Quốc hội và dấu ấn đổi mới

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV bắt đầu trong một hoàn cảnh đặc biệt, đầy thách thức. Dịch Covid-19 tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng, nặng nề đến hầu hết tất cả các ngành, lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Trong đó, có tác động đến Quốc hội, nhưng hoạt động của Quốc hội không bị gián đoạn. Ngay từ kỳ họp đầu tiên, Quốc hội khóa mới đã cho thấy một tinh thần đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt trong xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế, đưa ra những nghị quyết chưa có tiền lệ nhằm đáp ứng những yêu cầu mà thực tiễn đặt ra cũng như kịp thời hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp.

Tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV đã ban hành Nghị quyết số 30/2021/QH15 trao quyền chủ động mạnh mẽ cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ được quyết định và tổ chức thực hiện một số giải pháp cấp bách đặc biệt, đặc thù, đặc cách để ứng phó kịp thời với dịch Covid-19; trường hợp cần thiết phải ban hành quy định về phòng, chống dịch Covid-19 khác với quy định của luật thì trong thời gian Quốc hội không họp, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo trình tự, thủ tục rút gọn trước khi thực hiện.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trao đổi với các đại biểu bên lề Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV

Nghị quyết này được Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nhận định là một quyết nghị chưa có tiền lệ trong lịch sử lập pháp; thể hiện sự vào cuộc quyết liệt, quyết tâm của Quốc hội nhằm đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống, được cử tri và dư luận cả nước đồng tình, đánh giá cao.

Theo thống kê sơ bộ, trong thời gian từ khi Nghị quyết số 30/2021/QH15 có hiệu lực đến ngày 15/10/2021, Chính phủ đã ban hành 13 nghị quyết để quy định những giải pháp, biện pháp cấp bách về phòng, chống dịch Covid-19 theo thẩm quyền. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 110 văn bản (bao gồm quyết định, chỉ thị, công điện và các văn bản của Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ) để kịp thời chỉ đạo công tác phòng, chống dịch.

Cũng kể từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, tinh thần "chủ động" được thể hiện rõ nét. Người đứng đầu Quốc hội nhiều lần khẳng định, Quốc hội khóa XV sẽ không để xảy ra tình trạng "bắc nước sôi chờ gạo người", không chờ các dự án luật được các cơ quan soạn thảo trình sang xong mới cho ý kiến, mà Quốc hội sẽ giữ vai trò chủ động dẫn dắt công tác lập pháp, vào cuộc từ sớm, từ xa, thậm chí "đặt hàng", cho các cơ quan Chính phủ trong việc hoàn thiện thể chế pháp luật.

Đáp ứng đòi hỏi từ thực tiễn

Thời gian qua, các cơ quan của Quốc hội đã vào việc rất sớm, cùng với các cơ quan chủ trì soạn thảo của Chính phủ, đảm bảo chất lượng các dự án luật, khắc phục được tình trạng luật ống, luật khung hoặc "tuổi thọ" luật ngắn; khắc phục tình trạng khi sửa đổi, bổ sung chưa bao quát hết các vấn đề có thể dẫn đến trường hợp vừa mới sửa xong luật đã phát sinh vấn đề mới...

Bên cạnh đó, các phiên họp trực tuyến thẩm tra dự án luật đã trở nên quen thuộc hơn với các thành viên của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Ngay cả với dự án luật khó như Dự thảo Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi), thường trực Ủy ban Pháp luật đã lập kế hoạch từ sớm, phối hợp với Viện nghiên cứu Lập pháp tổ chức hội thảo trực tuyến để nghe các chuyên gia, nhà hoạt động thực tiễn, luật sư trong lĩnh vực này. Cách làm như vậy bảo đảm phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, lắng nghe được ý kiến nhiều chiều để nâng cao chất lượng thẩm tra.

Đặc biệt, chỉ trong thời gian 3 tháng, từ Kỳ họp thứ nhất đến Kỳ họp thứ hai của Quốc hội khóa XV, với tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, không quản ngày đêm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã khẩn trương ban hành 7 văn bản để kịp thời đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19.

Cụ thể, Nghị quyết số 268/NQ-UBTVQH15 cho phép Chính phủ ban hành nghị quyết có một số nội dung khác với quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Luật Tổ chức chính quyền địa phương,… để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19.

Ngay sau đó, Nghị quyết số 393/NQ-UBTVQH15 về bổ sung dự phòng ngân sách trung ương từ nguồn cắt giảm, tiết kiệm chi của ngân sách trung ương năm 2021 để chi cho công tác phòng, chống dịch Covid-19. Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với đề xuất của Chính phủ, cho phép bổ sung 14.620 tỷ đồng từ nguồn cắt giảm chi ngân sách nhà nước năm 2021 để hỗ trợ công tác phòng, chống dịch Covid-19…

Những minh chứng này thể hiện tinh thần chủ động, luôn đồng hành của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội với Chính phủ và cả hệ thống chính trị trong việc điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện và tổ chức thực hiện các cơ chế, chính sách phù hợp để sớm kiểm soát dịch bệnh, bảo đảm an sinh xã hội, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp khắc phục khó khăn, phục hồi và phát triển kinh tế. Thực tế cũng chỉ rõ, khi mà khía cạnh lập pháp được thực hiện với tinh thần dẫn dắt sẽ thúc đẩy nhanh chóng đưa những chủ trương hiệu quả vào trong thực tiễn, tạo ra sự lan tỏa tới mọi lĩnh vực trong đời sống.

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai cho rằng, kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ khóa XV đến nay, Quốc hội đã tổ chức thành công 2 kỳ họp, xem xét, quyết định rất nhiều vấn đề hệ trọng về nhân sự, tổ chức bộ máy nhà nước và các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, kế hoạch tài chính, đầu tư công trung hạn, kế hoạch vay trả nợ công, kế hoạch sử dụng đất quốc gia… đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn phát triển đất nước trong điều kiện dịch Covid-19 bùng phát lần thứ tư và diễn biến hết sức phức tạp.

Có thể khẳng định, Quốc hội Việt Nam đã thể hiện tinh thần đoàn kết, tập trung trí tuệ, bản lĩnh, thể hiện được ý chí, nguyện vọng của cử tri, ở giai đoạn cách mạng nào cũng luôn đồng hành cùng dân tộc, hoàn thành sứ mệnh và trọng trách của mình.

Những dấu ấn đổi mới ngay từ đầu nhiệm kỳ đã tiếp tục khẳng định những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng một Quốc hội "Chủ động, trí tuệ, đoàn kết, đổi mới và trách nhiệm", một Quốc hội ngày càng dân chủ, công khai, minh bạch, gắn bó mật thiết với cử tri, nhân dân; đồng thời là hiện thân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc".

Quốc hội khóa XV được kỳ vọng sẽ tạo ra những đột phá mới góp phần đưa đất nước nhanh chóng vượt qua đại dịch, lấy lại được động lực tăng trưởng, hướng đến mục tiêu xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Một Quốc hội đổi mới, sáng tạo trong tư duy được thể hiện bằng hành động, bằng những quyết sách kịp thời, có ý nghĩa cho cuộc sống của người dân, của đất nước. Để làm được điều đó đòi hỏi sự linh hoạt, nhạy bén trong trí tuệ, năng lực, sự đổi mới mạnh mẽ tác phong làm việc, tâm huyết, trách nhiệm của từng đại biểu.