnh quy hoạch

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh tính đặc biệt của lần điều chỉnh này khi Luật Quy hoạch sửa đổi vừa được ban hành, tạo ra nhiều thay đổi so với các kỳ quy hoạch trước.

Theo Thứ trưởng, quy hoạch lần này có thể trở thành quy hoạch đầu tiên triển khai ngay sau khi luật mới có hiệu lực. “Đề nghị cơ quan chủ trì lập quy hoạch nghiên cứu thật kỹ luật này. Đồng thời, làm việc cụ thể với cơ quan chủ trì soạn thảo để ban hành các văn bản hướng dẫn, định hướng sắp tới vì chúng ta phải làm toàn bộ các bước trình tự, thủ tục, quy hoạch phải phù hợp với luật và các quy định của pháp luật. Do đó, các bước trước đây chúng ta đã làm sẽ phải có điều chỉnh, thay đổi. Tinh thần mới của Luật Quy hoạch là định hướng lớn, còn chi tiết giao cho các bộ quản lý để vừa đảm bảo tổng thể, vừa đảm bảo linh hoạt trong quản lý và triển khai”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cũng cho biết, năm 2025, Bộ Chính trị đã ban hành 7 nghị quyết quan trọng, được ví như 7 chiến lược lớn, bao trùm nhiều lĩnh vực từ khoa học, công nghệ, hội nhập quốc tế đến y tế, giáo dục và phát triển kinh tế tư nhân. Trong số đó, Nghị quyết 70 về an ninh năng lượng quốc gia được xem là “kim chỉ nam hành động” cho ngành năng lượng; phù hợp với giai đoạn Việt Nam chuyển sang mục tiêu tăng trưởng hai con số trong thời gian tới.

Cùng với tăng trưởng kinh tế, việc sắp xếp lại chính quyền địa phương hai cấp cũng tạo ra yêu cầu điều chỉnh quy hoạch, khi nhiều địa phương phải phân bổ lại không gian phát triển và nhu cầu năng lượng nội vùng.

Một số nội dung thuộc lĩnh vực than đã được chuyển sang quy hoạch khác theo quy định mới của luật, chỉ còn phần hạ tầng liên quan, nên quy hoạch năng lượng cũng cần điều chỉnh tương ứng. Ngoài ra, nhiều kết luận quan trọng của Bộ Chính trị như Kết luận 16 về phát triển dầu khí, xăng dầu cũng phải được tích hợp vào bản điều chỉnh lần này. Đặc biệt, tháng 4/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định về điều chỉnh quy hoạch điện VIII. Như vậy, có nhiều yếu tố cần đưa vào quy hoạch điều chỉnh lần này.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long, đối với điều chỉnh quy hoạch lần này, Bộ Công Thương đã triển khai từ rất sớm, nhưng vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố nên để đồng bộ, cơ quan lập quy hoạch cũng có bước đi phù hợp. Bản đầu tiên của Quy hoạch năng lượng điều chỉnh dự kiến sẽ trình lãnh đạo các cấp trong vài ngày tới.

Trong bối cảnh nhiều yêu cầu mới được mở ra, quá trình lập quy hoạch sẽ được triển khai nhanh, không đi quá sâu vào chi tiết, nhưng các định hướng lớn cần được hoàn thiện đầy đủ. Vì vậy, tại hội thảo hôm nay, lãnh đạo Bộ Công Thương kỳ vọng tiếp thu được nhiều ý kiến giá trị từ các chuyên gia, đại biểu các bộ, ngành, địa phương và tổ chức quốc tế.